محمود شفیعی

این دولت ها، چه بنام دین و چه بدون آن، مصلحت نیروهای دولتی را مصلحت جامعه تلقی می کنند. این دولت ها برای اراده عموم مردم در ساخته شدن نظام سیاسی و حفظ آن سهمی نمی دهند. آنان نظام سیاسی را، در عمل، با نهاد حکومت و حکمرانان مساوی کرده اند و اصلی ترین عنصر نظام ساز، یعنی اراده عمومی مردم، را از محاسبه خود بیرون انداخته اند.
 نه تنها رابطه مردم و حکومت در دولت های اسلامی مخدوش است، که اجزای گوناگون یک دولت نیز از انسجام کافی برخوردار نیست. در بسیار از کشورهای اسلامی درون حکومت دو پارگی  های شکننده وجود دارد. فقط به عنوان یک مثال، امروزه در سرزمین فلسطین دو نیروی سیاسی فلسطینی در مقابل هم قرار دارند و هر کدام مدعی حقانیت سیاسی اند و دیگری را، چندان، به رسمیت نمی شناسند. اولویت بخشی به قومیت، زبان، خرده مذهب های دینی اسلامی، نژاد و جغرافیا بخش قابل توجهی از انرژی مسلمانان را در کشورهای اسلامی هدر داده و آنان را از رسیدن به اتحاد استراتژیک باهم دیگر بازداشته است.
از نگاه سیاست خارجی نیز دولت های اسلامی در انحرافی بزرگ به سر می برند. دولت های جهان اسلام اغلب رابطه ای خصمانه، غیردوستانه، یا در بهترین حالت، رابطه ای عادی باهم دیگر دارند. کشورهای اسلامی در میان خود نه از جهت سیاسی و نه از جهات دیگر نتوانسته اند به اتحاد قابل قبولی داست یابند. با کمال تاسف باید گفت متحدان استراتژیک، واقعی یا دروغین، دولت های بزرگ اسلامی، نه کشوری اسلامی که از میان کشورهای غیر اسلامی است. عربستان با آمریکا و بعضی از کشورهای اروپای غربی دارای روابطی استراتژیک است. ترکیه نیز ده ها سال است که دنبال اتحاد با کشورهای اروپایی در تکاپو به سر می برد، هر چند هنوز هم نتوانسته است به این آرزوی بزرگ دست یابد. مصر ده ها سال دنبال کنار آمدن با رژیم غاصب صهیونیستی بود که در نهایت بدان دست یافت. در همین راستا با کمال تاسف باید اذعان کرد که جمهوری اسلامی نیز علی رغم آرمان های مطرح شده، همچنان متحدانی در خارج از جهان اسلام جستجو می کند و بعید است که در عمل چنین اتحادی البته به صورت واقعی به دست آید.
🖊۴- راه رهایی و برون رفت: کشورهای اسلامی نیازمند یک خانه تکانی بزرگ اند. آنان در رویکردهای حکمرانی نسبت به سیاست داخلی و خارجی باید به یک تغییر بنیادین دست بزنند. مسلمانان برای گرفتن حقوق از دست رفته خود در جهان امروز، باید اصلاحات اساسی همه جانبه ای در ساختارهای سیاسی، شیوه حکمرانی، و استراتژی های مشترک معطوف به آینده دور و نزدیک به وجود آورند. بدون کم کردن فاصله دولت ها و ملت ها در سیاست داخلی و بدون برگشت کشورهای اسلامی به سوی همدیگر، دست یافتن آرمان های اسلامی و انسانی امکان پذیر نیست. حکومت مدنی قبل از آنکه در تجربه جدید بشر مطرح گردد، در تجربه اولیه اسلامی به نمایش گذاشته شده بود. قدرت و قوت پیامبر گرامی اسلام در مرحله عمل، از شاهکارهای آن حضرت در گرد هم آوردن قبایل گوناگون کینه توز و تبدیل کردن آنان به نیروی های برادر و برابر برخاست. آن حضرت توانست با هجرت از مکه و استقرار در منطقه مجمع القبایل از هم گسیخته یثرب، نظام جدید سیاسی برپا سازد که جامعه بدوی را به جامعه مدنی ارتقا بخشید. آن حضرت بعد از فتح مسالمت آمیز مکه و جذب گروه های ستم گر دیروز به سوی خود، همچنان دامنه حکومت مدنی را در کل جزیره العرب گستراند و توانست ابوسفیان ها، معاویه ها، و دیگر سران کفر دیروز را در شرایط جدید در کنار بهترین یاران دیرین خود قرار دهد و اقتدار سیاسی مسلمانان را به اوج برساند. در سایه چنین تدبیری بود که مسلمانان سده های طولانی، علی رغم افتادن در دامن کشمکش های بعدی، توانستند تمدن جدید اسلامی را در تعاملی گسترده با تمدن های دیگر بنا نهند و سابقه ای درخشان در تاریخ اسلام بر جای گذارند. اکنون نیز بازگشت به تجربه نبوی و علوی، و بازآفرینی آن تجربه در شرایط جدید تاریخی که اینک درون آن به سر می بریم، می تواند جهان اسلام را در راس بنشاند و جایگاه از دست رفته را برگرداند. لازم نیست مسلمانان و کشورهای اسلامی دیوار چینی بین خود و تمدن جدید ترسیم کنند؛ آنچه ضروری است، با الگو گرفتن از تمدن اسلامی قدیم که در تعامل همه جانبه با تمدن های دیگر تکوین یافت، اکنون نیز با اصالت بخشیدن به تجربه بشری و بازسازی مناسب آن در جامعه برخوردار از هویت دینی می توانند شکوه گذشته را بازآفرینی کنند و از قافله تمدن جدید نه تنها عقب نمانند که الگویی برای دیگر ملت ها گردند. تنها با این آگاهی بزرگ، خانه تکانی اساسی و تحولات گسترده عملی همگرایانه است که عزت اسلامی و انسانی در جهان اسلام زنده خواهد شد؛ اهریمنان بدخواه کاستی خواهند گرفت و اراده خداوند در روی زمین به نمایش در خواهد آمد. لیس للانسان الا ما سعی. ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم.

