مكتوب

وجه خدا اگر شودت منظر نظر
زین پس شکی نماند که صاحب‌نظر شوی
( غزل ۴۸۷)
ا چنان که شیوه حافظانه حافظ است مضمون نور را در اوج والایی که تحقق عشق حق است؛ در این غزل که تماشاگه راز است در برابر دیدگان ما قرار داده است. ما با استمداد از نور خورشید و یا نور ماه و ستارگان در شب و روز راه خود را می یابیم. با نور بصر در دنیای حسی و ظاهری زندگی می کنیم. در کتاب مقدس در عهد عتیق یکی از مضامینی که به تکرار مطرح شده است. اشاره به اتش و نور است. که در بیابان ها و تاریکی ها شب ها با نگاه به ستون آتش و نور راه خود را پیدا می کردند. در سفر خروج و سفر اعداد و تثنیه به ستون اتش و در مزامیر داوود به نور اشاره شده است. (۱) نکته قابل توجه این است که قرآن مجید دو واژه نور و نار را با تفکیک بسیار روشن به کار برده است. نار هیچگاه وسیله هدایت نیست. بلکه نشانه گمراهی است. نشانه جهنم است. بیش از ۱۴۰ بار که این واژه در قرآن مجید به کار رفته است. با ترکیب هایی مانند «اصحاب النار» و «عذاب النار»، آتش همیشه معنای منفی و سلبی دارد. تنها یک استثناٰء وجود دارد آن هم آتشی است که موسی علیه السلام در کوه طور افروخته دید. در منظر او بوته ای بود که آتش گرفته بود. تنها در این مورد که بوته آتش گرفته راهنمای موسی علیه السلام است. وازه نار کاربردی مثبت پیدا کرده است.
إِذْ رَأَىٰ نَارًا فَقَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَّعَلِّي آتِيكُم مِّنْهَا بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدًى ﴿طه: ١٠﴾
«هنگامی که آتشی دید، پس به خانواده خود گفت: «درنگ کنید، زیرا من آتشی دیدم، امید که پاره‌ای از آن برای شما بیاورم یا در پرتو آتش راه [خود را باز] یابم.»
این مضمون و موضوع دو بار دیگر در قرآن مطرح شده است. در همه موارد از واژه نار استفاده شده است. ( النمل، ۷ و القصص ۲۹)
واژه «نار» در این آیات مربوط به موسی هفت بار تکرار شده است.
در واقع همان مضمونی که در عهد عتیق اشاره کردم. در باور یا پنداشت موسی دیده می شود. به آتش که نگاه می کند. در جستجوی یافتن راه است. تنها در همین آیه و همین یک بار است که مفهوم «هدایت» در کنار «نار» مطرح شده است. در آیه نور به نحو حیرت انگیزی بین نار و نور تفکیک شده است. وقتی درخت زیتون که در کانون قرار دارد و نه شرقی و نه غربی نور می افشاند. این نور افشانی به دلیل تماس آتش با آن نیست. این نور از گوهر درخت شعله می کشد. نیازی به نار ندارد. خداوند انسان را به سوی نور خود هدایت می کند: «یهدی الله لنوره من یشا» در آیه ظلمات آ یه ۴۰ نسبت نور و هدایت باز مطرح می شود. منتها درست از زاویه مخالف و مقابل. کسی که در دریای متلاطم تاریکی های سه گانه بر هم انباشته غوطه می خورد. اگر دستش را از دل تاریکی بیرون بیاورد. نه خودش و نه کس دیگری نمی تواند دست او را ببیند! خداوند اگر به هر کس نوری نداده باشد او را هیچ نوری نخواهد بود.
إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا ۗ وَمَن لَّمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن نُّورٍ ﴿٤٠﴾
در دل او و در اندیشه او و در چشمان او بارقه ای از نور نیست. خداوند است که نور را می آفریند و جعل می کند. به تعبیر این ا آیه خداوند «جاعل الظلمات و النور» است. از این رو وقتی پرتو هدایت الهی بر انسان می تابد، ما شاهد تحقق نور هستیم. همانگونه که وجود مساوی نور است. هدایت نیز مساوی نور است. صراط مستقیم مانند کهکشان راه شیری راهی روشن و نور افشان است.
در قرآن مجید هدایت همیشه با نور مطرح می شود. به این موارد توجه کنید:
۱- خداوند نور است و هادی است. ( سوره نور، آیات ۳۵ تا ۴۰)
۲- تورات و انجیل و قرآن نورند و کتاب روشنگر و کتاب هدایت اند.
( النسا، ، ایه ۱۷۴ ، المائده ۴۴ تا ۴۶)

۳- انسانی که ایمان دارد و در صراط مستقیم هدایت قرار دارد، نورانی می شود. نور او راه را به او نشان می دهد. از خود سرمست می شود. در سوره حدید این موضوع مطرح شده است:

يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَىٰ نُورُهُم بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِم بُشْرَاكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿الحديد: ١٢﴾
آن روز که مردان و زنان مؤمن را می‌بینی که نورشان پیشاپیششان و به جانب راستشان دوان است. [به آنان گویند:] «امروز شما را مژده باد به باغهایی که از زیر [درختان‌] آن نهرها روان است، در آنها جاودانید. این است همان کامیابی بزرگ.

