tgoop.com/mghlte/499
Last Update:
مغالطه شماره ۱۹
💠 تاکید لفظی💠
مغاطات نقل قول ناقص ، تحریف و تفسیر نادرست ،در هنگام گزارش دادن و بازگویی کردن یک خبر یا یک جمله و عبارت و متن اتفاقی می افتدو
می توان نام مشترک #مغالطات_نقل را برای آنها انتخاب کرد.
در مقام نقل وگزارش یک خبر یا عبارت ، ارتکاب مغالطه دیگری قابل تصور است که با انواع دیگر این مغالطات،متفاوت است.
در این مغالطه هیچ دروغ یا کاستن و افزودنی نسبت به محتوای خبر یا متن و یا تفسیر نادرستی از مطلب مورد نظر تفاق نمی‌افتد.
اما مغالطه آمیز بودن آن به این دلیل است که گاهی در نقل و بازگویی یک جمله تأکید بر برخی کلمات آن جمله سبب میشود مفاهیم اضافی و خارج از جمله القا و فهمیده شود.
مفاهیمی که بدون هیچ کلمه‌ای که متکفل بیان آنها شده باشد به طور پنهانی به ضمیر مخاطب منتقل می شود نام این مغالطه تاکید لفظی است.
مغالطه تأکیدلفظی ناشی از این حقیقت است که معنای یک جمله متناسب با تأکید و تکیه بر کلمات مختلف آن تغییر می کند. تکیه بر کلمات خاص در یک جمله یا عبارت می تواند هم معنای کاملا متفاوت با معنای اصلی و مورد نظر گوینده به آن بدهد و هم مفاهیم دیگری به آن اضافه کند که الفاظ جمله آن مفاهیم را در بر ندارد.
مثلاً
پیراهن من را اطو کن ( بدون تاکید لفظی این جمله مانند یک دستور یا تقاضای عادیست)
پیراهن مرا اتو کن( به جای شلوار یا هر چیز دیگر)
پیراهن مرا اتو کن( نه پیراهن خود یا کسی دیگر را)
پیراهن مرا اتو کن( نه اینکه مچاله کن یا در ماشین لباسشویی بینداز)
مشاهده میشود که حتی در جمله‌ای به این سادگی تغییر در تأکید بر الفاظ می تواند چنین تغییرات قابل ملاحظه‌ای را در معنا و مفهوم جمله ایجاد کند.
مثال دیگر توجه کنید:
آنها معتقدند که انسان ها به طور برابر و مساوی به دنیا می‌آیند. لذا این امر دلیل نمی‌شود که با آنها حق رای و اظهارنظر برابر بدهند .
(تأکید بر برابر و مساوی به دنیا می‌آیند ؛ به طور ضمنی این مفهوم را در بر دارد که آنها برابر و مساوی باقی نمی‌مانند)
تاکید لفظی بیشتر یک مغالطه شفاهی و گفتاری است. تکیه و تاکید در متون چاپ شده معمولاً با کلمات کج یا کلمات پر رنگ و یا با خط کشیدن زیر آنها مشخص میشود.
البته چه در گفتار و چه در نوشتار تاکید های لفظی بی‌جا و غیرمجاز معانی بی‌ربطی را به دنبال خواهد داشت.
مغالطه تأکید لفظی معمولاً در جایی استفاده میشود که می خواهند کار حرام یا ممنوعی را مجاز جلوه دهند.
به این ترتیب گویند تکیه و تاکید بر نفتی و تحریم بعضی عناصر به منزله جواز عناصر و حالات دیگر است.
مثلاً کودکی به هم بازیهای خود می‌گوید: مادر گفته که به سوی پنجره ها سنگ پرتاب نکنیم.
بنابراین می‌توانیم پاره آجر پرتاب کنیم.
( مادر که قول داده بود اگر آنها بچه های خوبی باشند ، دیگر آنها را با خط کش نزند، در این صورت آنها را با کمربند تنبیه خواهد کرد)
حالت دیگر ارتکاب این مغالطه در جایی است که بخواهند شخصی را متهم به گفتن مطلبی کنند که اصلا مورد نظر او نبوده است فرض کنید کسی این جمله را گفته باشد:
ما نباید به هم وطنان خود دروغ بگوییم.
این جمله اگربدون هیچ تاکیدی بر لفظی خاص گفته شود سخن مقبولی است وحتی می‌تواند یک پند اخلاقی تلقی شود.
حالا اگر کسی در نقل جمله فوق بر کلمه خاص تأکید کند.
مثلاً در گفتن آن کلمه را با تاکید ادا نماید و یا در نوشتن آن کلمه را پررنگ‌تر بنویسد، ماهیت جمله فوق به طور کلی تغییر خواهد کرد و نه یک پند اخلاقی بلکه سخنی کاملا ضد اخلاقی خواهد شد.
مانند
ما نباید به هم وطنان خود دروغ بگوییم(اما دروغ گفتن به غیر از آنها اشکال ندارد.)
ما نباید به هموطنان خود دروغ بگوییم(اما هر جنایت دیگری مجاز است).
حالت کلی مغالطه تاکیدلفظی اینست که هنگام نقل یک جمله،برلفظی تاکید شود و چنین وانمود شود که گوینده اصلی نیز برآن موردخواست تاکید داشته و درنتیجه موارد دیگر مورد نظر او نبوده بلکه موارد دیگر را نفی کرده است.
آقای مدیر گفت:حمید دانش آموزدرسخوانی ست.پس حتما سعید درسخوان نیست.
همانطور که درمثال فوق ملاحظه می شود گاهی تاکید لفظی تصریح نمی شود اما مبنای استدلال قرار می‌گیرد.
یعنی استنتاج فوق بر این فرض مبتنی است که آقای مدیر.رلفظ حمید تاکید داشته و مثلاً اگر حمید سعیدی دو برادر باشند منظور او فقط حمید بوده است و نه سعید.
برای جلوگیری از مغالطه تاکید لفظی( چه به صورت صریح یا غیرصریح آن) عبارت مشهودی وجود دارد که توجه به آن مفید است .
آن عبارت از این است که :
اثبات شی نفی ماعدا نمی کند.
یعنی اگر گوینده ای نسبت به شی یا شخصی اظهار نظر کرد،درباره غیر آن شی یا شرح اظهار نظر نکرده و نفی وسلب آن اظهار نظر را درباره موارد دیگر نتیجه بگیریم.
همچنین نسبت دادن صفت به شی یا
شخصی خاص بمعنای نفی صفات دیگر نیست.
در مثال فوق
نمی توان نتیجه گیری کرد که پس حمید اهل ورزش نیست.
مثالی ازین مغالطه
فایل شنیداری
BY مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری
Share with your friend now:
tgoop.com/mghlte/499