tgoop.com/mghlte/4506
Last Update:
⭕️موانع کشف حقیقت (۱)
از دیدگاه فرانسیس #بیکن
از آنجا که خطاها مایهی گمراهی انسانست بیکن آنها را بت خواند و آنها را ا به چهار قسم تقسیم کرد :
1⃣ بت های طایفه:
یعنی خطاهایی که از خصایص طبع بشرست
به نظر بیکن در ذهن انسان مانند آینه محدب و ناهموار اشعه نور را منحرف میسازد. محسوسات و معقولات تحریف و تجزیه می شوند. مثلاً ذهن مایلست همهی امور را منظم و کامل بداند و میان آنها مشابهت های بیجا قائل شود و نیز در هر چیز قیاس به نفس می کند و برای همه امور #علت_غایی می پندارد و نیز در هر امر بدون تحقیق و تامل عقیده و رایی اختیار میکند و برای درستی آن همواره مویدات میجوید و به مضعفات توجه نمی نماید.
مثلا یک بار که خواب به واقعیت میپیوندد ماخذ میگیرد ، اما صد بار که واقع نمیشود به یاد نمیآورد و به عقایدی که اختیار کرده پابند و متعصب میگردد و غالبا انصاف را از دست میدهد و از روی عواطف و نفسانیت حکم میکند.
غرور و نخوت و ترس و خشم و شهوت در آراء دخالت تام دارد.
حواس انسان هم که منشاء علم اوست قاصرست و به خطا می رود و انسان حاضر نمیشود به تامل و تعمق ، خطای آنها را اصلاح کند . ظاهربینست و به مطالب نمیرود و به جای اینکه امور طبیعت را تشریح کند همواره به تجریدات ذهنی میپردازد و امور تجربی و انتزاعی ذهن خود را حقیقت میپندارد.
2⃣ بت های شخصی:
یعنی خطاهایی که اشخاص به اقتضای طبیعت اختصاصی خود به آن دچار می شوند مانند اینکه هر کس به امری دل بستگی پیدا میکند ، آن را مدار و محور حقایق خود قرار میدهد چنانکه ارسطو شیفتهی منطق شده و فلسفه خود را بر آن مبتنی ساخت و ذهن بعضی کسان متوجه مشابهتها و جمع امورست و بعضی دیگر همواره به اختلافات و تفریق توجه دارند. بعضی در هر باب حکم جزمی میکنند و برخی تردید و تامل دارند تا آنکه شکاک میشوند جماعتی عاشق قدما هستند و گروهی پیشینیان را ناچیز شمرده و به متاخرین میگردایند.
غافل از اینکه زمان نباید منظور نظر باشد هر که حقیقت گفته باید قبول شود ، خواه قدیم باشد و خواه جدید. نیز بعضی از آنها همواره دنبال جزئیاتند و برخی در پی کلیات.
حال آنکه هر دو را باید در نظر گرفت.
#سیر_حکمت_در_اروپا
#محمد_علی_فروغی
#معرفت_شناسی
#فلسفه_علم
#استقراگرایی
#تجربه_گرایی
#سوگیریهای_شناختی
#سوگیری_تاییدی
@soogiri | سوگیریهای شناختی
@mghlte | عصر روشنگری
ادامه :
https://www.tgoop.com/mghlte/4525
خطای پیشینیان:
https://www.tgoop.com/mghlte/2618
مغالطات مربوط به زمان :
https://www.tgoop.com/moghaletat2/253
مغالطات مربوط به احساسات :
https://www.tgoop.com/moghaletat2/251
مغالطه تعمیم شتابزده :
https://www.tgoop.com/moghaletat2/147
سوگیری فرض عامل هوشمند:
https://www.tgoop.com/soogiri/5
سوگیری خوشه انگاری
https://www.tgoop.com/soogiri/27
سوگیری پیوندانگاری :
https://www.tgoop.com/soogiri/26
BY مجلهی اینترنتی عصر روشنگری
Share with your friend now:
tgoop.com/mghlte/4506