www.tgoop.com/maktuob/3926

2.04K viewsJun 26 at 09:49

وجه خدا اگر شودت منظر نظر
زین پس شکی نماند که صاحب‌نظر شوی
( غزل ۴۸۷)
ا چنان که شیوه حافظانه حافظ است مضمون نور را در اوج والایی که تحقق عشق حق است؛ در این غزل که تماشاگه راز است در برابر دیدگان ما قرار داده است. ما با استمداد از نور خورشید و یا نور ماه و ستارگان در شب و روز راه خود را می یابیم. با نور بصر در دنیای حسی و ظاهری زندگی می کنیم. در کتاب مقدس در عهد عتیق یکی از مضامینی که به تکرار مطرح شده است. اشاره به اتش و نور است. که در بیابان ها و تاریکی ها شب ها با نگاه به ستون آتش و نور راه خود را پیدا می کردند. در سفر خروج و سفر اعداد و تثنیه به ستون اتش و در مزامیر داوود به نور اشاره شده است. (۱) نکته قابل توجه این است که قرآن مجید دو واژه نور و نار را با تفکیک بسیار روشن به کار برده است. نار هیچگاه وسیله هدایت نیست. بلکه نشانه گمراهی است. نشانه جهنم است. بیش از ۱۴۰ بار که این واژه در قرآن مجید به کار رفته است. با ترکیب هایی مانند «اصحاب النار» و «عذاب النار»، آتش همیشه معنای منفی و سلبی دارد. تنها یک استثناٰء وجود دارد آن هم آتشی است که موسی علیه السلام در کوه طور افروخته دید. در منظر او بوته ای بود که آتش گرفته بود. تنها در این مورد که بوته آتش گرفته راهنمای موسی علیه السلام است. وازه نار کاربردی مثبت پیدا کرده است.
إِذْ رَأَىٰ نَارًا فَقَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَّعَلِّي آتِيكُم مِّنْهَا بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدًى ﴿طه: ١٠﴾
«هنگامی که آتشی دید، پس به خانواده خود گفت: «درنگ کنید، زیرا من آتشی دیدم، امید که پاره‌ای از آن برای شما بیاورم یا در پرتو آتش راه [خود را باز] یابم.»
این مضمون و موضوع دو بار دیگر در قرآن مطرح شده است. در همه موارد از واژه نار استفاده شده است. ( النمل، ۷ و القصص ۲۹)
واژه «نار» در این آیات مربوط به موسی هفت بار تکرار شده است.
در واقع همان مضمونی که در عهد عتیق اشاره کردم. در باور یا پنداشت موسی دیده می شود. به آتش که نگاه می کند. در جستجوی یافتن راه است. تنها در همین آیه و همین یک بار است که مفهوم «هدایت» در کنار «نار» مطرح شده است. در آیه نور به نحو حیرت انگیزی بین نار و نور تفکیک شده است. وقتی درخت زیتون که در کانون قرار دارد و نه شرقی و نه غربی نور می افشاند. این نور افشانی به دلیل تماس آتش با آن نیست. این نور از گوهر درخت شعله می کشد. نیازی به نار ندارد. خداوند انسان را به سوی نور خود هدایت می کند: «یهدی الله لنوره من یشا» در آیه ظلمات آ یه ۴۰ نسبت نور و هدایت باز مطرح می شود. منتها درست از زاویه مخالف و مقابل. کسی که در دریای متلاطم تاریکی های سه گانه بر هم انباشته غوطه می خورد. اگر دستش را از دل تاریکی بیرون بیاورد. نه خودش و نه کس دیگری نمی تواند دست او را ببیند! خداوند اگر به هر کس نوری نداده باشد او را هیچ نوری نخواهد بود.
إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا ۗ وَمَن لَّمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن نُّورٍ ﴿٤٠﴾
در دل او و در اندیشه او و در چشمان او بارقه ای از نور نیست. خداوند است که نور را می آفریند و جعل می کند. به تعبیر این ا آیه خداوند «جاعل الظلمات و النور» است. از این رو وقتی پرتو هدایت الهی بر انسان می تابد، ما شاهد تحقق نور هستیم. همانگونه که وجود مساوی نور است. هدایت نیز مساوی نور است. صراط مستقیم مانند کهکشان راه شیری راهی روشن و نور افشان است.
در قرآن مجید هدایت همیشه با نور مطرح می شود. به این موارد توجه کنید:
۱- خداوند نور است و هادی است. ( سوره نور، آیات ۳۵ تا ۴۰)
۲- تورات و انجیل و قرآن نورند و کتاب روشنگر و کتاب هدایت اند.
( النسا، ، ایه ۱۷۴ ، المائده ۴۴ تا ۴۶)

۳- انسانی که ایمان دارد و در صراط مستقیم هدایت قرار دارد، نورانی می شود. نور او راه را به او نشان می دهد. از خود سرمست می شود. در سوره حدید این موضوع مطرح شده است:

يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَىٰ نُورُهُم بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِم بُشْرَاكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿الحديد: ١٢﴾
آن روز که مردان و زنان مؤمن را می‌بینی که نورشان پیشاپیششان و به جانب راستشان دوان است. [به آنان گویند:] «امروز شما را مژده باد به باغهایی که از زیر [درختان‌] آن نهرها روان است، در آنها جاودانید. این است همان کامیابی بزرگ.

BY مكتوب