ایوان چراغانی دانش ( معرفت شناسی ، منطق کاربردی ، تفکر نقادانه ، تکامل)

🧠 چه بر سر عقل آمده است؟ (1)⚠️

عصر روشنگری آنچه را که در زندگی فکری اروپا ضمنی بود، تصریح کرد: باور به اینکه پژوهش عقلانی به حقیقت عینی می‌انجامد.
حتی آن دسته از اندیشمندان عصر روشنگری که به عقل اعتماد نداشتند، مانند دیوید #هیوم ، و آنهایی که سعی کردند قدرت آن را محدود کنند ، مانند #کانت ، هرگز اعتماد خود را به استدلال عقلانی از دست ندادند. هیوم با ایده‌ی اخلاق عقلانی ، مخالف بود، ولی تمایز بین درست و غلط را از منظر علم طبیعیِ احساسات توجیه می‌کرد و این را بدون بحث ، درست در نظر می‌گرفت که :
ما می‌توانیم حقیقت درباره‌ی ماهیت بشر را کشف کنیم و بر اساس آن بنیانی استوار بنا کنیم.
کانت ممکن‌ست «عقل محض» را به عنوان توهم مردود دانسته باشد، ولی به جای آن عقل عملی را ارتقا بخشید و در دفاع از اعتبارِ مطلقِ قانونِ اخلاقی استدلال کرد.
در 200سال بعدی، عقل جایگاه خود را بـه عنوان قاضی حقیقت و بنیان معرفت عینی حفظ کرد.

در حال حاضر عقل هم به عنوان یک ایده‌آل و هم به عنوان یک واقعیت در حال عقب‌نشینی‌ست. به جای آن «دیدگاه از بیرون» آمده است- که تمام سنت آموزش ما را زیر سوال می برد. به ما گفته می شود که توسل به عقل صرفا توسل به فرهنگ غربی‌ست ❗️ فرهنگی که عقل را اسم رمز خود قرار داده و مدعی عینیتی ست که هیچ فرهنگ دیگری نمی‌تواند مالک آن باشد.
علاوه بر این فرهنگ غربی با ادعای عقل به عنوان بنیان خود ، اروپامحوریِ خطرناک خود را پنهان کرده‌است و گونه‌های غربیِ تفکر را به گونه‌ای آراسته است که گویی اعتبار جهانی دارند. بنابراین، عقل یک دروغ‌ست و با برملاکردن این دروغ، استبدادی که در قلب فرهنگ اروپایی است برملا می شود.

در پس حمله به عقل خصومتی خطرناکتر وجود دارد:
خصومت نسبت به فرهنگ و برنامه‌ی درسی‌ای که از عصر روشنگری به ارث برده‌‌ایم.

اگر به بررسی مرشدان دانشگاهی جدید بپردازید - آنهایی که نوشته‌هایشان در سری مقالات بی‌پایان حمله به فرهنگ غربی بیش از دیگران مورد استناد قرار می گیرند- خواهید دید که همه‌ی آنها مخالف حقیقت عینی هستند.
نیچه یکی از آنهایی‌ست که مورد علاقه‌ی این افرادست، چرا که نکته‌ی مد نظر خود را بی‌پروا بیان کرده است: «حقیقتی وجود ندارد، تنها تفسیر وجود دارد.»
حال، یا آنچه که نیچه می گوید حقیقت دارد - که در آن صورت نمی‌تواند صدق کند چرا که هیچ حقیقتی وجود ندارد- یا غلط‌ست.
ممکن‌ست فکر کنید همین قدر کافی است. ولی نه: این نکته را می توان با صراحت کمتری خاطرنشان کرد؛ به گونه‌ای که پارادوکس آن پنهان شود. این نکته جذابیت آن دسته از متفکران پس از نیچه - میشل #فوکو، ژاک #دریدا، و ریچارد #رورتی - را توضیح می دهد، متفکرانی که شهرت فکری خود را نـه مدیون استدلال های خود (که استدلال های به درد به خور بسیار کمی دارند) که مدیون نقش خود در قدرت دادن به رد مراجع قدرت و تعهد مطلقشان به ناممکن بودن تعهدهای مطلق هستند. ‌همه‌ی این متفکران، این دیدگاه را دارند که حقیقت، عینیت، ارزش، و معنی واهی هستند و تنها چیزی که می‌توانیم داشته باشیم و نیاز داریم آسایش خاطر نظرات خودمان اسـت.

