☸️کانال علی باباچاهی،شاعرومنتقدمعاصر(شعردروضعیت دیگر)

⬛️علی باباچاهی


شعر افشانشی و... .. شعر در «وضعیت دیگر» و «شعر دیگر» چه تفاوت هایی با هم دارند؟
شعر دیگر» که در کتابی به همین اسم آمده این شاعران را در بر می گیرد:هوشنگ ایرانی، تندر کیا، بهمن فرسی، هوشنگ بادیه نشین، آتشی، سپانلو، نوری علا، ایرج شهیدی زاده،بیژن الهی، هوشنگ چالنگی، داوود رمزی، هوتن نجات، محمود شجاعی، حمید عرفان، بهرام اردبیلی، فریدون رهنما، احمدرضا احمدی، پرویز اسلامپور و سیروس آتابای.
در یک نگاه معلوم می شود که این افراد در مواردی هیچ گونه سنخیتی با هم ندارند و این دلیل بر آن است که در این طرح پیشنهادی نوعی بلاتکلیفی و سهل انگاری احساس می شود.
اما همنشینی برخی نام ها، هوشنگ ایرانی و تندركيا از یک طرف و بهرام اردبیلی و بیژن الهی از سوی دیگر، نشان دهنده نوعی فاصله گیری از شعر مسلط و بعضا شعر نیما و نیمایی آن سال هاست. در حالی که اسم نیما را نیز در این میان بر صدر نشانده اند.
حضور ایرانی و تندرکیا مشخصا اعتراض به شعر نیما محسوب می شود. اما نقش شاعری مثل هوشنگ چالنگی که بوی حجم از او می آید و بیژن الهی خبر از جستجوی فردیتی تازه در شعر می‌دهد. این فردیت اما کم و بیش بر مسیر بینش نیمایی و ثنویت گرایی شعر آنان قابل پیش بینی است جز این که درمواردی با گرایش سوررئالیستی نیز در شعر برخی از این شاعران مواجه ایم.
ابهام محوری نیز تا حد تظاهر به ژرف نمایی در شعر برخی از این شاعران دیده می شود
در واقع غبارزدایی از عادت های نوشتاری هدف چنین اعلام حضوری است.
جهان شعری و جهان بینی شاعران جز در مواردی اندک بر پایه مؤلفه های فراگیر شعر مدرن قابل تصور است و مکانمند بودن پدیده های شعر آنان نیز از دیگر ویژگی های این گروه است.
در عین حال میل شدید به
«دیگر بودگی»، چنین شعری را به بار می آورد:
اخته /بر تيزه شیرین، شراع و قاعده می برد
وبال می گشاید شکسته - تا
زاویه‌ای قسم
که میخ دهد...

