tgoop.com/quranicfragments/177
Last Update:
«آرامدهنده است آیینهی آرامدهنده»
امشب در حال تورق کتابی گرانبها بودم که تازه یافتهامش. کتاب «فرهنگنامهی قرآنی: فرهنگ برابرهای فارسی قرآن براساس ۱۴۲ نسخه خطی کهن محفوظ در کتابخانهی مرکزی آستان قدس رضوی، با نظارت محمدجعفر یاحقّی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۷۲ـ۱۳۷۴ش» که نگارشش ۲۳ سال توسط ۲۳ نفر به طول انجامیده! خوشبختانه داخل کتابخانهی نور (اینجا) هست. آنچه توجهم را جلب کرد، رفتار دوگانهی نخستین مترجمان قرآن در برگردان واژهی «مؤمن» بود. هرجا «مؤمن» دربارهی انسانها بهکار رفته با ترجمههایی از جنس باورمند، گرویده و… روبهروییم اما درست همین «مؤمن» وقتی در آیهی ۵۹:۲۳ دربارهی خداوند بهکار رفته بیگانهسازی foreignization در ترجمه بهدرستی جوانه زده. بیگانهسازیای که همچون اولین استعمال عبارت «أصحاب الجنة» ما را تکان میدهد و میبرد تا نگرگاه اینجهانی شنوندهی عرب به واژگان قرآن. واژگانی که هنوز «آن جهانی» نشدهاند [۲]. پدران پارسیگوی ما واژهی «مؤمن» را در ۵۹:۲۳ اینگونه ترجمه کردهاند:«بیبیمکننده و آرامدهنده»؛ بهدرستی در پیوند با «امنیت» و «امانت». همچون اطعام که بخشیدن طعام است، ایمان نیز برخورداری و بخشیدن امن و امان است. این همان «مؤمن»ی است که عرب میشنود: آرامدهنده. چنانکه عرب «کافر» را تباهکار میشنود [۳]. میبینید؟ هم «آرامدهنده» و هم «تباهکار» اینجهانیاند. عرب «المؤمن مرآة المؤمن [۱]» را نیز چنین میشنود. اولین مؤمن در این جمله انسان است و دومی خداست. خداوند در آغاز با آفریدن، ایمان خود را به آفرینش نشان میدهد و مؤمنان آینهگان امانبخشی او به آفرینشاند. آفرینش بیآرام و بیمزده را آرام میدهند و بیبیم میکنند که او هست:«آرامدهنده است آیینهی آرامدهنده».
———
برگردانهای کهن (۲)- از این رشته یادداشت بخوانید: #ancienttranslations@quranicfragments
———
#قرآن #pragmatics #دین #ریشه #ك_ف_ر #أ_م_ن #سوره_حشر #ترجمه #زبان #غلط_رایج_در_ترجمه #دخیل_کردن_پیش_فرض_ها #برگردان_های_کهن
[۱] تحف العقول، ابن شعبة الحراني، ص ١٧٣
[۲] پیشتر (اینجا) از آیهای نوشته بودم که به ترتیب نزول، نخستین استعمال عبارت «أصحاب الجنة» و همچنین کلمهی «جنة» در قرآن است اما اکثر قریب به اتفاق مترجمان ناچار شدهاند آن را نه «بهشتیان» بلکه «باغداران» ترجمه کنند! و حسابی به دردسر افتادهاند.
[۳] (اینجا) نوشته بودم قرآن از نگرگاه فارسیزبانان، کتابی پر از وامواژه است که بسیاری از واژههایش به جهانی دیگر ارجاع میدهند، اما از نگرگاه عربزبانان شمار وامواژههای درون قرآن بسیار بسیار کمتر از ترجمههای قرآن به فارسی است و لزوما به جهانی دیگر ارجاع نمیدهند. و نمونههایی ذکر کردهبودم…
BY یادداشتهای قرآنی
Share with your friend now:
tgoop.com/quranicfragments/177