توصیه می‌کنم علاقه‌مندان توجه کنند!

🟥 نامه‌ی جمعی از دانشجویان هنرهای تجسمی دانشگاه تهران خطاب به اساتید

 
   کسی نپرسید، اما «ما» خود می‌گوییم از آنچه دیدنی‌ست که نه سایه‌­ایم بی تجسّد و نه شبح آنچه گمان می‌کردید دانشجوست.
ویران کردن تصویر دانشجوی بی‌حاشیه‌ای که سال­ها از قِبَل آن­ها روزگار گذرانده‌اید مقصود غایی ما نیست، چه این حجمه‌ی صدا را که از دور می‌آید حتی در کلاس‌های غبارگرفتهٔ این روزها می‌شنوید.
سال‌هاست داعیۀ حقیقت‌جویی را داشته‌اید، حال آنکه قبای وحدت حقیقتتان در موقعیت‌های مختلف چندپاره شده است؛ حقیقت به حقایقی مبدل شد که تحت لوای خود، القاب و مناسبت‌های رقابت‌جویانه‌ی ناشی از آن را چون زینتی آویزۀ دانش کرده­ است.

هر کجا که مشروعیت جایگاهتان مورد شک واقع شد، دست­هایتان را به قوانین سربی مسلح کرده و به سمت دانشجو نشان گرفته‌اید که مبادا وجدان اخلاقی او بر ترسش غلبه کند و راز لباس نامرئی پادشاه برملا شود، تا جایی که حتی همان قوانینی که به ندرت در خدمت احقاق حقوق دانشجو درآمده بود را زیر پا می‌گذارید و گفت‌و‌گو با «ما»یی متکثر که از پایمال شدنِ پایه‌­ای‌‌ترین حقوقمان سخن می‌گوییم و همسو دانستن خود با خواسته‌هایمان را، به بهای گذشتن از منافع شخصی خود برنمی‌­تابید.

سکوت عامدانهٔ شما نسبت به وقایع اخیر در نهاد دانشگاه دارای چنان بار سیاسی‌ای است که شانه خالی کردن از آن در آینده برایتان میسّر نخواهد شد، چنان که برای ما نیز.

می‌بینید که مشروعیت منزلت استاد و دانشجو تا چه حد در هم تنیده است و با این حال هیچ از آن دم نمی‌زنید.

با این حال ما درماندگی‌هایی را که در مسیر تحقق‌‌یابی اندیشهٔ آزاد خود پیش رو داریم را تاب می‌آوریم، اندیشه‌‌ای که جیره‌خوار و بدهکار هیچ‌چیز و هیچ‌کسی نیست و پشت هیچ دژی پنهان نمی‌شود (چرا که هستی‌‌اش را وامدار سرچشمه­­‌ای لایزال نمی‌داند).
یگانه خواستهٔ ما داشتن اراده‌­ای مستقل در جهانی واقعی‌ست که در آن گفت‌و‌گو با ضرورتی عملی آن در کردارمان معنا پیدا می‌کند.


#دانشگاه_تهران
3⃣8⃣0⃣9⃣
🆔 @senfi_uni_iran

متن فاخر «نامه‌ی جمعی از دانشجویان هنرهای تجسمی دانشگاه تهران خطاب به اساتید» نشان از بلوغ نسل دانشجویی جدید می‌دهد و بیانگر تحلیلی بی‌مانند از اعتراضات است. مقایسه کنید با این ادبیات مبتذل (اگر توییت رائفی‌پور خبرسازی نشده باشد، گرچه به او می‌آید). انتشار این ادبیات و آزادی گوینده او در جمهوری اسلامی و حمایت ضمنی از او، عمق نارضایتی نسل جوان و جهل حکمرانان را می‌رساند. احتیاج به هیچ عدد و رقم و تحلیل سیاسی دیگر نیست.