www.tgoop.com/mahmood_shafiee/349

395 viewsedited  Oct 17, 2024 at 07:21

این دولت ها، چه بنام دین و چه بدون آن، مصلحت نیروهای دولتی را مصلحت جامعه تلقی می کنند. این دولت ها برای اراده عموم مردم در ساخته شدن نظام سیاسی و حفظ آن سهمی نمی دهند. آنان نظام سیاسی را، در عمل، با نهاد حکومت و حکمرانان مساوی کرده اند و اصلی ترین عنصر نظام ساز، یعنی اراده عمومی مردم، را از محاسبه خود بیرون انداخته اند.
 نه تنها رابطه مردم و حکومت در دولت های اسلامی مخدوش است، که اجزای گوناگون یک دولت نیز از انسجام کافی برخوردار نیست. در بسیار از کشورهای اسلامی درون حکومت دو پارگی  های شکننده وجود دارد. فقط به عنوان یک مثال، امروزه در سرزمین فلسطین دو نیروی سیاسی فلسطینی در مقابل هم قرار دارند و هر کدام مدعی حقانیت سیاسی اند و دیگری را، چندان، به رسمیت نمی شناسند. اولویت بخشی به قومیت، زبان، خرده مذهب های دینی اسلامی، نژاد و جغرافیا بخش قابل توجهی از انرژی مسلمانان را در کشورهای اسلامی هدر داده و آنان را از رسیدن به اتحاد استراتژیک باهم دیگر بازداشته است.
از نگاه سیاست خارجی نیز دولت های اسلامی در انحرافی بزرگ به سر می برند. دولت های جهان اسلام اغلب رابطه ای خصمانه، غیردوستانه، یا در بهترین حالت، رابطه ای عادی باهم دیگر دارند. کشورهای اسلامی در میان خود نه از جهت سیاسی و نه از جهات دیگر نتوانسته اند به اتحاد قابل قبولی داست یابند. با کمال تاسف باید گفت متحدان استراتژیک، واقعی یا دروغین، دولت های بزرگ اسلامی، نه کشوری اسلامی که از میان کشورهای غیر اسلامی است. عربستان با آمریکا و بعضی از کشورهای اروپای غربی دارای روابطی استراتژیک است. ترکیه نیز ده ها سال است که دنبال اتحاد با کشورهای اروپایی در تکاپو به سر می برد، هر چند هنوز هم نتوانسته است به این آرزوی بزرگ دست یابد. مصر ده ها سال دنبال کنار آمدن با رژیم غاصب صهیونیستی بود که در نهایت بدان دست یافت. در همین راستا با کمال تاسف باید اذعان کرد که جمهوری اسلامی نیز علی رغم آرمان های مطرح شده، همچنان متحدانی در خارج از جهان اسلام جستجو می کند و بعید است که در عمل چنین اتحادی البته به صورت واقعی به دست آید.
