tgoop.com/persian_organon/81
Last Update:
💠منابع شناخت💠
بخش دوم
۳- مرجعیت
استناد به اقوال و آرای صاحب نظران مانند تمسک به سخنان فیزیکدانان در مسائل فیزیک و شیمی دانان در مسائل شیمی و متکلمان در مباحث اعتقادی را مرجعیت گویند./ تفکر نقدی ، امیر خواص
در گذشته -در اروپا - مرجع پاسخگویی به مسائل مختلف علمی و مذهبی و فلسفی و هنری و تاریخی کلیسا بود، به دو علت یکی قدرت و نفوذ کلیسا بر جامعه و دوم به علت عدم تفکیک علوم
در کشور ما نیز -به نحوی مانند یونان باستان- مرجع پاسخگویی به سوالات علمی و فلسفی افرادی بودند که به فیلسوف شناخته می شدند ، افرادی که در زمان خود جامع کل علوم بودند ،
با ظهور علوم جدید و کشفیاتی مانند کشفیات #کوپرنیک ، اعتقاد به خطاناپذیری آموزه ها و همچنین نفوذ و مرجعیت کلیسا به شدت کاهش یافت و امروزه هیچ انسان عاقل و آگاهی در رابطه با مسائل علمی به سخنان کشیشان استناد نمیکند ، بلکه بر عکس
✅طرفداران ادیان در صدد تطبیق دادن آموزهای دینی با علوم جدید و با سخنان دانشمندان هستند.
از طرفی دانش های مختلف بشری از یکدیگر تفکیک شده اند و هر کدام به بخشهای مختلفی تقسیم شده اند ، مثلا فیزیک خود به فیزیک نظری ، فیزیک پزشکی ، فیزیک فضا ،فیزیک ذرات و ...تقسیم شده .
با توجه به این توضیحات ، دیگر نمی توان مرجع واحدی را برای پاسخ به پرسش ها در حوزه های مختلف علوم تجربی وحتی تاریخی و دینی و سیاسی تعیین کرد.
حتی نمیتوان این ادعا را رد کرد که یک دانشمند میتواند در حوزه تخصص خود نیز اشتباه کند.
(البته امروزه نیز بعضی یک تلویزیون، یک شبکه یاکانال خبری یا شخص و حزبی خاص را بصورت انحصاری، منبع کسب تمام شناخت های خودقرار میدهند که مسلما بدترین وپرخطاترین حالت شناخت و مرجعیت است.)
از سوی دیگر این محدودیت مهم وجود دارد که هیچ کدام از ما نمی توانیم در تمام رشته های تخصصی دانش کسب کنیم و یا حتی با اصول و منابع آنها شویم ، بنابراین نمیتوانیم خطاها ، جعلیات و مغالطه - و در مواردی دروغهای وقیحانه - را در سخنان گویندگان تشخیص دهیم.
از این رو هنوز هم علی رغم برتری ذاتی و حجیت استدلال نسبت به مرجعیت ، ما ناچاریم نظر متخصصان را حجت قرار دهیم . بشرطیکه بدانیم آن اقوال تایید اجماع یا حداقل اکثریت مطلق متخصصان را دارد.
عده ای (مانند امیر خواص نویسنده ی کتاب تفکر نقدی ) اشکال زیر را به مرجعیت کارشناسان وارد کرده اند:
اولا باید ملاحظه کرد که نظر آن مرجع علمی بر چه اساس و مبنای استوار است و از چه راهی به دست آمده و آیا با واقعیت منطبق می شود یا نه ؟
پاسخ این اشکال واضح است وچنانکه توضیح آن اینست که بهرحال ما نمیتوانیم همه ی دانش ها را بیاموزیم و سنجش انطباق با واقعیت در هر رشته ، ظرایف خود را دارد که از طریق سالها تجربه بدست آمده و اگر ما اشکالی در آنها دیدیم ، شاید سطحی و بخاطر جهل ما ازآن علم وتاریخش دانش باشد.
ثانیا در مورد تعارض رای دو صاحبنظر با هم باید چه کرد ؟ قطعاً یکی از آن دو یا هردو باطل خواهد بود.
در مورد این اشکال نیز ، برخورد منطقی وجود دارد ، برخورد اول آنست که ما بررسی کنیم نظر کدام صاحبنظر بیشتر از تاییدصاحبنظران ( اجماع نسبی صاحبنظران) برخورداست.تجربه نشان داده
نظراجماع متخصصان نسبت به زمان خود ،بیشترین نزدیکی به حقیقت را دارد.بجزیکی دو استثنا که آن هم در کوتاه مدت رفع شده
اگر اجماع متخصصان روی هیچ کدام یک از نظرهای موجود نیافتیم ، مشخص است که هیچکدام ادله کافی برای اثبات وگرفتن تاییداجماع متخصصان را ندارند. بنابراین باید تا هر زمانی که ادله کافی پیدا شود و دانشمندان به اجماع برسند صبر کرد و قضاوت قطعی راجع به هیچ کدام یک از نظرات موجود ، نداشت.
گاهی اساتیدخود خوانده ای پیدا میشوند که جامع کل علوم مربوط و غیرمربوط هستند و نظریاتی ارائه میدهند که -بخاطر احمقانه بودن- شاید هیچ صاحبنظر متخصصی با هیچ گرایش جناحی وقومی ومذهبی آن را ارائه نداده وحتی نظرمتخصصان خلاف آن است ، آنان با مغالطات گوناگون ، آن نظرات را در بین عوام منتشر میکنند و باکلک های گوناگون -نظیر دلیل نامربوط که از حقایق نتیجه باطل میگیرند ،جعل ، دروغ ، تهییج و ...) بعنوان حقایق مسلم جا میزنند، این پدیده ، هم در شبه علم (طب های شبه علمی ، انرژی درمانی و...) و هم در علوم انسانی (تاریخ و سیاست و...)مشاهده میشود.
در اینجا بایدپرسیدچگونه شده که ازبین آن همه متخصص یعنی چندنفر صادق ،دانا و شجاع پیدانشده و زبان گویا نداشته اند که این حقایق مسلم را افشاکنند؟!
#ارغنون_پارسی
#فرهاد_طحانی
#تفکرنقاد
#انحصاررسانه
#سانسور
@persian_organon | معرفت شناسی
@JAAMEbaaz | فلسفهی علوم اجتماعی
@mghlte | عصر روشنگری
🔹صلاحیت و مرجعیت
🔹چه کسی صلاحیت دارد؟(دکترآرامش)
🔹آیاشبه علم امروز،علم فرداست؟
🔹سندرم گالیله
🔹نقش مار ،خط مار
🔹#توسل_به_مرجع_کاذب (شرح)
🔹منابع شناخت (۱)
🔹اعتمادبه دانشمندان
BY ایوان چراغانی دانش ( معرفت شناسی ، منطق کاربردی ، تفکر نقادانه ، تکامل)
Share with your friend now:
tgoop.com/persian_organon/81