برنامهء پنج سالهء هفتم:
آیا منطقی بنیادی وارد برنامه خواهد شد؟
✍️ رضا منصوری
۱۸ آذر ۱۴۰۱

rmansouri.ir

این مقاله در باب برنامه‌ریزی توسعه اقتصادی در ایران در ۳۵ سال گذشته سال پیش منتشر شد. با توجه به بحث‌های مجدد در باب برنامه هفتم بازنشر می‌شود.

https://telegra.ph/برنامهء-پنج-سالهء-هفتم-آیا-منطقی-بنیادی-وارد-برنامه-خواهد-شد-12-09

اسلایدهای سخنرانی روز ۲۱ آذر در مراسم روز پژوهش مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی
✍️ رضا منصوری
rmansouri.ir

نهادِ علم، نهادهای علمی، و خرد نقّال در ایران
✍️ رضا منصوریم «استکبار جه
۲ دی ۱۴۰۱

rmansouri.ir

متن سخنرانی در پژوهشکده فلسفه، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی.

چگونگی تملک زمین رصدسرا برای رصدخانه ملی ایران
یک مثال از ناکارامدی اداری در کشور
✍️ رضا منصوری
۹ دی ۱۴۰۱

rmansouri.ir

یک مثال از پیچیدگی کار اجرایی در ایران وقتی نه «روش‌های متعارف» که صداقت در روال قانونی محور عمل است؛ چگونگی تملک زمین در روستای کامو برای احداث ساختمان رصد سرا، محل اقامت منجمان و تیم پشتیبان رصدخانهء ملی ایران، مصوب دولت و شورای پژوهش‌های علمی کشور که از سال ۱۳۸۴ ردیف بودجه از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و نیز بودجه مصوب مجلس شورای اسلامی را داشته است؛ این نمونه احتیاج به هیچ توضیح بیشتر ندارد.

زمینه‌سازی برای شکوفایی
✍️ رضا منصوری
۱۶ دی ۱۴۰۱

rmansouri.ir
دوران معاصر ایران، خصوصا نیم‌قرن اخیر، بسیار پرمخاطره بوده؛ اوقاتی سرشار از بیم و امید، فراز و فرود، کامیابی و ناکامی که در مجموع ایران را از گذشتهء پیچیده و ریشه‌دار خود به‌سوی آینده‌ای متفاوت اما تعیین‌کننده برای نسل‌های بعد پیش‌می‌برد. هم‌زمان با تجربیات داخلی، انسان ایرانی شاهد تحولات جهانی است، به‌ویژه شاهد توسعهء شتابان علم و فناوری و اقتصاد که بشریت را با دنیایی کاملا متفاوت از سده‌های گذشته روبه‌رو ساخته با پرسشهای جدید و پاسخ‌های بسیار پیچیدهء جدید. آیندهء انسان و انسانِ آینده به‌طور کلی موضوع با اهمیتی است که سرنوشت آن به‌دست افراد و سازمانها و نهادهای اجتماعی رقم خواهد خورد؛ انسان ایرانی هم گسسته از این تحولات نیست و باید با تکیه بر دو ویژگی تاریخی خود یعنی تاب‌آوری و درافزایی، و نیز توان رشد زبان فارسی به‌منزلهء حامل فکر و فرهنگ ایرانی شکوفا بشود و نقش به‌عهده بگیرد. التهاب‌های سیاسی این روزها- نیمهء دوم سال ۱۴۰۱- بیانگر درخواست این انسان نوین ایرانی است. همان‌طور که قبلا نوشته‌ام، این ایرانیِ نوین در سال ۱۳۸۸ متولد شده؛
https://telegra.ph/۱۱-زمینه‌سازی-برای-شکوفایی-01-06

۲.۱۰ نیاز به گفتمان و توافق بر نخستینیان: جهانی بفکریم و انسانی بیندیشیم
✍️ رضا منصوری
۲۳ دی ۱۴۰۱

rmansouri.ir
بخش ۲ از فصل جدید ۱۰ از کتابم «عبور از سندرم دوره نقل- نوعصر آگاهی» که به‌زودی روی وبگاهم قرار خواهد گرفت.

https://telegra.ph/۲۱۰-نیاز-به-گفتمان-و-توافق-بر-نخستینیان-جهانی-بفکریم-و-انسانی-بیندیشیم-01-13

