نصرالله حكمت 4577

Forwarded from اتچ بات

‍ 🌔
برگی از کتاب «متــافیــزیـک حیــرت
(حیرت فلسفی حکیم عمر خیام)»

اینک به فیلسوفی نیاز داریم
که عقل تحیّر را تفسیر کند و
به جای خزیدن در مأمن یک نظام فلسفی ،
که شکلِ فیلسوفانهٔ حیرت‌زدائی است ،
نحوهٔ شکافتنِ سقفِ منظومه‌های فلسفی را
به ما بیاموزد
و آوای حیرت سر دهد .

🔹

فصل دوم : حیرت فلسفی

حیرت ثانی ، که هنگام مواجهه با پرسش از اسـرار هستی حـاصل می‌شود ، بر خلافِ حیرت نخست ، که حیرتِ درماندگـی بـود و زدودنی ، حیرتی است «آزمودنی» . این حیرت ، با عقل انسانی ، معیّت دارد و از آن قابل انفکاک نیست . این‌گونه پرسش‌ها ، و حیرتِ ناشی از آن ، که به قول اهل فلسفه ، کمال اوّل عقل ، و مقوّم عقل است ، نه کمال ثانی ، ریشه در غربت آدمیزاده در این جهان خاکی دارد و در وجود او تعبیه شده است تا راه بازگشت به وطنِ خود را جست‌وجو کند .
«آدمی پس از هبوط ، گرفتار بُهت می‌شود و نمی‌داند که در کجا فروافتاده است . آن‌گاه که از دهشت هبوط خارج می‌گردد و به هوش می‌آید و در متن مهبط قرار می‌گیرد و در جریان زمان ، واقع می‌شود ، لختی به خودش می‌نگرد ؛ آنـک سر برمی‌دارد و به آبیِ بی‌کرانهٔ آسمان می‌نگرد ؛ گرفتار وحشت و تحیّر می‌گردد و زیرِ لب زمزمه می‌کند : «ز کجا آمده‌ام ؟ آمدنم بهر چه بود ؟» . امثال این سؤالات ، مقوّم عقل انسان ، و مولّد تحیّری است که آدمی با آن ، به وادی آدمیّت قدم می‌نهد . این تحیّر را هرگز نباید زدود ؛ چرا که زدودن و از میان بردن آن ، کار شیطان است ، و به معنای تنزّل و فرو آمدنِ به مرتبهٔ زنده ماندنِ محض است که هنـر چندانی نمی‌خواهد ، بلکه هر جانوری می‌تواند زنده بماند . مقدم این تحیّر و این پرسش‌ها را همواره باید گرامی داشت و چون جانِ عزیز دربرگرفت و با لحظه لحظهٔ سرسبزی و نشاط عقل ، آن را آزمود . آری این تحیّر ، نه همانند حیرتِ قبل‌العقل ، زدودنی ، بلکه آزمودنی است» .

📚متافیزیک حیرت
صص ۱۹۰ - ۱۹۱

#دکتر_نصرالله_حکمت
#حکیم_عمر_خیام
#همراه_با_کتاب
#متافیزیک_حیرت

@nasrollahhekmat

attach 📎

1.27K views10:25