Киноконо

​2/2
Ерни қутқариш учун чиққан кема ярим йўлдаёқ йўналишини ўзгартиради. Сабаб сифатида бир миллиардер бу кометада саноатни ривожланиши учун жуда катта табиий бойликлар борлиги ва уни шунчаки майдалаб ташлаб унга егалик қилишни президентга таклиф қилганлиги кўрсатилади. Бу ерда миллиардер прототипи реал хаётдаги Илон Маскдан олинганлигига шубха йўқ. Лекин, фильмдаги миллиардер реал хаётдаги прототипиги нисбатан сал телбароқ. Бу ердаги абсурд сифатида кўрсатиш мумкинки, ер юзи йўқ бўлиб кетиш арафасида бўлишига қарамай “катта” одамлар ўз чўнтагини ўйлаши, хукуматни қарорларига таъсир ўтказа олишидир. Давлат биз ўйлаганчалик халқники эмас шунчаки борйларники демоқчи бўлишгандек. Фильм бошида айнан шу миллиардер ўзининг янги телефонини презентациясида, телефон кайфиятинг йўқлигини ўзи аниқлаб сен учун кайфиятни кўтарувчи видеолар қўйиб беришини айтади. Фильм якунида уни кемалари кометани ёришга чиқаётганида унинг телефонида кайфиятни кўтарувчи видео пайдо бўлишидан эса миллиардернинг ўзи хам қўрқувдалиги ва ўзи тарғиб қилган ғояга ўзи хам унчалик ишонавермаслигини ижодкорлар “Чехов қуроли”* орқали кўрсатиб кетишган.

Президент администрацияси бошлиғи президентнинг ўғли эканлиги ва у ўзини истаганини қилиши (масалан FBI га кулгули буйруқ бериши) хақиқатдан хам жуда кулгули чиқган. Хаттоки, хаёлга шундай фикр келдики Адам МакКей марказий осиё давлатлари хақида кўп нарсани биладигандек:)

Фильмнинг ягона минуси сифатида Тимоти Шаламе образининг борлигини таъкидлаб ўтса бўлади. Аспирант қизни йигитига айланувчи бу образ шунчаки умуман кераксиз. У қатнашган хар бир эпизодни қирқиб ташласангиз фильмда хеч нарса ўзгармайди. У шунчаки мавжуд бўлишга хаққи йўқ образ бу фильмда. Балки нетфликс билан шартномаси бордир, балки Нетфликс “кел шуниям тиқворайлик, зора постерда туриши мухлисларимизни кўпайтирса” дегандек иш тутгандир, ким билади дейсиз. Бу образ юқоридаги “Чехов қуроли” усулини ғирт тескариси бўлиб бу усулнинг номи “Бондарчук қуроли**”дир.

Ерни қутқариш операцияси бекор қилингач, милиардер лойихаси пропаганда қилина бошланади ва одамлар кометани фойдали нарса сифатида қабул қила бошлайди. Комета ерга яқинлашиб оддий одам хам уни кўра оладиган даражага етганида хукумат томонидан “тепага қарама” акцияси уюштирилиб шу мазмундаги шиорлар кенг тарғиб қилинади. Бу билан ижодкорлар элитанинг ўз мақсадида нақадар жирканчликка боришини, кўзингга кўриниб турган хавфдан шунчаки кўзингни юмиб қутулиб қола олишинг мумкин деган утопияни миянгга сингдиришга хам бориши мумкин демоқчидек.

Ва якунда ижодкорлар ер юзи йўқ бўлиб кетса хам элита учун доим “Б” режа борлиги ва у доим айнан элитани ўзига хизмат қилишини кўрсатиб беришади. Ер юзи йўқ бўлиб кетгач элита алохида космик кемадаги капсулаларда жон сақлаб орадан минглаб йиллар ўтгач ерга қайтади ва ўша захоти еволуциянинг ўзгаришларига дош бера олмай қирилиб кетади. Тушуниб олиш қийинмас, сўнгги сониялар келганида жонинг доим ўзингга ширин, сени эгоинг хаётинг хавф остида қолишига йўл қўймайди. Сени деб инсоният қирилиб кетса хам ўзинг тирик қолиш учун борингни берасан.

Фильм 18 ёшдан ўтган барчага тавсия қилинади. Ижодкорлар худди шу каби потенциал хавф пайдо бўлганида хозирги жамият буни тўғри қабул қилмаслигини идиократ, меланхол ва дегенератлар мисолида ажойиб тарзда тасвирлашган. Йилнинг энг яхшиларидан бири бўлишга лойиқ фильм. 10 баллик тизимда 9.5 балл. Ярим баллни Тимоти Шаламе учун олиб ташладим:)

* Чехов қуроли – драматургиядаги принцип бўлиб, сюжетда ортиқча нарса бўлмаслигини изохлайди. Масалан столни сутида тўппонча турган бўлса сюжет давомида ўша тўппончадан ўқ узилиши керак. Бўлмаса тўппончани умуман кўрсатиш керак эмас.