۳.۱۰ مفهوم ایران‌شهری مصداقی مزمن از لزوم توافقی جدید
بخش ۲ از فصل جدید ۱۰ از کتابم «عبور از سندرم دوره نقل- نوعصر آگاهی» که به‌زودی روی وبگاهم قرار خواهد گرفت.
✍ رضا منصوری
۳۰ دی ۱۴۰۱

rmansouri.ir

دلم لک زده برای عظمت، برای شکوه
دلم لک زده برای آرامش، برای سرمستی
دلم لک زده برای صدای خوش، برای صلح
دلم لک زده برای خروش، برای آفریدگری
دلم لک زده برای آتش [۱]

مفهوم ایرانشهری- به‌معنی همزاد بودن دیانت و سلطنت- از هخامنشیان تا جمهوری اسلامی بر تفکر حکمرانی ما حاکم بوده با تغییر گهگاهی غلبهء یکی بر دیگری؛ البته به‌جز استثناهایی در قرن‌های اولیه‌ء اسلام، به‌ویژه کمی بعد از استقرار بوییان و سامانیان در قرن چهارم هجری و در دوران طلایی خردگرایی اسلامی از جمله در افکار رازی و بیرونی و دیگران [۲]. این تحول خردگرا هم مانند زمینه‌های دیگر خردگرایی دوران بوییان و سامانیان با برامدن سلجوقیان و شروع انقیاد فکرِش (تفکر) رو به افول و رکود گذاشت.
یک هزاره از آن دوران می‌گذرد- از شروع انحطاط سلجوقیانی تا آشنایی ما با نهادهای تمدنی مدرن در دوران ناصری و مشروطه [۳]. تجربهء جمهوری اسلامی، پس از چند هزار سال حاکمیت تفکر ایران‌شهری بر تعلقات سیاسی، به‌ما آموزانده‌ است که این همزادی امری بدیهی نیست و مدنیت انسان کنونی تنها بر این دوبال استوار نیست. سازگاری این دوبال با توانایی انسان نوین و خلاقیت‌اش و با ساختار نهادی حکمرانی‌ها به‌منظور شکوفایی انسان با هدف عدالت نیاز به بازتعریف اساسی دارد! از قضا، عدل نیز که در عمق بینش ایرانی و ایران‌شهری وجود دارد چیزی نیست مگر ایجاد امکان برای شکوفایی هر فرد. البته، نقد متفکران ما از مفهوم ایران‌شهری در قرن چهارم و پنجم هم برای امروز ما احتیاج به بازنگری اساسی دارد، مگر در اصلِ توصیه به خرد- یادمان باشد انسانِ امروزه و دهه‌های آینده کمترین مانستگی را با انسان قرن چهارمی دارد. وانگهی، توجه داشته‌ باشیم طرد این اعتقادِ مبنایی در فکرِش و مَنِشِ ایران‌شهری دردی را درمان نمی‌کند. همان‌گونه که طرد اعتقاد به آفرینش انسان در ده‌هزار سال پیش توسط بخش درخور توجهی از آمریکاییان دردی را دوا نکرده- یا پذیرش بسیار خرافات دیگر در هر جامعه‌ای. این امری است فرهنگی که راحَلّ آن روآوردن به گفتمان تا رسیدن به توافقی در جهت توسعه است و نه گرایش به اقتدار و طرد؛ به‌ویژه اکنون که حکمرانی جمهوری به جای سلطنت نشسته و قرائتی از دیانت- که به‌شدت مخالف درافزایی به عنوان شاخص فرهنگ ایرانی- است بر بال جمهوریت غالب است.‌

---------
[۱] بند اول از بخش ۱ کتابم «نوعصر آگاهی». این یادداشت بخش دوم از فصل ۱۰ همان کتاب است گه بزودی روی وبگاهم قرار خواهد گرفت.
[۲] رک به‌ویژه مقاله خِرَدشهر رازی، صص ۹۸ تا ۱۶۰ از پرویز اذکایی، کتاب اندیشه سیاسی ایرانی از حلاج تا سجستانی، محمد کریمی اصل، انتشارات کویر، تهران، ۱۳۸۳.
[۳] برای تحلیل کوتاهی از نهادهای علمی در ایران نوین رک بخش ۷ از کتاب ایران من/۶، مبانی علم و طراحی مفهومی دانشگاه. این بخش به ویراست جدید آن اضافه شده!

