Kunis Ni Darba

-Khwarizmi, ogeessa herregaa, ogeessa urjii, ogeessa teessuma lafaa fi hayyuu lammii Faarsi yoo ta'u bara Warqee Islaamaa keessa jiraachaa ture. Inni Amajjii 27 naannoo bara 780 Dh.K.D magaalaa Khwarezm, amma qaama Uzbekistan taate keessatti dhalate.

Al-Khwarizmi hayyuu Mana Ogummaa Bagdaad kan ture yoo ta'u, guddina herregaa keessatti gumaacha guddaa taasiseera, keessumaa damee aljebraa fi herregaa irratti. Kitaabni isaa "Kitab al-Jabr wa-l-Muqabala" (The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) jedhu mala sirnaa walqixxummaa sararaawaa fi kuuwaadraatikii furuu kan jalqabe yoo ta'u, hojiiwwan bu'uuraa aljebraa keessaa tokko ta'ee fudhatama.

Al-Khwarizmi hojiiwwan astronomy, geography fi cartography irrattis barreesse. "Zij al-Sindhind" isaa gabatee astronomical beekamaa ta'ee fi bakka aduu, ji'aa fi pilaaneetotaa shallaguuf itti fayyadamu ture. Akkasumas mala kallattii Makkaa Muslimootaaf ittiin argatu qopheesse.

Gumaan Al-Khwarizmi herregaa fi saayinsii keessatti godhe, haala sammuu bara Warqee Islaamaa fi sanaa ol bocuu keessatti gahee guddaa qaba ture. Maqaan isaa jecha "algorithm" jedhuun kan hin duune ta'eera, kunis maqaa isaa Laatiin ta'uu irraa kan argamedha.

Al-Khwarizmi guddina herregaa keessatti gumaacha guddaa taasiseera, keessumaa damee aljebraa fi herregaa irratti. Gumaachawwan gurguddoo inni godhe keessaa muraasni:

Aljebra: Al-Khwarizmiin herrega keessatti gumaacha guddaa kan godhe kitaaba isaa "Kitab al-Jabr wa-l-Muqabala" (Kitaaba Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) ture. Kitaaba kana keessatti mala sirnaa walqixxummaa sararaawaa fi kuuwaadraatikii furuu kan jalqabe yoo ta’u, akkasumas rakkoolee dhaalaa fi qoqqoodinsa waliin walqabataniif furmaata kenneera. Hojiin kun aljebraa akka damee herregaa adda ta’etti akka guddatu bu’uura kaa’e.

maddi Nural huda!

www.tgoop.com/nidarba/237

244 viewsKunis NiDarba, Sep 5, 2023 at 12:10

-Khwarizmi, ogeessa herregaa, ogeessa urjii, ogeessa teessuma lafaa fi hayyuu lammii Faarsi yoo ta'u bara Warqee Islaamaa keessa jiraachaa ture. Inni Amajjii 27 naannoo bara 780 Dh.K.D magaalaa Khwarezm, amma qaama Uzbekistan taate keessatti dhalate.

Al-Khwarizmi hayyuu Mana Ogummaa Bagdaad kan ture yoo ta'u, guddina herregaa keessatti gumaacha guddaa taasiseera, keessumaa damee aljebraa fi herregaa irratti. Kitaabni isaa "Kitab al-Jabr wa-l-Muqabala" (The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) jedhu mala sirnaa walqixxummaa sararaawaa fi kuuwaadraatikii furuu kan jalqabe yoo ta'u, hojiiwwan bu'uuraa aljebraa keessaa tokko ta'ee fudhatama.

Al-Khwarizmi hojiiwwan astronomy, geography fi cartography irrattis barreesse. "Zij al-Sindhind" isaa gabatee astronomical beekamaa ta'ee fi bakka aduu, ji'aa fi pilaaneetotaa shallaguuf itti fayyadamu ture. Akkasumas mala kallattii Makkaa Muslimootaaf ittiin argatu qopheesse.

Gumaan Al-Khwarizmi herregaa fi saayinsii keessatti godhe, haala sammuu bara Warqee Islaamaa fi sanaa ol bocuu keessatti gahee guddaa qaba ture. Maqaan isaa jecha "algorithm" jedhuun kan hin duune ta'eera, kunis maqaa isaa Laatiin ta'uu irraa kan argamedha.

Al-Khwarizmi guddina herregaa keessatti gumaacha guddaa taasiseera, keessumaa damee aljebraa fi herregaa irratti. Gumaachawwan gurguddoo inni godhe keessaa muraasni:

Aljebra: Al-Khwarizmiin herrega keessatti gumaacha guddaa kan godhe kitaaba isaa "Kitab al-Jabr wa-l-Muqabala" (Kitaaba Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing) ture. Kitaaba kana keessatti mala sirnaa walqixxummaa sararaawaa fi kuuwaadraatikii furuu kan jalqabe yoo ta’u, akkasumas rakkoolee dhaalaa fi qoqqoodinsa waliin walqabataniif furmaata kenneera. Hojiin kun aljebraa akka damee herregaa adda ta’etti akka guddatu bu’uura kaa’e.

maddi Nural huda!

BY Kunis Ni Darba