مغالطات ( سفسطه )

مغالطه شماره ۵

💠 واژه های مبهم💠

ابهام ، سخن را سنجش ناپذیر و غیر قابل فهم و از ارزش معرفتی تهی میکند.
در مسائلی مانند پزشکی ، قانون نویسی، قراردادنویسی گاهی تنها یک واژه‌ی مبهم یا یک بند متضاد مشکلات جبران ناپذیری پدیدمیاورد.
لذا با درنظرگرفتن این نکته باید در مسائل خطیر به طور کامل حساسیت به خرج داده و اگرخودمان در مورد مسائل حرف میزنیم یا قرارست قراردادی بنویسیم یا دیگران به ما عرضه می‌کنند دقت کنیم تا جاییکه ممکن ابهامات را اصلاح کنیم.

ابهام باعث می‌شود در هر شرایطی گوینده بتواند ادعا کند سخن او هنوز صحیح و پابرجاست و به این وسیله خود را از هر اعتراض و انتقادی مصون بدارد.
مثلا وقتی آمریکا اعلام کند:
ما در کشورهای دیگر مداخله نظامی تمام عیار نمی‌کنیم ، ولی در شرایط خاص جنگ محدود را می‌پذیریم . می‌گوییم ، این سخنان مبهم و مقاومت نشان می‌دهد زیرا اگر دامنه جنگ به هر میزان گسترش یابد که این یک جنگ محدود است .

هزینه‌ی معقول

برخی واژه های مبهم صفات نسبی هستند ، مانند دور و نزدیک ، کوچک و بزرگ و ...

معنای نسبی بودن صفاتی مانند دور و نزدیک کوچک و بزرگ ارزان کلان و غیره
و استفاده از این صفات نسبی امکان ارتکاب مغالطه توسل به واژه های مبهم را زیاد میکند کمیات مبهم مانند زیاد ، اندک ، خیلی ، کم و غیره ارزان ، گران
در مقابل کمیات معینی مانند ۳۱۳ ، ۵ ، ۴ ، ۱، ۷۲ درصد و غیره ابزار رایجی برای استفاده ازاین مغالطه هستند.
مثلا کسی ادعا می‌کند که پول کمی دارد و بعد از تحقیق معلوم می‌شود که ۵۰۰ میلیون تومان دارد.
چنان کسی در مقابل اعتراض دیگران می‌تواند بگوید ۵۰۰ میلیون تومان که پولی نیست .یک خانه مناسب هم با آن نمی توان خرید.
( باید اول معلوم شود که معنای خانه مناسب چیست ؟)

البته باید توجه داشت که استفاده از واژه های مبهم ( صفات نسبی ، کمیات نامعین و غیره ) در هر شرایطی مغالطه نیست . زیرا در بسیاری از موارد ، استعمال این کلمات مشکلی ایجاد نمی‌کند.
مثلاً وقتی گفته می‌شود روزهای کمی از سال در تهران هوا بارانیست ، اگرچه روشن نیست که دقیقا چند درصد روزهای سال بارانی است. اما فی الجمله می توان پذیرفت که درصد کمی از روزها هوای تهران بارانی است .

مغالطی بودن استفاده از واژه های مبهم وقتی است که گوینده با استفاده از چنین واژه‌هایی خبری بدهد و قصد این باشد که وقتی امرِ واقعِ مربوطِ به خبرِ او محقق شد ، بتواند امر خارجی را هرچه باشد در ابهام کلام خود بگنجاند و سخن سابقه خود را صادق جلوه دهد وبدین ترتیب خود را از هر اعتراض و ایرادی مصون بدارد.
به تعبیری سخن خود را #ابطال_ناپذیر کند.

نوستراداموس پزشک فرانسوی که در قرن شانزدهم میلادی می‌زیسته و ادعای پیشگویی داشته است ، مجموعه سروده هایی دارد که به عنوان پیش گویی های نستراداموس معروف ست و به زبانهای مختلف و از جمله فارسی همراه با شرح آن ترجمه شده است .
این اعتقاد وجود دارد که نوستراداموس همه وقایع بعد از خود را پیش بینی کرده از انقلاب فرانسه گرفته تا ظهور هیتلر و انقلاب اسلامی و غیره.
نکته قابل ملاحظه در پیشگویی های او ابهام آنهاست که موجب شده با وقایع گوناگون قابل انطباق باشند
سیل و طاعون بزرگ برای زمانی دراز به شهر بزرگ حمله ور خواهد شد، پاسدار و نگهبان با دست به قتل می رسند.
اوبه ناگاه به اسارت در می آید و در آن اسارت اشتباهی به کار نمی‌رود.
( پیشگویی های نوستراداموس ، پوران فرحزاد صفحه ۷۸۵)

