tgoop.com/n00re30yah/821
Last Update:
ماه «مبارک» محرّم در شعر سعدی
کهن‌ترین دست‌نویس از شاهنامۀ فردوسی نسخۀ فلورانس است. در انجامۀ آن آمده که این دست‌نویس در سوم «ماه مبارک محرّم» سال ۶۱۴ قمری کتابت شده است. آقای دکتر محمد روشن نسخۀ فلورانس را معتبر نمی‌دانست. از جملۀ دلایلی که ایشان اقامه می‌کرد این بود که صفت مبارک برای ماه محرّم عجیب و بی‌ربط و خنده‌آور است. طبعا برای شیعیان ماه محرّم مبارک نیست. در زیارت عاشورا آمده که بنی‌امیه به روز عاشورا «تبرّک» می‌جستند.
استاد ایرج افشار که به اصالت دست‌نویس فلورانس اعتقاد داشت در متون و نسخ و اسناد و حتی کتیبه‌های صندوق‌های قبر جستجو کرد و شواهدی یافت که نشان می‌داد برای ماه محرّم صفت مبارک سابقه داشته و این نکته نمی‌تواند دلیلی بر بی‌اعتباری نسخۀ فلورانس باشد. افشار چندین یادداشت در این موضوع نوشته که همه را در کتابشناسی او فهرست کرده‌ام. کم‌کم نظر محققان دیگر هم به این موضوع جلب شد و شواهد دیگری در تقویت نظر افشار و درحقیقت تقویت اصالت نسخۀ فلورانس عرضه شد. از جمله دکتر برات زنجانی دو شاهد در شعر خاقانی و فرخی یافت و آقای همایون شکری هم شاهدی در شعر ظهیر فاریابی.
شاهدی برای مبارک و میمون نامیدن ماه محرّم در شعر سعدی هست. در قصیدۀ عالی او در خطاب به امیر انکیانو. انکیانو از ۶۶۷ تا ۶۷۰ از جانب اباقاخان در شیراز امارت داشت. پس علی‌الظاهر ابیات مورد نظر ما باید در حوالی ماه محرّم یکی از سال‌های میان ۶۶۷ – ۶۷۰ سروده شده باشد:
سر سالت مبارک باد و میمون
سعادت همره و اقبال همدم
محرّم بر حسود ملک و جاهت
که ماند زنده تا دیگر محرّم
محرّم ماه اول و سر سال تقویم قمری است. می‌فرماید: سر سال / محرّم بر تو مبارک و میمون باد. بر حسود تو محرّم و حرام باد که تا ماه محرّم سال دیگر زنده بماند.
چقدر هم دو محرّم را - آن هم در اول و آخر بیت- خوب به کار برده است!
این یادداشت کوچک به یاد استاد ایرج افشار نوشته شد.
https://www.tgoop.com/n00re30yah
BY نور سیاه
Share with your friend now:
tgoop.com/n00re30yah/821