📍استدلال کردن علیه این مرشدها بی‌فایده است. هیچ استدلالی، هر چه قدر هم عقلانی، نمی‌تواند جلوی میل بسیار زیاد خوانندگان عادی این آثار بـه باور این مطالب را بگیرد. هر چه باشد، استدلال عقلانی دقیقا آن چیزی را فرض می گیرد که این‌ها زیر سوال می‌برند- یعنی امکان استدلال عقلانی. حداقل یکی از آنها - میشل فوکو- جایگاه اولیا و مقدسین را یافته است: کتاب «قدیس فوکو» نوشته‌ی #دیوید_هالپرین ، به خاطر پیام آزادی‌بخش فوکو در حمله‌اش به تفکر ساختارمند. ولی هر یک از این‌ها شهرت خود را به گونه‌ای جدید از ایمان دینی مدیون هستند: ایمان بـه نسبی بودن همه‌ی نظرات، حتی همین نظر.

#راجر_اسکروتن
ترجمه زُهیر باقری‌

#چرندیات_پست_مدرن
#خودشیفتگی
#خردستیزی
#شارلاتانیسم
#سوفسطاییگری
#جامعه_باز_و_دشمنان_آن
#سروش
#عبدالکریمی
#عینیت
#فلسفه_قاره_ای
#فلسفه_تحلیلی
#مدرنیسم
#بنیادگرایی

@cafe_andishe95

@mghlte | عصر روشنگری
@ZIRsigari_kohn | نقد پست مدرنیسم
@JAAMEEbaz| جامعه باز و دشمنان آن

بصیرت هگل :
https://www.tgoop.com/mghlte/4732
بصیرت فوکو :
https://www.tgoop.com/ZIRsigari_kohn/95
بصیرت هایدگر
شارلاتانیسم روشنفکران ایرانی :
https://www.tgoop.com/mghlte/4054
چپ اروپا و بنیادگرایی خاورمیانه:
https://www.tgoop.com/mghlte/3595
میمون های اروپا :
https://www.tgoop.com/mghlte/4667
فروید و روشنگری :
https://www.tgoop.com/mghlte/4364
پس پیشرفت چیست:
https://www.tgoop.com/mghlte/2137

Telegram

مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

#شوپنهاور
#هگل

#جامعه_باز_و_دشمنان_آن
#فلسفه_قاره_ای

@jaameebaz
@mghlte | عصر روشنگری

www.tgoop.com/persian_organon/630

233 viewsJan 11, 2022 at 18:09

🧠 چه بر سر عقل آمده است؟ (1)⚠️

عصر روشنگری آنچه را که در زندگی فکری اروپا ضمنی بود، تصریح کرد: باور به اینکه پژوهش عقلانی به حقیقت عینی می‌انجامد.
حتی آن دسته از اندیشمندان عصر روشنگری که به عقل اعتماد نداشتند، مانند دیوید #هیوم ، و آنهایی که سعی کردند قدرت آن را محدود کنند ، مانند #کانت ، هرگز اعتماد خود را به استدلال عقلانی از دست ندادند. هیوم با ایده‌ی اخلاق عقلانی ، مخالف بود، ولی تمایز بین درست و غلط را از منظر علم طبیعیِ احساسات توجیه می‌کرد و این را بدون بحث ، درست در نظر می‌گرفت که :
ما می‌توانیم حقیقت درباره‌ی ماهیت بشر را کشف کنیم و بر اساس آن بنیانی استوار بنا کنیم.
کانت ممکن‌ست «عقل محض» را به عنوان توهم مردود دانسته باشد، ولی به جای آن عقل عملی را ارتقا بخشید و در دفاع از اعتبارِ مطلقِ قانونِ اخلاقی استدلال کرد.
در 200سال بعدی، عقل جایگاه خود را بـه عنوان قاضی حقیقت و بنیان معرفت عینی حفظ کرد.

در حال حاضر عقل هم به عنوان یک ایده‌آل و هم به عنوان یک واقعیت در حال عقب‌نشینی‌ست. به جای آن «دیدگاه از بیرون» آمده است- که تمام سنت آموزش ما را زیر سوال می برد. به ما گفته می شود که توسل به عقل صرفا توسل به فرهنگ غربی‌ست ❗️ فرهنگی که عقل را اسم رمز خود قرار داده و مدعی عینیتی ست که هیچ فرهنگ دیگری نمی‌تواند مالک آن باشد.
علاوه بر این فرهنگ غربی با ادعای عقل به عنوان بنیان خود ، اروپامحوریِ خطرناک خود را پنهان کرده‌است و گونه‌های غربیِ تفکر را به گونه‌ای آراسته است که گویی اعتبار جهانی دارند. بنابراین، عقل یک دروغ‌ست و با برملاکردن این دروغ، استبدادی که در قلب فرهنگ اروپایی است برملا می شود.