عبارات فوق قابل تطبیق با وقایع و شخصیت‌های گوناگون و متعددی است.
همین ویژگی باعث شد که پیش گویی های او ، این چنین همیشه بعد از یک واقعه و رخداد قابل بیان و تحلیل باشد، لذا مردم هر عصر و زمان پیشگویی های او را مربوط به دوران خود میدانند.
برای اجتناب از این مغالطه همواره باید به استعمال کلمات مبهم حساسیت نشان داد و در مواردی که احتمال خطا وجود دارد ، به ویژه در تنظیم قراردادها و مسائل حقوقی و قانونی ، یا باید از چنین کلماتی اجتناب شود و یا مراد از هر یک به صورت دقیق و تعریف شده مشخص گردد.
مثال:
شما به زودی به موفقیت بزرگی دست یابید.

گاهی شخص مستقل از قصد و غرض اولیه و اینکه آیا تعمدا از واژه های مختلف استفاده کرده یا خیر ،وقتی نادرستی سخن و مدعای او روشن می شود و مورد اعتراض مخاطبان قرار می گیرد، سعی می‌کند با تفسیرجدیدی از واژه های مبهم سخنان خود ، در مقام دفاع و توجیه برآید و چنین وانمود کند که آن سخن درست بوده ست .

مثال:
بله عرض کرده بودم که تا حدودی با ایشان آشنا هستم و تا جایی که می‌دانم به طور کلی آدم بدی نیست ، اما اینکه می‌گویید با یک باند قاچاق رابطه دارد بعید نیست.

مغالطات
#دکترخندان

@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@mghlte | عصر روشنگری

خلاصه‌ی مغالطات مربوط به ابهام و ایهام :
https://www.tgoop.com/moghaletat2/229

Telegram

مغالطات ( سفسطه )

🌐مغالطات مربوط به ابهام و ایهام

فلاسفه‌ی تحلیلی همواره در تلاش بوده اند تا با پیشنهادهایی نظیر افزایش وضوح سخنان ، جلوی مغالطات مربوط به ابهام و ایهام در کلام را بگیرند تا حتی الامکان جلوی آلوده شدن فضای شناخت توسط این قابلیت زبان ، گرفته شود ، در مقابل…

www.tgoop.com/moghaletat2/18

1.8K viewsedited  Dec 8, 2019 at 21:27

مغالطه شماره ۵

💠 واژه های مبهم💠

ابهام ، سخن را سنجش ناپذیر و غیر قابل فهم و از ارزش معرفتی تهی میکند.
در مسائلی مانند پزشکی ، قانون نویسی، قراردادنویسی گاهی تنها یک واژه‌ی مبهم یا یک بند متضاد مشکلات جبران ناپذیری پدیدمیاورد.
لذا با درنظرگرفتن این نکته باید در مسائل خطیر به طور کامل حساسیت به خرج داده و اگرخودمان در مورد مسائل حرف میزنیم یا قرارست قراردادی بنویسیم یا دیگران به ما عرضه می‌کنند دقت کنیم تا جاییکه ممکن ابهامات را اصلاح کنیم.

ابهام باعث می‌شود در هر شرایطی گوینده بتواند ادعا کند سخن او هنوز صحیح و پابرجاست و به این وسیله خود را از هر اعتراض و انتقادی مصون بدارد.
مثلا وقتی آمریکا اعلام کند:
ما در کشورهای دیگر مداخله نظامی تمام عیار نمی‌کنیم ، ولی در شرایط خاص جنگ محدود را می‌پذیریم . می‌گوییم ، این سخنان مبهم و مقاومت نشان می‌دهد زیرا اگر دامنه جنگ به هر میزان گسترش یابد که این یک جنگ محدود است .

هزینه‌ی معقول

برخی واژه های مبهم صفات نسبی هستند ، مانند دور و نزدیک ، کوچک و بزرگ و ...

