tgoop.com/persian_organon/83
Last Update:
💠منابع شناخت💠
بخش سوم
۴- شهود و مکاشفه
گفته می‌شود:
« روش شهودی روشی برای استدلال نیست. بلکه برای دریافت و فهم است نه برای تفهیم و نمی توان با استفاده از آن برای دیگران استدلال کرد.
باید توجه داشت که مهمترین روش استدلال ، همان روش عقلی و تجربی است . ممکن است روشی برای فهم و تفکر سودمند باشد اما در انتقال فکر سودمند نباشد.»
تفکرنقدی ، امیرخواص
توضیح بالا در معرفت شناسی پذیرفته شده است.
در این جملات ، تصریح شده که شهود بدون تایید استدلال و تجربه اعتبار ندارد.
اما این ادعا که « ممکن‌ست انسان بدون واسطه‌ی مشاهده و استدلال و خودبخود به معرفتی صحیح نائل شود »
به دلایل زیر مهمل گویی‌ست:
#شهود را این گونه تعریف کرده اند : درک و دریافت حقایق بدون واسطه ( ی احساس و استدلال)
این تعریف ، خود ، تکلیف ما را مشخص می‌کند.
این تعریف سلبی ست.
طرفداران شهود حتی نمی‌توانند تعریفی مستقل از شهود ارائه دهند و با سلب استدلال و احساس میخواهند شهود را بشناسانند.
عدم وجود تعریف واضح برای شهود بر این نظریه صحه می‌گذارد که
که ما منبع و مرجع معتبری برای شناخت و تاباندن نور معرفت بر تاریکی ها،جز تجربه و عقل نداریم.
چرا که ما حتی برای تعریف شهود ، ازین گذرگاه استفاده می‌کنیم.
معلوم نیست که شهود چیست ، مرزش با توهم و خیال های خام ناشی از اختلالات روانی یا سوگیری های شناختی چیست.
اما بجز آن
حتی نمی‌توان برای شهود تعریف ، روشن و معتبری روی کاغذ ارائه کرد.
این رویکرد چگونه می‌خواهد ، به ما راجع به مسائل هستی ، معرفت و روشنی ببخشد؟!
حال در عمل :
استدلال کسانی که شهودگرا مثال هایی راجع به ریاضیات ، کشف مدل بنزن توسط #کگوله ، قوانین نیوتن و نظریه‌ی نسبیت ست.
.
به طور خلاصه باین ادعاها پاسخ می‌دهیم.
ممکن‌ست در بدو امر این توضیحات برای رد کامل ادعایِ معرفت‌زاییِ شهود ، ناکافی بنظر برسد ، ولی دست آخر یک جمله خواهیم آورد که در کنار توضیحات بالا نشان می دهد که شهود و علم حضوری ، ایجاد منبع هیچ دانش و نظریه‌ی معتبر علمی نبوده.
فعلا تعریف شهود را در نظر داشته باشید.
۱- همواره در طول تاریخ در تدوین و خصوصا اعتبار بخشی به ریاضیات ، مشاهده نقش تعیین کننده‌ای داشته ، یکی از مهمترین قضایای هندسه قضیه‌ی فیثاغورث است.
چگونگی پیدایش این قضیه و نقش تعیین کننده‌ی مشاهده‌ی تجربی را می‌توان در این پست آگاه شد.
https://www.tgoop.com/mghlte/3403
در مورد مسائل ساده‌ای مثل جدول ضرب منطقی‌ست که بگوییم این آگاهی حاصل تجربه و مشاهده است. مثلا همواره مشاهده کرده ایم که ۲ بسته‌ی ۲ تایی می‌شود ۴ تا و این اصل را پذیرفته‌ایم .این که ما ذهن و زبان قوی داریم و این مسائل را صورت بندی کرده ایم و اصولاً مفاهیمی مانند عدد بصورت گسترده ، تنها در زبان ما وجود دارد ، هم ربطی به مکاشفه و شهود ندارد.
در اینجا بعضی ها به قول معروف « نه میگذارند و نه بر می‌دارند» و می‌گویند : ما این نکته که «نزدیکترین فاصله بین دو نقطه خط راست است » را از طریق مشاهده در نیافته ایم.
یا می‌گویند:«نقطه و خط مابه‌ازا بیرونی ندارد» که این گونه سخنان ، از آن حرفهاست.
بخاطر انکار مسایل بدیهی لازم نیست به این سخنان پاسخ داده شود.
مفهوم خط و مفاهیم مربوط مفاهیمی ساختگی ذهنی‌ست و شاید نتوان مابه ازای دقیق بیرونی برای آنها یافت - طبق تعریف خط حجم ندارد - ، اما ما بصورت نمادین و برای عینی کردن می‌توانیم مفهوم خط از نخ صاف استفاده می کنیم یا لبه‌ی سنگی را نشان دهیم.
یا با قلم خط و نقطه بکشیم.
در عمل برای تبیین مفهوم خط و نقطه چنین می‌کنیم : انتقال معرفت و مفهوم ریاضیاتی با عینی کردن آنها ممکن ست.
این که خطوط ترسیمی یا لبه‌ی سنگ صاف حجم دارد چیزی را به نفع شهود گرایی تایید نمی‌کند.
چه بسا ما ابتدا چیزی مثل چوب صاف را دیده باشیم/ خطی صاف بر دیوار غاری کشیده باشیم و سپس مفهوم خط را در ذهن تعریف کرده باشیم.
این منطقی‌ترست تا این که گمان کنیم مفهومی به اسم خط از ازل وجود داشته و سپس انسانها با دریافت شهودی و یک هویی آن را کشف کرده‌اند.
شناخت و تعریفی که ما از اجسام عینی تر هم در نظر داریم مثل یک عینک ، ممکن‌ست تفاوت های زیادی با عینک واقعی داشته باشد .اما دلیل نمیشود که مشاهده‌ی خام در درک آن جسم بی اثر یا کم اثر باشد.
۲-هیچ گاه هیچ نظریه ای یک شبه بوجود نیامده
در مورد مدل بنزن ، ککوله مدت‌ها روی رفتار این ماده مشاهده انجام داده بود.
#فرهاد_طحانی ✍
#معرفت_شناسی
#روش_شناسی
#فلسفه_علم
@persian_organon | ایوان‌چراغانی‌دانش
@mghlte | عصر روشنگری
▪️آیا شهود هیچ ارزشی ندارد ؟!
▪️دانش دم دست
▪️سوراخهای شهود
▪️منابع شناخت (۱) حس و عقل
▪️منابع شناخت (۲) مرجعیت
▪️چند اصطلاح معرفت شناسی
BY ایوان چراغانی دانش ( معرفت شناسی ، منطق کاربردی ، تفکر نقادانه ، تکامل)
Share with your friend now:
tgoop.com/persian_organon/83