شیوه‌نامهء درک گزاره‌های حکومتی
✍️ رضا منصوری
۷ بهمن ۱۴۰۱

rmansouri.ir
ارتباط انسان‌ها از طریق زبان همواره بدیهی نیست. در جامعهء‌ صنعتی راه‌های رسیدن به توافق بر روی مفاهیم مرتبط با مدیریت زندگی- بخوانید سیاست و مدیریت- روشن و بدیهی شده. اما در جامعه‌ای مانند ایران، که بسیار چندگن است و اندیشه‌اش در تاریخ منجمد شده، تفاهم بسیار سخت است همراه با بدفهمی (misunderstanding) و بدمفهومش (misconception) جدی در عرصه زندگی. حکمرانان هم نه‌تنها کمکی به رفع این پدیدهء تاریخی نکرده‌اند که به‌جهل یا به‌عمد به‌آن دامن زده‌اند.

https://telegra.ph/شیوه‌نامهء-درک-گزاره‌های-حکومتی-01-26

مؤلفه‌های توافق جمعی
✍️ رضا منصوری
۱۴ بهمن ۱۴۰۱

rmansouri.ir

این بخش ۴ از فصل ۱۰ کتاب «نوعصر آگاهی» است. اصل کتاب در وبگاه شخصی است.

https://telegra.ph/بخش-۴-از-فصل-۱۰-کتاب-نوعصر-آگاهی-02-03

رصدخانه ملی ایران
تاریخچه، تصویب، پیشرفت، و نقش آن در توسعهء علمی
✍️ رضا منصوری
۲۱ بهمن ۱۴۰۱

rmansouri.ir

از آقای دکتر ماحوزی که در فروردین ۱۴۰۱، زمانی که هنوز معاون پژوهشی بودند، نوشتن این مطلب را برای فصلنامهء «مطالعات دانشگاه» در «مؤسسه مطالعات اجتماعی و فرهنگی» توصیه کردند تشکر می‌کنم. گرچه این مقاله چاپ نشد، حتی قول گذاشتن آن روی وبگاه مؤسسه پس از سه ماه هم به نتیجه نرسید، اما در هر حال نوشته شد.
——
مقاله پی‌دی‌اف پیوست به روز شده است.

این مطلب در وبگاه فصلنامه مطالعات دانشگاه به نشانی زیر در دسترس قرار گرفته است.
http://www.jous.ir/article_411.html

۹-۸ چگونگی اجرای فرایند پیوند: تأمین مالی
How to execute mediation: securing funds
✍️ رضا منصوری
۲۸ بهمن ۱۴۰۱

rmansouri.ir

افزوده به کتاب مبانی علم و طراحی مفهومی دانشگاه در ایران

https://telegra.ph/۹-۸-چگونگی-اجرای-فرایند-پیوند-تأمین-مالی--How-to-execute-mediation-securing-funds-02-17

سیاست‌گذاری حوزۀ علم
مناظره رضا_منصوری و ابراهیم_سوزنچی

رضا منصوری (فیزیکدان، کیهانشناس، سیاست‌گذار علم و استاد بازنشستهٔ دانشکدهٔ فیزیک دانشگاه صنعتی شریف)

ابراهیم سوزنچی‌کاشانی (عضو هیأت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی)

به میزبانی عطاءالله بیگدلی
برنامه شیوه، ۲۹ بهمن ۱۴۰۱، شبکه چهار سیما

مشاهده در تلوبیون
مشاهده در آپارات
دریافت از iribtv
صوت مناظره در بایگانی صدانت

«عصر پریشانی»
✍️ رضا نصری
رشته توییت

۱) احتمالا این روزها در تاریخ ایران به عنوان «عصر پریشانی» ثبت خواهد شد! خواهند نوشت در آن روزگار، پریشان‌اندیشی و پریشان‌گویی به طرز اعجاب‌آوری در همه طیف‌های سیاسی و اجتماعی - از داخل تا خارج از کشور - به صورت کم‌سابقه‌ای موج زده بود!
(احتمالا مورخان خارجی بر آن نام Age of absurdity خواهند نهاد!)