٢. در مورد شعر «در وضعیت دیگر، به قدر کافی صحبت کرده ام در مقدمه گزینه اشعار، در بیرون پریدن از صف، در سه دهه شاعران حرفه ای و در چندین مصاحبه مطالبی به میان آورده ام. با اختصار و ایجازی مضاعف که بگویم اگر شعر دیگر را شعری «فردیتی » بنامیم، شعر در وضعیت دیگر را می توان چندیتی» نامید. اگر در شعر دیگر با انتزاع سروکار داریم در وضعیت دیگر التقاط و امتزاج حرف اول را می زند التقاط گفتمان ها، امتزاج زمان ها و مکان‌های مختلف، نسبیت گرایی، التقاط صداهای سرکوب شده و ...
از طرفی شعر «در وضعیتی دیگر» آرمانگرایی مقرر و در نتیجه سعادت و رستگاری های وعده داده شده در شعر مدرن را به دیده تردید می نگرد؛ از همین رو طنز «در وضعیت دیگر» جای جد در «شعر دیگر»را می گیرد. هرقدر «شعر دیگر» عبوس و بالانشین است شعر در وضعیت دیگر شوخ و شنگ و شیطان است. این شعر به اندام وارگی و تشکل ارگانیک کم اعتناست و «افشانش» را بر آسایش انسجامی فرموله شده ترجیح می دهد. شعر در وضعیت دیگر به آنتی فرمی می اندیشد که فرم دیگر را در خود تعبیه کرده است.
وضعیت دیگر» سبک نیست. مانیفست هم نیست. ورود به فضایی است پر از پراکندگی و سیلان و تشکیک در امور و مسلمات. اگر هر کشوری پست مدرنیسم خودش را داشته باشد، وضعیت دیگر به این موضوع روی خوش نشان می دهد. از منظر تاریخی اما این شعر، فرایند تضادهای جهانی است که «باور مداری» خود را از دست داده است.
٣. نقطه عزیمت این شعر دهه هفتاد خورشیدی است. من همه متفاوت نویس ها - موفق و ناموفق، مصنوع و مطبوع را زیر همین عنوان قرار دادم و منتظر ماندم: تا سرانجام چه خواهد بودن؟
حاليا دریافته ام تنی چند این کار را جدی گرفته و دنبال کرده اند، از جمله مولف بسیار فروتن این متن! بحث را عوض نکنیم! و خلاصه تر که بگویم در این «وضعیت»، زبان، حامل پیام های واحد و اقتداگرایانه نیست و به یک مرکز استوار، یک حقیقت ثابت، یک صورت مثالی و یک کانون جاذبه پای بند نمی ماند.
شایدها به جای بایدها، احتمالات به جای ایقان و قطعیت؛ چند مرکزیتی به جای تک مرکزیتی، طنز به جای جد؛ آنتی فرم به جای فرم، افشانش (گسسته نمایی صوری) به جای وحدت اورگانیک، پایان های باز به جای پایان های بسته، طفره رفتن به جای پاسخ های قطعی، سر به سر پدیده ها و موضوعات مسلم گذاشتن به جای قدردانی و ستایش از امور، زمان های روانشناختی به جای زمان های تقویمی، نسبیت گرایی به جای ثنویت گرایی و... می نشیند. و گروتسک و نوعی اروتیسم (که
اروتیسم محوری را دست می اندازد و قدری هزل و هجو نیز وظیفه شان را فراموش نمی کنند.
نکته آخر این که واژه «دیگر» در شعر در وضعیت دیگر تلويحا اشاره به جهان پس از مدرن است؟ پسامدرنی که درون مدرن و مدرنیته می زید. با این فرض البته که پست مدرنیسم برای کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه تجویز نشده است! این «دیگر»، ناظر بر دیگر شدن جهان، دیگر شدن باورهاست.

www.tgoop.com/kanale_alibabachahi/6093

192 viewsع. سلیمانی(نویسنده،منتقد وشاعرph.dادبیات), Nov 10 at 14:39

⬛️علی باباچاهی


شعر افشانشی و... .. شعر در «وضعیت دیگر» و «شعر دیگر» چه تفاوت هایی با هم دارند؟
شعر دیگر» که در کتابی به همین اسم آمده این شاعران را در بر می گیرد:هوشنگ ایرانی، تندر کیا، بهمن فرسی، هوشنگ بادیه نشین، آتشی، سپانلو، نوری علا، ایرج شهیدی زاده،بیژن الهی، هوشنگ چالنگی، داوود رمزی، هوتن نجات، محمود شجاعی، حمید عرفان، بهرام اردبیلی، فریدون رهنما، احمدرضا احمدی، پرویز اسلامپور و سیروس آتابای.
در یک نگاه معلوم می شود که این افراد در مواردی هیچ گونه سنخیتی با هم ندارند و این دلیل بر آن است که در این طرح پیشنهادی نوعی بلاتکلیفی و سهل انگاری احساس می شود.
اما همنشینی برخی نام ها، هوشنگ ایرانی و تندركيا از یک طرف و بهرام اردبیلی و بیژن الهی از سوی دیگر، نشان دهنده نوعی فاصله گیری از شعر مسلط و بعضا شعر نیما و نیمایی آن سال هاست. در حالی که اسم نیما را نیز در این میان بر صدر نشانده اند.
حضور ایرانی و تندرکیا مشخصا اعتراض به شعر نیما محسوب می شود. اما نقش شاعری مثل هوشنگ چالنگی که بوی حجم از او می آید و بیژن الهی خبر از جستجوی فردیتی تازه در شعر می‌دهد. این فردیت اما کم و بیش بر مسیر بینش نیمایی و ثنویت گرایی شعر آنان قابل پیش بینی است جز این که درمواردی با گرایش سوررئالیستی نیز در شعر برخی از این شاعران مواجه ایم.
ابهام محوری نیز تا حد تظاهر به ژرف نمایی در شعر برخی از این شاعران دیده می شود
در واقع غبارزدایی از عادت های نوشتاری هدف چنین اعلام حضوری است.
جهان شعری و جهان بینی شاعران جز در مواردی اندک بر پایه مؤلفه های فراگیر شعر مدرن قابل تصور است و مکانمند بودن پدیده های شعر آنان نیز از دیگر ویژگی های این گروه است.
در عین حال میل شدید به
«دیگر بودگی»، چنین شعری را به بار می آورد:
اخته /بر تيزه شیرین، شراع و قاعده می برد
وبال می گشاید شکسته - تا
زاویه‌ای قسم
که میخ دهد...

