مدرسه کلام

علم خداوند به اشیاء قبل از خلقت

در این مطلب تلاش میکنیم به یکی از شبهاتی که درباره علمِ خداوندِ تبارک و تعالی مطرح میشود، پاسخ دهیم.


متنِ شبهه:

خدا به ذاتِ خودش عالم است. اما به مخلوقاتش عالم نیست، زیرا اگر خدا به مخلوقاتش عالم باشد، این عالم بودنِ ذاتش باید ازلی باشد در حالی که مخلوقات نبودند و موجود شدند(حادث هستند). پس علم به آن ها تعلق نمی گیرد، زیرا علم تابع معلوم است و قبل از ایجاد مخلوقات، معلومی نبوده است، پس خدا قبل از ایجاد مخلوقات به آن ها عالم نبوده است.

جوابِ شبهه بر اساس مبانی متکلمین:

اولاً: آن چیزی که فرستادگانِ الهی به وسیله برهان عقلی به ما آموخته اند، این است که ذاتِ عالمِ خداوندِ تبارک و تعالی، موجودی بدونِ زمان است. بر این اساس شبهه از ریشه باطل خواهد بود زیرا کسی که چنین شبهه ای را مطرح می کند، مبنای شبهه اش این است که ذاتِ عالمِ خداوند در زمان قبل از ایجاد اشیا بوده و در زمان بعد از ایجاد اشیا هم هست! در حالی که خداوند تبارک و تعالی نه قبل از ایجاد مخلوقات است و نه همراه با مخلوقات است و نه بعد از مخلوقات است! او مطلقا زمان ندارد و به قبل و بعد و همراه بودن زمانی توصیف نمی شود.


ثانیاً: معنای تبعیت علم از معلوم، این است که: مُتعلقِ علم [یا همان معلوم] واقعش همان چیزی باشد که علم می گوید. برای مثال اگر زید عالم به موجود بودن عمرو است، باید در واقع هم عمرو موجود باشد و الا این جهل خواهد بود، نه علم. اما باید توجه داشت که این مطلب، غیر از این است که هستیِ علم، تابع هستی معلوم باشد. بله ما تایید می کنیم که علم تابع معلوم است، اما نمی پذیریم که هستیِ علم، تابع هستیِ معلوم باشد. قطعا علم خدا تابع معلوم است به این معنا که متعلق علم خدا [یا همان معلوم] واقعش همان گونه است که علمِ خدا می گوید. ولی هستیِ علمِ خدا، تابع هستی معلوم نیست تا اشکال شود که در فرض معدوم بودن شئ، علم نباید به آن تعلق بگیرد!

@madraseh_kalam

www.tgoop.com/madraseh_kalam/2351

1.3K viewsedited  Nov 28, 2023 at 18:36

علم خداوند به اشیاء قبل از خلقت

در این مطلب تلاش میکنیم به یکی از شبهاتی که درباره علمِ خداوندِ تبارک و تعالی مطرح میشود، پاسخ دهیم.


متنِ شبهه:

خدا به ذاتِ خودش عالم است. اما به مخلوقاتش عالم نیست، زیرا اگر خدا به مخلوقاتش عالم باشد، این عالم بودنِ ذاتش باید ازلی باشد در حالی که مخلوقات نبودند و موجود شدند(حادث هستند). پس علم به آن ها تعلق نمی گیرد، زیرا علم تابع معلوم است و قبل از ایجاد مخلوقات، معلومی نبوده است، پس خدا قبل از ایجاد مخلوقات به آن ها عالم نبوده است.

جوابِ شبهه بر اساس مبانی متکلمین:

اولاً: آن چیزی که فرستادگانِ الهی به وسیله برهان عقلی به ما آموخته اند، این است که ذاتِ عالمِ خداوندِ تبارک و تعالی، موجودی بدونِ زمان است. بر این اساس شبهه از ریشه باطل خواهد بود زیرا کسی که چنین شبهه ای را مطرح می کند، مبنای شبهه اش این است که ذاتِ عالمِ خداوند در زمان قبل از ایجاد اشیا بوده و در زمان بعد از ایجاد اشیا هم هست! در حالی که خداوند تبارک و تعالی نه قبل از ایجاد مخلوقات است و نه همراه با مخلوقات است و نه بعد از مخلوقات است! او مطلقا زمان ندارد و به قبل و بعد و همراه بودن زمانی توصیف نمی شود.


ثانیاً: معنای تبعیت علم از معلوم، این است که: مُتعلقِ علم [یا همان معلوم] واقعش همان چیزی باشد که علم می گوید. برای مثال اگر زید عالم به موجود بودن عمرو است، باید در واقع هم عمرو موجود باشد و الا این جهل خواهد بود، نه علم. اما باید توجه داشت که این مطلب، غیر از این است که هستیِ علم، تابع هستی معلوم باشد. بله ما تایید می کنیم که علم تابع معلوم است، اما نمی پذیریم که هستیِ علم، تابع هستیِ معلوم باشد. قطعا علم خدا تابع معلوم است به این معنا که متعلق علم خدا [یا همان معلوم] واقعش همان گونه است که علمِ خدا می گوید. ولی هستیِ علمِ خدا، تابع هستی معلوم نیست تا اشکال شود که در فرض معدوم بودن شئ، علم نباید به آن تعلق بگیرد!

@madraseh_kalam

BY مدرسه کلام