۲) خواهند نوشت در آن عصر، اپوزیسیون «آریایی»، «ملی‌گرا» و «هویت‌گرا» به شدت تلاش می‌کرد زیر بال ولیعهد عربستان سعودی قرار گیرد و وعده می‌داد - در صورت تصدی قدرت - مدیریت بحران آب کشور را نیز به اسرائیل برون‌سپاری کند!
خواهند نوشت این جریان باستانی و آریایی و وطن‌پرست، سرباز ایرانی جبهه‌دیده مدافع تمامیت ارضی کشور را خائن می‌دانست، اما با کمال میل با کوموله تجزیه‌طلب حامی صدام حسین ائتلاف تشکیل می‌داد و عهد اخوت می‌بست تا در فردای براندازی بنشینند و بر سر تجزیه ایران مذاکره کنند!

۳) خواهند نوشت در آن عصر، «فعال حقوق بشر» - و حتی برنده جایزه نوبل صلح - با تمام قوا حامی فشار حداکثری، تحریم و سلب حق حیات، حق درمان، حق مسکن، حق آموزش و حق برخورداری از شغل مناسب برای مردمش شده بود تا با تشدید فقر ‌واستیصال شرایطی فراهم آورد تا جریان متبوعش به قدرت برسد!
در این راستا خواهند نوشت این مدافعان حقوق بشر از تمام اهرم‌های مالی، رسانه‌ای، حقوقی، سیاسی و امنیتی نیز استفاده می‌کردند تا کسانی را که سال‌ها علیه تحریم و فشار اقتصادی مبارزه کرده بودند سانسور کنند و در فهرست تحریم‌های کانادا و آمریکا قرار دهند تا صدای اعتدال را به کل حذف کنند!

۴) خواهند نوشت عده‌ای که می‌خواستند نظام را ساقط کنند تا یک قانون اساسی «مبتنی بر بیانیه جهانی حقوق بشر» جای آن بنشانند نیز، در راهپیمایی‌هایشان پلاکارد پرویز ثابتی- یعنی کسی که شکنجه را در ایران نهادینه کرد- را بلند می‌کردند و پادشاه «انتخابی‌»شان هم تناقضی در این رفتار نمی‌دید!

۵) خواهند نوشت در سوی دیگر، فرقه‌ای «دموکراسی‌‌خواه» به نام «مجاهدین خلق» نیز حضور داشت که نزدیک به ۲۰ سال بود نمی‌دانست - و حتی حق نداشت بپرسد - رهبرش کجاست؟! و فقط گهگاهی دور هم مقابل یک پرده بزرگ با عکس مسعود مفقود می‌نشستند تا صدایی مجهول برایشان پیام‌ جدید او را قرائت کند!

۶) خواهند نوشت در داخل نیز آثار «عصر پریشانی» کم نبود!

۷) خواهند نوشت عده‌ای دیپلماسی را ذلت، مذاکره را سازش و تلاش برای رفع موانع تجاری و اقتصادی را «غربگرایی» می‌خواندند و معتقد بودند ایران هیچ عاملیتی در صحنه دیپلماسی بین‌المللی ندارد و هرگز موفق نخواهد شد به سیاست کشورهای غربی در قبال خود جهت مطلوبی ببخشد!

۸) خواهند نوشت در کشوری که بخاطر «تحریم»، صدها میلیارد دلار در یک بازه زمانی کوتاه زیان وارد شده بود، در کشوری که تمام بازیگران عرصه تجارت ‌‌واقتصادش از کلیه شریان‌های مبادلاتی با جهان حذف و محروم شده‌‌ بودند،...