در پس حمله به عقل خصومتی خطرناکتر وجود دارد:
خصومت نسبت به فرهنگ و برنامه‌ی درسی‌ای که از عصر روشنگری به ارث برده‌‌ایم.

اگر به بررسی مرشدان دانشگاهی جدید بپردازید - آنهایی که نوشته‌هایشان در سری مقالات بی‌پایان حمله به فرهنگ غربی بیش از دیگران مورد استناد قرار می گیرند- خواهید دید که همه‌ی آنها مخالف حقیقت عینی هستند.
نیچه یکی از آنهایی‌ست که مورد علاقه‌ی این افرادست، چرا که نکته‌ی مد نظر خود را بی‌پروا بیان کرده است: «حقیقتی وجود ندارد، تنها تفسیر وجود دارد.»
حال، یا آنچه که نیچه می گوید حقیقت دارد - که در آن صورت نمی‌تواند صدق کند چرا که هیچ حقیقتی وجود ندارد- یا غلط‌ست.
ممکن‌ست فکر کنید همین قدر کافی است. ولی نه: این نکته را می توان با صراحت کمتری خاطرنشان کرد؛ به گونه‌ای که پارادوکس آن پنهان شود. این نکته جذابیت آن دسته از متفکران پس از نیچه - میشل #فوکو، ژاک #دریدا، و ریچارد #رورتی - را توضیح می دهد، متفکرانی که شهرت فکری خود را نـه مدیون استدلال های خود (که استدلال های به درد به خور بسیار کمی دارند) که مدیون نقش خود در قدرت دادن به رد مراجع قدرت و تعهد مطلقشان به ناممکن بودن تعهدهای مطلق هستند. ‌همه‌ی این متفکران، این دیدگاه را دارند که حقیقت، عینیت، ارزش، و معنی واهی هستند و تنها چیزی که می‌توانیم داشته باشیم و نیاز داریم آسایش خاطر نظرات خودمان اسـت.

📍استدلال کردن علیه این مرشدها بی‌فایده است. هیچ استدلالی، هر چه قدر هم عقلانی، نمی‌تواند جلوی میل بسیار زیاد خوانندگان عادی این آثار بـه باور این مطالب را بگیرد. هر چه باشد، استدلال عقلانی دقیقا آن چیزی را فرض می گیرد که این‌ها زیر سوال می‌برند- یعنی امکان استدلال عقلانی. حداقل یکی از آنها - میشل فوکو- جایگاه اولیا و مقدسین را یافته است: کتاب «قدیس فوکو» نوشته‌ی #دیوید_هالپرین ، به خاطر پیام آزادی‌بخش فوکو در حمله‌اش به تفکر ساختارمند. ولی هر یک از این‌ها شهرت خود را به گونه‌ای جدید از ایمان دینی مدیون هستند: ایمان بـه نسبی بودن همه‌ی نظرات، حتی همین نظر.

#راجر_اسکروتن
ترجمه زُهیر باقری‌

#چرندیات_پست_مدرن
#خودشیفتگی
#خردستیزی
#شارلاتانیسم
#سوفسطاییگری
#جامعه_باز_و_دشمنان_آن
#سروش
#عبدالکریمی
#عینیت
#فلسفه_قاره_ای
#فلسفه_تحلیلی
#مدرنیسم
#بنیادگرایی

@cafe_andishe95

@mghlte | عصر روشنگری
@ZIRsigari_kohn | نقد پست مدرنیسم
@JAAMEEbaz| جامعه باز و دشمنان آن

بصیرت هگل :
https://www.tgoop.com/mghlte/4732
بصیرت فوکو :
https://www.tgoop.com/ZIRsigari_kohn/95
بصیرت هایدگر
شارلاتانیسم روشنفکران ایرانی :
https://www.tgoop.com/mghlte/4054
چپ اروپا و بنیادگرایی خاورمیانه:
https://www.tgoop.com/mghlte/3595
میمون های اروپا :
https://www.tgoop.com/mghlte/4667
فروید و روشنگری :
https://www.tgoop.com/mghlte/4364
پس پیشرفت چیست:
https://www.tgoop.com/mghlte/2137

BY ایوان چراغانی دانش ( معرفت شناسی ، منطق کاربردی ، تفکر نقادانه ، تکامل)