tgoop.com/kanale_alibabachahi/6123
Last Update:
پناه بر شعر در عصر جنون و فنون/ گفت‌وگو با علی باباچاهی درباره شعر و سکوت این سال‌هایش در هفتادوهفتمین زادروز شاعر
گاهی شده بود که در روز سه تا شعر می‌نوشتم. زمانی بود که من کارگاه شعر داشتم. مسلما دیدار دوستان باعث می‌شود که آدم به نوشتن تشویق شود. در آن روزها من گاهی در یک روز سه شعر می‌نوشتم و برای آنها می‌خواندم. گاهی بچه‌ها تعجب می‌کردند از اینکه یک نفر در یک روز سه تا حالت مختلف دارد که در سه شعری که در آن روز نوشته، منعکس است. من معتقدم این از مواهبی است که خداوند نه فقط در مورد شعر، بلکه کلا در زندگی‌ام به من داده. اینکه من در یک روز نه که فقط در سه حال، بلکه در صد حالت می‌چرخم و ضررش هم به کسی نمی‌رسد، نرسیده تا به حال.
فرهنگ امروز/ بهنام ناصری:
علی باباچاهی در شعر معاصر، نام آشنایی است. او از یک سو متعلق به نسل متولدین اوایل دهه ۲۰ شمسی است و دیروز ۷۷ سالگی را پشت سر گذاشته و از دیگر سو در زمره شاعرانی قرار می‌گیرد که داعیه‌دار جریانی پیشرو به نام «شعر دهه هفتاد» بودند؛ شعری که می‌خواست از تلفیق آموزه‌های شعر فارسی و آرای نظریه‌پردازان پساساختارگرای غربی به جهت تازه‌ای برود. شعری به قول رضا براهنی «جدید و جوان». جدای از شاعرانی که ذیل عنوان «دهه ۷۰» دست به کار طبع‌آزمایی در قالب‌هایی جدید شدند و سعی کردند تجربه‌هایی متفاوت را از آنچه تا آن زمان در شعر فارسی در جریان بود، عمدتا متاثر نظریه «زبانیت» رضا براهنی، رقم بزنند، دیگرانی هم بودند که نسبت مستقیمی با آن نظریه و کارگاه شعر واضعش نداشتند اما نوع شعری که می‌نوشتند، در عین پاره‌ای از اختلاف‌های نظری، با آن گفتمان هم همپوشانی داشت. اینکه در شعر جدید فارسی، این زبان است که محوریت دارد و جامع همه عناصر برسازنده شعر از قبیل تصویر، موسیقی، تخیل و... است. شعر تا آن زمان تصویرگرای باباچاهی در نیمه دهه ۷۰ با کتاب «نم‌نم برانم» جنبه‌های دیگری از قریحه و غریزه شاعرش را نشان مخاطبان داد؛ تجربه‌هایی که با کتاب‌های بعدی او همچون «عقل عذابم می‌دهد»، «قیافه‌ام که خیلی مشکوک است»، «رفته بودم به صید نهنگ»، «پیکاسو در آب‌های خلیج‌فارس» و ... ادامه یافت. باباچاهی – چه با نظراتش در باب شعر مدرن هم‌اندیش باشیم، چه نباشیم- از موضع‌گیری انتقادی در ادبیات هم بی‌بهره نبوده و کتاب‌هایی چون «گزارهای منفرد»، «سه دهه شاعران حرفهای»، «شعر امروز، زن امروز» و ... حاصل سعی او در حوزه نظری شعر است. از ۵۲ سال پیش که نخستین کتاب شعر او چاپ شد تا سال ۹۵، نام او پای عناوین کتاب‌های پرشماری دیده شده است. دوری سه سال اخیر او از عرصه انتشار کتاب و نیز تلقی‌های دیروز و امروزش از شعر، موضوع گفت‌وگویی است که می‌خوانید.
علی باباچاهی که به ویژه از اواخر دهه ۷۰ شاعر پرکاری شناخته می‌شده و تعداد زیادی کتاب در دو دهه گذشته چاپ کرده، چرا سه سال است که نه در حوزه شعر و نه در حوزه تحقیق یا نقد و نظریه کتابی از او منتشر نشده است؟
من تا سال ۹۵ کتاب چاپ کردم. از سال ۷۵ تا ۹۸، فقط ۲۰ کتاب شعر منتشر کرده‌ام. بگذریم از اینکه چطور توانستم برای هر ۲۰ کتاب مجوز بگیرم که خود داستانی است. مگر دیگر شاعران- منظورم شاعران قبل از سال ۷۵ است- مثلا شاعران دهه ۵۰ هرچند سال یک بار کتاب چاپ می‌کردند؟ آیا بیشتر از هر پنج، شش سال یک بار بوده؟ با این حال می‌دانیم که از میان همان شاعران چندین شاعر برجسته چهر برمی‌افروزند و دوران طلایی شعر معاصر، لقب شعر دهه‌های ۴۰ و ۵۰ می‌شود. بنابراین نتیجه می‌توان گرفت که لزوما آدم نباید هر سال یک کتاب چاپ کند. اگر کسی هم پیدا شد که هر سال یک کتاب چاپ کرد، در واقع معیارهای معهود را درنوردیده، مثل خود من. حتی تعدادی از دوستان نزدیک به من اعتراض داشتند که چرا این همه کتاب چاپ می‌کنم. البته من هم به شوخی جواب‌هایی به آنها می‌دادم که الان از آنها می‌گذرم. من معتقدم که یک آدم در سن ۷۷ سالگی اگر نمره‌ای درخور ۵۰ سال فعالیت ادبی نگرفته باشد، چه دو کتاب بیشتر چاپ کند، چه چهار کتاب کمتر، فرقی در موقعیت او نمی‌کند. یعنی آدمی مثل من که قدش یک متر و ۷۰ سانتی‌متر باشد از ۵۰ سالگی یا ۶۰ یا ۷۰ سالگی از این میزان بالاتر نخواهد رفت و قدش بلندتر نخواهد شد. بنابراین تاسفی در میان نیست و اگر اسفی باشد باید آن را در جاهای دیگری جست‌وجو کرد.
از حرفهای شما این طور برمی‌آید که انگار ناظر بر مساله ماندگاری و دغدغه ثبت در تاریخ دارید که این موضوع را مطرح می‌کنید. مساله من علاوه بر انتشار کتاب، تولید شعر هم هست. به عبارتی می‌خواهم بدانم که این کم‌کاری در چاپ کتاب آیا ریشه در کمتر شعر نوشتن هم هست؟ آیا این دو به هم ارتباط دارد؟
BY ☸️کانال علی باباچاهی،شاعرومنتقدمعاصر(شعردروضعیت دیگر)
Share with your friend now:
tgoop.com/kanale_alibabachahi/6123