🖊۴- راه رهایی و برون رفت: کشورهای اسلامی نیازمند یک خانه تکانی بزرگ اند. آنان در رویکردهای حکمرانی نسبت به سیاست داخلی و خارجی باید به یک تغییر بنیادین دست بزنند. مسلمانان برای گرفتن حقوق از دست رفته خود در جهان امروز، باید اصلاحات اساسی همه جانبه ای در ساختارهای سیاسی، شیوه حکمرانی، و استراتژی های مشترک معطوف به آینده دور و نزدیک به وجود آورند. بدون کم کردن فاصله دولت ها و ملت ها در سیاست داخلی و بدون برگشت کشورهای اسلامی به سوی همدیگر، دست یافتن آرمان های اسلامی و انسانی امکان پذیر نیست. حکومت مدنی قبل از آنکه در تجربه جدید بشر مطرح گردد، در تجربه اولیه اسلامی به نمایش گذاشته شده بود. قدرت و قوت پیامبر گرامی اسلام در مرحله عمل، از شاهکارهای آن حضرت در گرد هم آوردن قبایل گوناگون کینه توز و تبدیل کردن آنان به نیروی های برادر و برابر برخاست. آن حضرت توانست با هجرت از مکه و استقرار در منطقه مجمع القبایل از هم گسیخته یثرب، نظام جدید سیاسی برپا سازد که جامعه بدوی را به جامعه مدنی ارتقا بخشید. آن حضرت بعد از فتح مسالمت آمیز مکه و جذب گروه های ستم گر دیروز به سوی خود، همچنان دامنه حکومت مدنی را در کل جزیره العرب گستراند و توانست ابوسفیان ها، معاویه ها، و دیگر سران کفر دیروز را در شرایط جدید در کنار بهترین یاران دیرین خود قرار دهد و اقتدار سیاسی مسلمانان را به اوج برساند. در سایه چنین تدبیری بود که مسلمانان سده های طولانی، علی رغم افتادن در دامن کشمکش های بعدی، توانستند تمدن جدید اسلامی را در تعاملی گسترده با تمدن های دیگر بنا نهند و سابقه ای درخشان در تاریخ اسلام بر جای گذارند. اکنون نیز بازگشت به تجربه نبوی و علوی، و بازآفرینی آن تجربه در شرایط جدید تاریخی که اینک درون آن به سر می بریم، می تواند جهان اسلام را در راس بنشاند و جایگاه از دست رفته را برگرداند. لازم نیست مسلمانان و کشورهای اسلامی دیوار چینی بین خود و تمدن جدید ترسیم کنند؛ آنچه ضروری است، با الگو گرفتن از تمدن اسلامی قدیم که در تعامل همه جانبه با تمدن های دیگر تکوین یافت، اکنون نیز با اصالت بخشیدن به تجربه بشری و بازسازی مناسب آن در جامعه برخوردار از هویت دینی می توانند شکوه گذشته را بازآفرینی کنند و از قافله تمدن جدید نه تنها عقب نمانند که الگویی برای دیگر ملت ها گردند. تنها با این آگاهی بزرگ، خانه تکانی اساسی و تحولات گسترده عملی همگرایانه است که عزت اسلامی و انسانی در جهان اسلام زنده خواهد شد؛ اهریمنان بدخواه کاستی خواهند گرفت و اراده خداوند در روی زمین به نمایش در خواهد آمد. لیس للانسان الا ما سعی. ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم.

BY محمود شفیعی