tgoop.com/mghlte/24284
Last Update:
🔰رزم آرا و نفت
بریده ای از متن
... رزم‌آرا در این برهه به‌طور پنهانی مذاکراتی را با شرکت نفت انگلیسی آغاز کرد؛ او خیلی محرمانه با نماینده اعزامی شرکت نفت انگلیس وارد مذاکره شده و از او خواست که شرکت نفت فوراً پیشنهاد خود را در رابطه با معاملات نفتی به دولت ایران بدهد. در نتیجه این گفتگوها تقسیم درآمد نفت طبق اصل تصنیف (50 - 50) مورد موافقت هر دو طرف ایرانی و انگلیسی قرار گرفت[42]، اما رزم‌آرا اصرار داشت این توافق تا تصمیم نهایی پنهان بماند.[43]
رمول تنصیف منافع (50 - 50) قراردادی بود که به تازگی عربستان سعودی با شرکت‌های عضو آرامکو منعقد ساخته بود. رزم‌آرا نیز به اقتباس از این کشور، این موقعیت را یافت که اعمال این فرمول را در قرارداد نفتی به نمایندگان شرکت پیشنهاد کند. نمایندگان شرکت نیز که در گذشته هیچ‌گاه زیر بار چنین پیشنهادی نمی‌رفتند، این‌بار به منظور خاموش‌کردن زمزمه‌های ملی‌کردن نفت، در برابر این پیشنهاد استقبال ضمنی نشان داده و آن را در دستور کار خود قرار دادند. سفیر انگلیس نیز از جانب دولت متبوع خود ضمن موافقت با این پیشنهاد، پیش‌نویس طرحی را در اختیار رزم‌آرا گذاشت که به موجب آن دولت موظف می‌شد اصل تنصیف منافع را در مذاکره با شرکت به‌عنوان یک دستورالعمل دنبال کند. حتی سفیر انگلیس در نامه‌ای از رزم‌آرا گلایه کرد که چرا دولت پیشنهاد خود را دایر بر تنصیف عایدات در اختیار افکار عمومی قرار نداده تا وضع خصمانه‌‌ای نسبت به شرکت ایجاد نشود و پیشنهاد ملی‌شدن نفت از سوی نمایندگان مجلس و مردم شکل نگیرد؟ اما رزم‌آرا به سفیر انگلستان اطمینان می‌داد که دولت اجازه نخواهد داد که پیشنهاد برخی از نمایندگان در خصوص ملی‌شدن صنعت نفت صورت جدی به خود بگیرد.[44] رزم‌آرا ترجیح می‌داد به مسئله با صورت متفاوتی نزدیک شود. در واقع او یک تاکتیک دوجانبه در نظر داشت: از یک طرف مسئله ملی‌کردن نفت مسکوت گذارده شود و از جانب دیگر تمایل شرکت نفت انگلیس ایران به مذاکره براساس شرایط تنصیف (50 - 50) فعلاً محرمانه بماند. اگر او موفق می‌شد منافع ایران را بر اساس تنصیف تأمین کند، این تاکتیک موجب می‌شد که اعتباری به دست آورد
او هیئت‌هایی از کارشناسان تشکیل داد و آن‌ها را مأمور بررسی جنبه‌های مختلف ملی‌شدن نفت کرد تا به این نتیجه برسند که ملی‌کردن، نتایج مصیبت‌بار و فاجعه‌آمیز به بار خواهد آورد. سپس گزارش‌های آنان را به فرانسیس شپرد و نورث کرافت سفیر انگلیس و رئیس شرکت نفت انگلیس و ایران داد. آنگاه به توصیه آنان در تاریخ 3 مارس 1951 (12 اسفند 1329) در کمیسیون نفت مجلس به ملی‌شدن حمله کرد و گفت براساس گزارش‌های کارشناسی، ملی‌کردن نفت به جهات مشکلات فنی، تأمین منابع مالی و تسهیلات حمل‌ونقل، عملی و مناسب نیست. رزم‌آرا افزود ملی‌کردن از لحاظ قانونی نیز غیرعملی است، به علاوه ستیزه‌جویی با دولت انگلیس به مصلحت کشور نخواهد بود.[4
رزم‌آرا در نطق معروف خود گفت: «آقایان شما که یک کارخانه سیمان واقعی را نمی‌توانید با پرسنل خود اداره نمایید، شما که کارخانجات کشور را در اثر عدم قدرت فنی به صورت فعلی انداخته‌اید که ضرر می‌دهند، با کدام پرسنل و با کدام وسایل می‌خواهید نفت را شخصاً استخراج و ملی نمایید. من صریحاً در این مجلس می‌گویم در خطر انداختن سرمایه ملی و منابع زیرزمینی کشور بزرگترین خیانت است. من امروز بایستی حقایق امر را بگویم تا اگر روزی در نتیجه تبلیغات سوء کاری شد، ملت ایران بداند که دولت حقایق را گفته و کوچکترین مطلب را مکتوم نگذارده است.» در جلسه دیگر مجلس، غلامحسین فروهر وزیر دارایی حضور یافت و ضمن نطق مفصل و مشروحی با اصل ملی‌شدن نفت مخالفت نمود و کمیسیون نفت را متهم به عدول از وظیفه و دستور کار کرد و تقاضا نمود لایحه گس - گلشائیان و گزارش کمسیون نفت را استرداد نماید تا قرارداد جدیدی با کمپانی منعقد شود. تندی لحن وزیر دارایی و مطالب اهانت‌آمیزی که در بیانات خود خطاب به مجلس و ملت عنوان نمود عده‌ای از وکلا را سخت برآشفته ساخت و متقابلاً به دولت و وزیر دارایی بد گفتند و حتی او را استیضاح نمودند. نطق وزیر دارایی پیامدهای ناصوابی داشت. اعلامیه‌های زیادی صادر، میتینگ‌ها و اجتماعات بسیاری تشکیل شد و ضمن تأیید ملی‌شدن صنعت نفت، دولت را به شدت مورد انتقاد قرار دادند. مطبوعات نیز در اطراف سخنان وزیر دارایی مطالب تندی نوشته و او را متهم به سازش با انگلیس‌ها نمودند. حتی در داخل دولت نیز به این نطق اعتراض شد و عده‌ای از کار کناره‌گیری نمودند و استرداد استعفای خود را منوط به کنار گذاشتن وزیر دارایی کردند. وزیر فرهنگ در جلسه مجلس از اظهارات وزیر دارایی اظهار نفرت نمود و هیئت‌وزیران را از متن آن بی‌خبر دانست.[46]
#تاریخ_معاصر
#نفت
@Rfekri | نخبگان معاصر ملت
@JAAMEbaaz | فلسفه علوم اجتماعی
مربوط :
www.tgoop.com/Rfekri/1077
BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری
Share with your friend now:
tgoop.com/mghlte/24284