٢. در مورد شعر «در وضعیت دیگر، به قدر کافی صحبت کرده ام در مقدمه گزینه اشعار، در بیرون پریدن از صف، در سه دهه شاعران حرفه ای و در چندین مصاحبه مطالبی به میان آورده ام. با اختصار و ایجازی مضاعف که بگویم اگر شعر دیگر را شعری «فردیتی » بنامیم، شعر در وضعیت دیگر را می توان چندیتی» نامید. اگر در شعر دیگر با انتزاع سروکار داریم در وضعیت دیگر التقاط و امتزاج حرف اول را می زند التقاط گفتمان ها، امتزاج زمان ها و مکان‌های مختلف، نسبیت گرایی، التقاط صداهای سرکوب شده و ...
از طرفی شعر «در وضعیتی دیگر» آرمانگرایی مقرر و در نتیجه سعادت و رستگاری های وعده داده شده در شعر مدرن را به دیده تردید می نگرد؛ از همین رو طنز «در وضعیت دیگر» جای جد در «شعر دیگر»را می گیرد. هرقدر «شعر دیگر» عبوس و بالانشین است شعر در وضعیت دیگر شوخ و شنگ و شیطان است. این شعر به اندام وارگی و تشکل ارگانیک کم اعتناست و «افشانش» را بر آسایش انسجامی فرموله شده ترجیح می دهد. شعر در وضعیت دیگر به آنتی فرمی می اندیشد که فرم دیگر را در خود تعبیه کرده است.
وضعیت دیگر» سبک نیست. مانیفست هم نیست. ورود به فضایی است پر از پراکندگی و سیلان و تشکیک در امور و مسلمات. اگر هر کشوری پست مدرنیسم خودش را داشته باشد، وضعیت دیگر به این موضوع روی خوش نشان می دهد. از منظر تاریخی اما این شعر، فرایند تضادهای جهانی است که «باور مداری» خود را از دست داده است.
٣. نقطه عزیمت این شعر دهه هفتاد خورشیدی است. من همه متفاوت نویس ها - موفق و ناموفق، مصنوع و مطبوع را زیر همین عنوان قرار دادم و منتظر ماندم: تا سرانجام چه خواهد بودن؟
حاليا دریافته ام تنی چند این کار را جدی گرفته و دنبال کرده اند، از جمله مولف بسیار فروتن این متن! بحث را عوض نکنیم! و خلاصه تر که بگویم در این «وضعیت»، زبان، حامل پیام های واحد و اقتداگرایانه نیست و به یک مرکز استوار، یک حقیقت ثابت، یک صورت مثالی و یک کانون جاذبه پای بند نمی ماند.
شایدها به جای بایدها، احتمالات به جای ایقان و قطعیت؛ چند مرکزیتی به جای تک مرکزیتی، طنز به جای جد؛ آنتی فرم به جای فرم، افشانش (گسسته نمایی صوری) به جای وحدت اورگانیک، پایان های باز به جای پایان های بسته، طفره رفتن به جای پاسخ های قطعی، سر به سر پدیده ها و موضوعات مسلم گذاشتن به جای قدردانی و ستایش از امور، زمان های روانشناختی به جای زمان های تقویمی، نسبیت گرایی به جای ثنویت گرایی و... می نشیند. و گروتسک و نوعی اروتیسم (که
اروتیسم محوری را دست می اندازد و قدری هزل و هجو نیز وظیفه شان را فراموش نمی کنند.
نکته آخر این که واژه «دیگر» در شعر در وضعیت دیگر تلويحا اشاره به جهان پس از مدرن است؟ پسامدرنی که درون مدرن و مدرنیته می زید. با این فرض البته که پست مدرنیسم برای کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه تجویز نشده است! این «دیگر»، ناظر بر دیگر شدن جهان، دیگر شدن باورهاست.

BY ☸️کانال علی باباچاهی،شاعرومنتقدمعاصر(شعردروضعیت دیگر)