** Бондарчук қуроли – Рус блогери Евгений Баженов (BadComedian) томонидан хазил тариқасида ўйлаб топилиб кейинчалик оммалашиб кетган усул. У айнан Чехов қуролини тескарисини изохлайди ва сюжетда кўрсатилган буюм, объект кейинчалик хеч нарсани англатмаслиги билдиради. (п.с: ушбу усулдан айрим ўзбек киноижодкорлари мунтазам тарзда фойдаланиб келишади.)

www.tgoop.com/kinokono/50

2.7K viewsDec 25, 2021 at 11:38

​2/2
Ерни қутқариш учун чиққан кема ярим йўлдаёқ йўналишини ўзгартиради. Сабаб сифатида бир миллиардер бу кометада саноатни ривожланиши учун жуда катта табиий бойликлар борлиги ва уни шунчаки майдалаб ташлаб унга егалик қилишни президентга таклиф қилганлиги кўрсатилади. Бу ерда миллиардер прототипи реал хаётдаги Илон Маскдан олинганлигига шубха йўқ. Лекин, фильмдаги миллиардер реал хаётдаги прототипиги нисбатан сал телбароқ. Бу ердаги абсурд сифатида кўрсатиш мумкинки, ер юзи йўқ бўлиб кетиш арафасида бўлишига қарамай “катта” одамлар ўз чўнтагини ўйлаши, хукуматни қарорларига таъсир ўтказа олишидир. Давлат биз ўйлаганчалик халқники эмас шунчаки борйларники демоқчи бўлишгандек. Фильм бошида айнан шу миллиардер ўзининг янги телефонини презентациясида, телефон кайфиятинг йўқлигини ўзи аниқлаб сен учун кайфиятни кўтарувчи видеолар қўйиб беришини айтади. Фильм якунида уни кемалари кометани ёришга чиқаётганида унинг телефонида кайфиятни кўтарувчи видео пайдо бўлишидан эса миллиардернинг ўзи хам қўрқувдалиги ва ўзи тарғиб қилган ғояга ўзи хам унчалик ишонавермаслигини ижодкорлар “Чехов қуроли”* орқали кўрсатиб кетишган.

Президент администрацияси бошлиғи президентнинг ўғли эканлиги ва у ўзини истаганини қилиши (масалан FBI га кулгули буйруқ бериши) хақиқатдан хам жуда кулгули чиқган. Хаттоки, хаёлга шундай фикр келдики Адам МакКей марказий осиё давлатлари хақида кўп нарсани биладигандек:)

Фильмнинг ягона минуси сифатида Тимоти Шаламе образининг борлигини таъкидлаб ўтса бўлади. Аспирант қизни йигитига айланувчи бу образ шунчаки умуман кераксиз. У қатнашган хар бир эпизодни қирқиб ташласангиз фильмда хеч нарса ўзгармайди. У шунчаки мавжуд бўлишга хаққи йўқ образ бу фильмда. Балки нетфликс билан шартномаси бордир, балки Нетфликс “кел шуниям тиқворайлик, зора постерда туриши мухлисларимизни кўпайтирса” дегандек иш тутгандир, ким билади дейсиз. Бу образ юқоридаги “Чехов қуроли” усулини ғирт тескариси бўлиб бу усулнинг номи “Бондарчук қуроли**”дир.

Ерни қутқариш операцияси бекор қилингач, милиардер лойихаси пропаганда қилина бошланади ва одамлар кометани фойдали нарса сифатида қабул қила бошлайди. Комета ерга яқинлашиб оддий одам хам уни кўра оладиган даражага етганида хукумат томонидан “тепага қарама” акцияси уюштирилиб шу мазмундаги шиорлар кенг тарғиб қилинади. Бу билан ижодкорлар элитанинг ўз мақсадида нақадар жирканчликка боришини, кўзингга кўриниб турган хавфдан шунчаки кўзингни юмиб қутулиб қола олишинг мумкин деган утопияни миянгга сингдиришга хам бориши мумкин демоқчидек.

Ва якунда ижодкорлар ер юзи йўқ бўлиб кетса хам элита учун доим “Б” режа борлиги ва у доим айнан элитани ўзига хизмат қилишини кўрсатиб беришади. Ер юзи йўқ бўлиб кетгач элита алохида космик кемадаги капсулаларда жон сақлаб орадан минглаб йиллар ўтгач ерга қайтади ва ўша захоти еволуциянинг ўзгаришларига дош бера олмай қирилиб кетади. Тушуниб олиш қийинмас, сўнгги сониялар келганида жонинг доим ўзингга ширин, сени эгоинг хаётинг хавф остида қолишига йўл қўймайди. Сени деб инсоният қирилиб кетса хам ўзинг тирик қолиш учун борингни берасан.

Фильм 18 ёшдан ўтган барчага тавсия қилинади. Ижодкорлар худди шу каби потенциал хавф пайдо бўлганида хозирги жамият буни тўғри қабул қилмаслигини идиократ, меланхол ва дегенератлар мисолида ажойиб тарзда тасвирлашган. Йилнинг энг яхшиларидан бири бўлишга лойиқ фильм. 10 баллик тизимда 9.5 балл. Ярим баллни Тимоти Шаламе учун олиб ташладим:)

* Чехов қуроли – драматургиядаги принцип бўлиб, сюжетда ортиқча нарса бўлмаслигини изохлайди. Масалан столни сутида тўппонча турган бўлса сюжет давомида ўша тўппончадан ўқ узилиши керак. Бўлмаса тўппончани умуман кўрсатиш керак эмас.

** Бондарчук қуроли – Рус блогери Евгений Баженов (BadComedian) томонидан хазил тариқасида ўйлаб топилиб кейинчалик оммалашиб кетган усул. У айнан Чехов қуролини тескарисини изохлайди ва сюжетда кўрсатилган буюм, объект кейинчалик хеч нарсани англатмаслиги билдиради. (п.с: ушбу усулдан айрим ўзбек киноижодкорлари мунтазам тарзда фойдаланиб келишади.)

BY Киноконо