tgoop.com/nourimilad/1452
Last Update:
داشتم یک‌سری متن در مورد رمزارز (کریپتوکارنسی) می‌خوندم. دیدم "سپیدنامه" که سایت‌های فارسی به جای "وایت پیپر" استفاده کردند یا رمزارز چقدر معادل‌های خوبی‌اند. گشتم دیدم کلی رسانه و سایت تخصصی هم استفاده کردند. (در عکس‌های پیوست شده می‌توانید ببینید).
نکته مهم این بود هم خیلی زود برای آن‌ها جایگزین انتخاب شده و مثل کلمه پست بعد از چند دهه معادل انتخاب نشده، هم بدون نیاز به ویدیو و توضیح و بیانیه و فلسفه‌بافی برای ترکیب واژه عربی تصویر و دانه و رسیدن به تصدانه و... خیلی از کاربرها اگر اندک اطلاعاتی از رمزارز داشته باشند، وسط متن با دیدن "سپیدنامه" متوجه خواهند شد یا حدس خواهند زد معادل وایت پیپر است.
برخلاف توجیه واژه‌های عجیب جدید هم نیاز نیست چند دهه صبر کنیم تا جا بیفته.
در گفتار هم استفاده از آن‌ها راحته (بر خلاف تصدانه و...).
یا مثلا جایگزین مناسب "آسیب‌پذیری" به جای vulnerability که در کلی ویدیوی آموزشی توسط متخصص‌های امنیت و افراد مختلف به راحتی و بدون توصیه کسی استفاده شده و خواهد شد.
رمزارز و آسیب‌پذیری ظاهرا با همکاری انجمن رمز ایران در فرهنگستان تصویب شده، اما در مورد سپیدنامه چیزی پیدا نکردم که رسما مصوب شده است یا خیر.
خواستم بنویسم که فرهنگستان واژه‌گزینی مناسب هم داشته. اما نسبت به کل واژه‌ها، تعداد آن بسیار کم بوده.
نکته مهم دیگر اینکه واژه‌ای که مناسب و کاربردی باشد و در ابتدای ورود واژه جدید مصوب شود خیلی سریع جایگزین خواهد شد.
برای "مناسب" بودن هم نیاز نیست به سلیقه کسی مراجعه کنیم. کافیست جستجو کنیم ببینیم چقدر توسط رسانه‌های تخصصی، کاربرهای عمومی، خبرها یا حتی مصوبه‌های قانونی استفاده شده‌اند.
بعضی دوستان برای توجیه/ماله‌کشی روی برخی جایگزین‌های عجیب و بعضا مزخرف جدید، هواپیما و دانشگاه و... رو مثال می‌زنند
که باید زمان بگذرد تا کاربرها به تصدانه و... عادت کنند.
با بررسی واژه‌هایی که بعضا بیش از دو دهه از تصویب آن‌ها گذشته خیلی راحت می‌توان متوجه شد این توجیهات مزخرفی بیش نیست.
و همه‌گیر شدن رمزارز و سپیدنامه و آسیب‌پذیری و... که واژه‌های جدیدی هستند، نقض این توجیه و ماله‌کشی‌ست.
به عنوان مثال حتی مرکز ماهر (در عکس) هم از واژه بلوتوث استفاده می‌کند و تنها در توضیح تاریخچه بلوتوث به دندان‌های آبی پادشاه اشاره کرده.
اما فرهنگستان از کاربرها و رسانه‌ها انتظار داشته از "دندان آبی" به جای بلوتوث استفاده کنند و موقع رانندگی، بچه از پدرش بخواد گوشی رو به دندان آبی خودرو وصل کنه. به جان خودم اگر خودشان هم یک‌بار استفاده کرده باشند
سال‌های زیادی از جایگزینی واژه‌های دندان آبی به جای بلوتوث و زیرموشی به جای پد موس و... می‌گذرد. اما همان‌طور که از روز اول خنده‌دار و بدون استفاده بودند، همچنان هستند.
برخلاف جایگزین‌های مناسبی مثل دامنه (domain) و پردازنده و برنامه و نرم‌افزار و سخت‌افزار و... که نیاز نبود سال‌ها و شاید قرن‌ها منتظر بمانیم تا شاید عادت کنیم :)
اگر فرهنگستان تک و توک واژه مناسبی تصویب کرده، وظیفه‌ش بوده. درواقع وظیفه‌ش بوده همه واژه‌های یا اکثر آن‌ها مناسب و کاربردی باشد.
انقدر عادت کردیم به روش‌های مختلف مثل مالیات و... پول بدیم و بابت هزینه‌کرد پولمان پاسخ نخواهیم/نگیریم، خودمان هم بعضا تبدیل به بازوی توجیه کارهای اشتباه شده‌ایم. مثل دوستان ماله‌کش همین واژه‌ها.
وگرنه به اندازه کاشتن یک درخت پلاستیکی بدون استفاده توسط شهرداری دم در خانه‌مان که پول آن به واسطه عوارض مختلف از ما گرفته شده، این اتفاق هم برایمان عجیب و شاید دردآور بود.
واژه‌ای که توسط عموم کاربرها، رسانه‌ها و... به کار برده نشود، عادی هم نخواهد شد
بدرود