۹) در کشوری که در عرض سه سال صدها شرکت و سرمایه‌گذار احتمالی از آن رخت بربسته بودند و قراردادهایشان را نیمه‌کاره رها کرده بودند؛ در کشوری که دارایی‌هایش توسط متحد و دشمن مسدود شده‌‌ بود؛ در کشوری که مجبور شده بود با تخفیف فراوان نفت بفروشد ‌و پولش را نقد در گونی دریافت کند...

۱۰) در کشوری که دچار شدیدترین، متنوع‌ترین و وسیع‌ترین رژیم تحریمی تاریخ شده بود...هنوز عده‌ای از کارشناسان و مدیران ارشد مدعی‌ بودند «تحریم» هیچ اثری بر اقتصاد نداشته یا حداکثر ۱۰ تا ۲۰ درصد موثر بوده و از این رو نباید بیخود معیشت مردم را به آن گره بزنند!

۱۱) خواهند نوشت در «عصر پریشانی» مدیران کشور فکر می‌کردند از بس خوب عمل کرده‌اند و از بس کشور تحت مدیریت‌شان پیشرفت داشته، «دنیا» به جان‌شان افتاده است و از این تحلیل نتیجه گرفته بودند که تکرار و تشدید همان شیوه‌ها در نهایت ایران را به ابرقدرت جهان تبدیل خواهد کرد!

۱۲) فقط امیدوارم مورخان آینده بنویسند خوشبختانه «عصر پریشانی» با تدبیر و همدلی عقلای کشور و همسویی مردم - از هر سلیقه و گرایش سیاسی - به پایان رسید و پیش از آنکه ایران به پرتگاه سقوط کند، در مسیر درایت و رشد و توسعه قرار گرفت.

https://twitter.com/RezaNasri1/status/1627752649369202688?s=20

افزوده به کتاب مبانی علم و طراحی مفهومی دانشگاه در ایران
۸- ۱۰: چگونگی اجرای فرایند پیوند: برنامه‌های پژوهشی
How to execute the mediation: research programs
✍️ رضا منصوری
۱۲ اسفند ۱۴۰۱

rmansouri.ir

۲. تعریف و تصویب برنامهء پژوهشی

الف) تعریف برنامه
مسئولیت تعریف هر برنامهء پژوهشی، مستقل از منشأ آن، به عهدهء عضو هیئت علمی دانشگاه است. پذیرش دانشجوی تکمیلی منوط به اعلام آمادگی عضوی است که مجری یک برنامهء پژوهشی مصوب دانشگاه است.
• هیئت علمی همه ساله برنامهء پژوهشی خود را تعریف یا تکمیل و تمدید می‌کند. در سال‌های اول اجرای طرح بهتر است تعریف برنامه از طرف هیئت علمی الزامی نباشد.
• دانشگاه بکوشد اعتبارات دولتی کافی برای همه هیئت علمی که دانشجوی تکمیلی دارند فراهم آورد. در صورت کمبود اعتبارْ اولویت با کسانی است که برنامهء پژوهشی مصوب دارند.
• توصیه می‌شود دانشگاه اعتبار لازم معادل حق التحقیق (مبلغی که اکنون به عنوان حق‌التدریس بابت رساله پرداخت می‌شود) را بابت یک دانشجوی دکتری و یک یا دو دانشجوی ارشد در سال برای هر هیئت علمی در نظر بگیرد. هر پرداختی به عنوان حق التحقیق فراتر از آن مشروط به تصویب برنامه باشد.
• در ابتدا دانشگاه باید انعطاف لازم در اجرای توصیه‌های بالا داشته باشد. به این معنی که تنها جمع کل اعتبار حق التحقیق مشخص بشود اما در چگونگی تخصیص آن انعطاف داشته باشد و مکانیکی عمل نکند.

