tgoop.com/moghaletat2/131
Last Update:
مغالطه شماره ۸۱
#خلط_همبستگی_و_علیت (۱) #تعاقب
💠علت شمردن امر مقدم💠
مغالطات ناشی از یک #پیشفرض_نادرست(۸)
این مغالطه ناشی ازاین پیشفرض خطاست که:
۲حادثه‌ای که پس ازیکدیگر اتفاق می‌افتند صرفاً بدلیل تعاقب وتقدم و تاخرمیتوان،حادثه اول را علت حادثه دوم بحساب آورد.
مثال :
آب زرشک برای رفع سردردبسیار مفید است.یکبارمن درحالی که از سردرد شدید رنج می‌بردم ، مقداری آب زرشک در ظرف کمتر از۲ساعت سردردم مرتفع شد.
البته این پیشفرض باعث نمی‌شودکه ازهرتعاقب واتفاق افتادن پی درپی ۲حادثه ، شخص به توهم علیت دچار شود.
مثلا اگر تلفن شخص پس ازشانه کردن مویش به صدادرآیدچنین توهمی پیش نمیایدکه شانه زدن باعث بصدادر آمدن تلفن شده.زیرا در اینجا معلول امر شناخته شده ایست وبعلت مناسب خود ارجاع داده می شود.
اما در مواردی که آگاهی به علت واقعی وجود ندارد افراد به دنبال علتهای موهوم می روند و گاهی ارتباطات علی را نتیجه میگیرند که دست کمی از ارتباط شانه زدن و تماس تلفنی ندارد.
مثال:
عطسه نحس ست.
من تجربه کرده ام که اگر پس از عطسه دست به اقدامی بزنیم دچار پشیمانی می شویم.
چنانکه در مثال بالا دیدیم این مغالطه عامل بوجود آمدن بسیاری از افکار خرافی ست.
مثال :
هرگاه کاپیتان بازوبند قرمز بسته ، تیم باخته .او باید این بازوبند را به دور بیاندازد.
گاهی جهل و نادانی نسبت به پدیده های مختلف و ناتوانی در توجیه و شناخت علل و عوامل آن ، موجب برقراری رابطه علیت میان آنها می شود.
این امر در جوامع و اقوام بدوی به ویژه در مورد پدیده هایی چون سیل زلزله،طوفان ، خسوف و کسوف قابل مشاهده است.
مردم این جوامع که از شناخت و توجیه این پدیده ها ناتوان بودند، آنها را به علل و عوامل موهومی نسبت می‌دادندو مثلا اگر در آن ایام شخص غریبه ای وارد قبیله شده بود ، ورود او را عامل وقوع این حادثه طبیعی تلقی می‌کردند.
🔴در تاریخ آمده است که در روز مرگ ابراهیم پسر رسول خدا(ص) خورشید گرفت وهواتیره شد ،مردم گفتند:
خورشید به علت مرگ ابراهیم گرفته است.
پیامبر وقتی این خبر را شنید، بیرون آمد و در میان مردم ایستاد و پس از حمد و ثنای خداوند فرمود:
ای مردم خورشید وماه نشانه از نشانه های های قدرت خداوندند و برای مرگ کسی نمیگیرد.
این جهل و نادانی و توهم مردم اگر چه به ظاهر موجب اعتقاد و احترام به پیامبر شده و چه بسا باعث مسلمان شدن عده ای جدیدی می شد،کسانی که با خود فکر می کردند که پیامبر چنان ارزشی نزد خدا و دستگاه خلقت دارد که در مرگ اوخورشید می گیرد،
اما پیامبر این توهم را وسیله تبلیغ و تحکیم جایگاه شخصیت خود قرار نداد و با سخناس خود مردم را آگاه کرد 🔴
این مغالطه ازدیدگاه فلسفی دارای اهمیت زیادی است.
مباحث گسترده‌ای دراین زمینه وجود دارد که ما در چه مواردی می توانیم واقعا قائل به رابطه علیت میان دو عمل شویم و آنها را علت و معلول بنامیم.
(این پست را پیگیری کنید:
https://www.tgoop.com/persian_organon/82 )
و البته فلاسفه ای مانند هیوم اساسا در اصل علیت تشکیک کرده اند.
باید توجه داشت که بسیاری از قوانین علمی در اثر توجه دقیق به همبستگی ها کشف گردیده ، از آن سو بی دقتی در شرایط #استقرا و در نظر نگرفتن همه ی احتمالات و شواهد مربوط در بررسی همرخدادی ها ، منشا بسیاری از عقاید خرافی و تحلیل های مغالطه آمیز وقایع است.
باید بدانیم که تقارن زمانی یا یکی پس از دیگری بودن ( تعاقب ) دو واقعه ، به تنهایی نمیتواند رابطه ی علی آن دو واقعه را ثابت کند ، اما اگر مکرر اتفاق افتاده باشد ، میتواند این احتمال را تقویت کند و ارزش بررسی و مطالعه بیشتر دارد.
اساسا وقتی ما ادعایی مواجه هستیم که بین دو پدیده ی پشت سر هم رابطه علی برقرارمیکند ، نه باید فورا آنرا بپذیریم و نه بی جهت آن را رد کنیم.
این مغالطه اغلب با مغالطات دیگری مانند #تعمیم_ناروا و مغالطه #شواهدگزینشی ( #ششلول_بندتگزاس ) تکمیل می‌شود.
لذا یکی از بهترین راهها برای رد مغالطه ی تعاقب ، تذکر و یادآوری مغالطات جنبی ست. .مثلا بیان شواهدی که آن ادعای علی را تضعیف میکند و شخص در نظر نگرفته ، یا بیان این نکته که با یک یا دوبار پشت سر هم اتفاق افتادنِ دو پدیده نمیتوان بین آنها رابطه علی برقرار کرد.
برای آشنایی بیشتر با این مغالطه مثال های ذیل را مطالعه کنید..
@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@persian_organon | ایوان‌چراغانی‌دانش
@mghlte | عصر روشنگری
🔹توضیح شنیداری
🔹توضیح شنیداری
🔸صنعت سیگار و ردسرطانزایی
مطالب مربوط:
🔹توضیح دیگر همراه روش مقابل با این مغالطه با اشاره به مثالهای زنده
مثالهایی ازین مغالطه:
🔻اصلاح طلبان و خروج ازکشور
🔻انقلاب و رواج موسیقی
🔻ارتباط سیل و انتخابات
🔻برجام و صدور نفت
🔻مغالطه تعاقب در دفاع از کارآمدی طب سنتی
BY مغالطات ( سفسطه )
Share with your friend now:
tgoop.com/moghaletat2/131