معنای نسبی بودن صفاتی مانند دور و نزدیک کوچک و بزرگ ارزان کلان و غیره
و استفاده از این صفات نسبی امکان ارتکاب مغالطه توسل به واژه های مبهم را زیاد میکند کمیات مبهم مانند زیاد ، اندک ، خیلی ، کم و غیره ارزان ، گران
در مقابل کمیات معینی مانند ۳۱۳ ، ۵ ، ۴ ، ۱، ۷۲ درصد و غیره ابزار رایجی برای استفاده ازاین مغالطه هستند.
مثلا کسی ادعا می‌کند که پول کمی دارد و بعد از تحقیق معلوم می‌شود که ۵۰۰ میلیون تومان دارد.
چنان کسی در مقابل اعتراض دیگران می‌تواند بگوید ۵۰۰ میلیون تومان که پولی نیست .یک خانه مناسب هم با آن نمی توان خرید.
( باید اول معلوم شود که معنای خانه مناسب چیست ؟)

البته باید توجه داشت که استفاده از واژه های مبهم ( صفات نسبی ، کمیات نامعین و غیره ) در هر شرایطی مغالطه نیست . زیرا در بسیاری از موارد ، استعمال این کلمات مشکلی ایجاد نمی‌کند.
مثلاً وقتی گفته می‌شود روزهای کمی از سال در تهران هوا بارانیست ، اگرچه روشن نیست که دقیقا چند درصد روزهای سال بارانی است. اما فی الجمله می توان پذیرفت که درصد کمی از روزها هوای تهران بارانی است .

مغالطی بودن استفاده از واژه های مبهم وقتی است که گوینده با استفاده از چنین واژه‌هایی خبری بدهد و قصد این باشد که وقتی امرِ واقعِ مربوطِ به خبرِ او محقق شد ، بتواند امر خارجی را هرچه باشد در ابهام کلام خود بگنجاند و سخن سابقه خود را صادق جلوه دهد وبدین ترتیب خود را از هر اعتراض و ایرادی مصون بدارد.
به تعبیری سخن خود را #ابطال_ناپذیر کند.

نوستراداموس پزشک فرانسوی که در قرن شانزدهم میلادی می‌زیسته و ادعای پیشگویی داشته است ، مجموعه سروده هایی دارد که به عنوان پیش گویی های نستراداموس معروف ست و به زبانهای مختلف و از جمله فارسی همراه با شرح آن ترجمه شده است .
این اعتقاد وجود دارد که نوستراداموس همه وقایع بعد از خود را پیش بینی کرده از انقلاب فرانسه گرفته تا ظهور هیتلر و انقلاب اسلامی و غیره.
نکته قابل ملاحظه در پیشگویی های او ابهام آنهاست که موجب شده با وقایع گوناگون قابل انطباق باشند
سیل و طاعون بزرگ برای زمانی دراز به شهر بزرگ حمله ور خواهد شد، پاسدار و نگهبان با دست به قتل می رسند.
اوبه ناگاه به اسارت در می آید و در آن اسارت اشتباهی به کار نمی‌رود.
( پیشگویی های نوستراداموس ، پوران فرحزاد صفحه ۷۸۵)

عبارات فوق قابل تطبیق با وقایع و شخصیت‌های گوناگون و متعددی است.
همین ویژگی باعث شد که پیش گویی های او ، این چنین همیشه بعد از یک واقعه و رخداد قابل بیان و تحلیل باشد، لذا مردم هر عصر و زمان پیشگویی های او را مربوط به دوران خود میدانند.
برای اجتناب از این مغالطه همواره باید به استعمال کلمات مبهم حساسیت نشان داد و در مواردی که احتمال خطا وجود دارد ، به ویژه در تنظیم قراردادها و مسائل حقوقی و قانونی ، یا باید از چنین کلماتی اجتناب شود و یا مراد از هر یک به صورت دقیق و تعریف شده مشخص گردد.
مثال:
شما به زودی به موفقیت بزرگی دست یابید.

گاهی شخص مستقل از قصد و غرض اولیه و اینکه آیا تعمدا از واژه های مختلف استفاده کرده یا خیر ،وقتی نادرستی سخن و مدعای او روشن می شود و مورد اعتراض مخاطبان قرار می گیرد، سعی می‌کند با تفسیرجدیدی از واژه های مبهم سخنان خود ، در مقام دفاع و توجیه برآید و چنین وانمود کند که آن سخن درست بوده ست .

مثال:
بله عرض کرده بودم که تا حدودی با ایشان آشنا هستم و تا جایی که می‌دانم به طور کلی آدم بدی نیست ، اما اینکه می‌گویید با یک باند قاچاق رابطه دارد بعید نیست.

مغالطات
#دکترخندان

@moghaletat2 | آرشیو مغالطات
@mghlte | عصر روشنگری

خلاصه‌ی مغالطات مربوط به ابهام و ایهام :
https://www.tgoop.com/moghaletat2/229

BY مغالطات ( سفسطه )