ميلاد دخانچی

🔺الهیات و علوم انسانی

خدای ادیان ابراهیمی مدعی است که انسان را به صورت خویش آفریده است و همین صاحبان ذوق خاصه عرفا را به تاملی ژرف درباره حقیقت انسان از منظر خداشناسی ترغیب کرده است.

در قرآن نیز خداوند یادآور میشود که از روح خود در انسان دمیده و البته زیاد است اشاراتی که در آن خدا در با شباهت با انسان توصیف شده است (مثل دست داشتن خدا: یدالله).

البته عرفا یادآور شدند که خداوند هم با شباهت با انسان است ( تشبیه) و هم منزه است از شناخت (تنزیه) ولی به قول ابن عربی همانند نوح نبی ادیان بیشتر روی بعد تنزیهی تمرکز میکنند تا تشبیهی؛ یعنی بیشتر روی عدم شباهت ها تمرکز میکنند تا شباهت ها.

من در پروژه ای که حدود ۴ سال از آغاز آن می‌گذرد و الان کم کم دارد به خروجی می‌رسد نشان میدهم که از قضا میتوان در عین اعتنا به بعد تنزیهی حق مقام تشبیه را به میان آورد و از مسیر تامل در باب شباهت های انسان و حق مهر پایانی زد به دوگانه الهیات و علوم انسانی.

اگر این گزاره درست است که بین انسان و خدا شباهت هایی وجود دارد پس هر آنچه علوم انسانی (بخوانید غربی) در باب انسان شناسی به آن می‌رسد باید به خداشناسی برای اهل ایمان و کلام منجر شود و برعکس هر آنچه الهیات در فهم خداشناسی عمیق تر میشود باید این معرفت در خدمت علوم انسانی قرار گیرد و من دقیقا در این محل عبور قرار گرفته ام.

و البته اینجا جای سختی است چون هم باید سری در الهیات داشته باشی و هم علوم انسانی و این دو که قرن هاست به هم مشکوک بوده اند طبیعی است که به تو نیز مشکوک باشند و البته از این مسیر گریزی نیست.

علوم انسانی باید نسبت به الهیات گشوده باشد چون من ندیده ام دستاوردی را در علوم انسانی که در الهیات نشانه ای از آن به شکل اجمالی نباشد و ندیدم فهمی از حق را که نتوان مصداقش را در انسان جستجو کرد.

اگر علوم انسانی و الهیات، هردو را، برای خودش و با خودش فهمید و بعد بین این دو گفتگو ایجاد کرد، میتوان به دوگانه ضخیم الهیات و علوم انسانی پایان داد و البته این مهم برای الهیات ضروری تر است.

متولیان الهیات قرن هاست که در خداشناسی خود درجا میزنند و این در حالیست که زایش های تمدنی معلول رسیدن به درک جدید تری از خداست. در قرآن می آید که خداوند هر روز در یک شأن است و شناخت هر شأن از خداوند است که اپیستمه/ زمانه تاریخی را پایان می‌دهد و زمانه جدیدی را آغاز می‌کند.

خدای کلام مسلط ما خداییست شاهنشاهی، سلسله مراتبی، غیر قابل دسترس و به زحمت قابل گفتگو که فقط با تشکیک میتوان به او نزدیک شد.

نگاهی به اطراف خود بیاندازیم. این خدا همه جا هست.

www.tgoop.com/miladdokhanchi/1358

5.6K viewsedited  Jan 3 at 13:26

🔺الهیات و علوم انسانی

خدای ادیان ابراهیمی مدعی است که انسان را به صورت خویش آفریده است و همین صاحبان ذوق خاصه عرفا را به تاملی ژرف درباره حقیقت انسان از منظر خداشناسی ترغیب کرده است.

در قرآن نیز خداوند یادآور میشود که از روح خود در انسان دمیده و البته زیاد است اشاراتی که در آن خدا در با شباهت با انسان توصیف شده است (مثل دست داشتن خدا: یدالله).

البته عرفا یادآور شدند که خداوند هم با شباهت با انسان است ( تشبیه) و هم منزه است از شناخت (تنزیه) ولی به قول ابن عربی همانند نوح نبی ادیان بیشتر روی بعد تنزیهی تمرکز میکنند تا تشبیهی؛ یعنی بیشتر روی عدم شباهت ها تمرکز میکنند تا شباهت ها.

من در پروژه ای که حدود ۴ سال از آغاز آن می‌گذرد و الان کم کم دارد به خروجی می‌رسد نشان میدهم که از قضا میتوان در عین اعتنا به بعد تنزیهی حق مقام تشبیه را به میان آورد و از مسیر تامل در باب شباهت های انسان و حق مهر پایانی زد به دوگانه الهیات و علوم انسانی.

اگر این گزاره درست است که بین انسان و خدا شباهت هایی وجود دارد پس هر آنچه علوم انسانی (بخوانید غربی) در باب انسان شناسی به آن می‌رسد باید به خداشناسی برای اهل ایمان و کلام منجر شود و برعکس هر آنچه الهیات در فهم خداشناسی عمیق تر میشود باید این معرفت در خدمت علوم انسانی قرار گیرد و من دقیقا در این محل عبور قرار گرفته ام.

و البته اینجا جای سختی است چون هم باید سری در الهیات داشته باشی و هم علوم انسانی و این دو که قرن هاست به هم مشکوک بوده اند طبیعی است که به تو نیز مشکوک باشند و البته از این مسیر گریزی نیست.

علوم انسانی باید نسبت به الهیات گشوده باشد چون من ندیده ام دستاوردی را در علوم انسانی که در الهیات نشانه ای از آن به شکل اجمالی نباشد و ندیدم فهمی از حق را که نتوان مصداقش را در انسان جستجو کرد.

اگر علوم انسانی و الهیات، هردو را، برای خودش و با خودش فهمید و بعد بین این دو گفتگو ایجاد کرد، میتوان به دوگانه ضخیم الهیات و علوم انسانی پایان داد و البته این مهم برای الهیات ضروری تر است.

متولیان الهیات قرن هاست که در خداشناسی خود درجا میزنند و این در حالیست که زایش های تمدنی معلول رسیدن به درک جدید تری از خداست. در قرآن می آید که خداوند هر روز در یک شأن است و شناخت هر شأن از خداوند است که اپیستمه/ زمانه تاریخی را پایان می‌دهد و زمانه جدیدی را آغاز می‌کند.

خدای کلام مسلط ما خداییست شاهنشاهی، سلسله مراتبی، غیر قابل دسترس و به زحمت قابل گفتگو که فقط با تشکیک میتوان به او نزدیک شد.

نگاهی به اطراف خود بیاندازیم. این خدا همه جا هست.

BY ميلاد دخانچی