ب) تصویب برنامه
• برنامه‌های پژوهشی، در صورتی‌که در آن تنها یک دانشجوی دکتری تقاضا شده باشد، کافی است در دانشکده به تصویب برسد. در صورتی که در برنامه تعداد بیشتری دانشجوی دکتری و نیز پژوهشگر پسادکتری پیش‌بینی شده باشد، یا اعتبارات و امکاناتی بیش از توان دانشکده نیاز داشته باشد، بعد از بررسی و تایید دانشکده، به معاونت آموزشی/ پژوهشی (بسته به ساختار دانشگاه) برای بررسی و تصویب ارسال ‌شود.
• برای تحقق این امر، دانشگاه باید از پیش به دانشکده کف اعتبار حق التحقیق هیئت علمی را، یا به عبارتی تعداد دانشجویان تکمیلی را، بر مبنای اعتبارات دولتی که در بودجه دیده شده اعلام کند.

ملاحظات
بهتر است فرآیند داوری طرح و تخصیص بودجه مستقل از هم در نظر گرفته شود. طرح پژوهشی را دو یا سه داور هم-قطار بررسی کنند و سپس دانشگاه با توجه به بودجه اولویت‌بندی کند و بودجه اختصاص دهد.

دوران آگاهی
✍️ رضا منصوری
۱۹ اسفند ۱۴۰۱

rmansouri.ir

دوران آگاهی از عقب‌ماندگی
گفتگوی رضا منصوری، فرهاد اردلان و احمد غلامی درباره آثار رضا منصوری
روزنامه شرق ۱۶ اسفند

https://www.sharghdaily.com/بخش-روزنامه-100/872814-دوران-آگاهی-از-عقب-ماندگی

افزوده به کتاب مبانی علم و طراحی مفهومی دانشگاه در ایران
۸- ۱۱: چگونگی اجرای فرایند پیوند ۳: تخصیص اعتبار و دانشجوی تکمیلی
How to execute the mediation 3: Funds and student appropriation
✍️ رضا منصوری
۲۶ اسفند ۱۴۰۱

rmansouri.ir

۳. تخصیص اعتبار و دانشجو برای اجرای برنامه پژوهشی

الف) اعتبار برنامه
• تصویب برنامه‌هایی که برای بررسی و تصویب به معاونت آموزشی/ پژوهشی ارجاع داده می‌شود همراه با اعتبار آن به هیئت علمی اعلام شود.
معاونت آموزشی/ پژوهشی با هماهنگی‌های لازم در دانشگاه چگونگی بررسی برنامه‌ها و حمایت از آن‌ها را با توجه به تنوع اعتبارات پژوهشی اعلام می‌کند. سیاست کلی این باشد که به‌تدریج اکثر قریب به اتفاق دانشجویان تکمیلی در برنامه‌های پژوهشی مصوب دانشگاه قرار بگیرند و از آن‌ها حمایت مالی بشود.
• حمایت مالی از دانشجوی دکتری باید از مرتبهء بزرگی حقوق یک پسادکتری یا هیئت علمی قراردادی در بدو استخدام باشد.
• دانشگاه باید در این زمینه، علاوه بر تاکید بر نوع پژوهش، چه برای گسترش مرز دانش و چه پاسخ به هرگونه نیاز بلند مدت و کوتاه مدت جامعه، مشوق‌های غیر مالی از جمله تأثیر برنامهء مصوب را در ترفیع و ارتقاء عضو هیئت علمی در نظر بگیرد.

ب) تخصیص دانشجوی تکمیلی
این تخصیص بر مبنای پیش‌بینی برنامهء پژوهشی مصوب و موجود بودن اعتبار مالی- چه به عنوان حق‌التحقیق فعلی و چه به عنوان پژوهانه و دیگر حمایت‌های پژوهشی- صورت می‌گیرد.
برای هیات علمی جدید رسمی آزمایشی، توصیه می‌شود فرایندی متفاوت در نظر گرفته شود که منجر به تاسیس یک آزمایشگاه جدید یا هر نوع زیرساخت پژوهشی دیگر، چه نظری چه تجربی، یا نوعی همکاری بین‌المللی جدید بشود. اطلاع رسانی شفاف و دسترس‌پذیری آسان اطلاعات برای تمام مراحل این فرایند بسیار به سلامت پژوهش در دانشگاه کمک می‌کند. تفصیل این فرایند و نظارت بر اجرای آن در زیر توضیح داده می شود.

پ) نظارت بر فرایند
نظارت بر اجرای این فرایند بسیار کلیدی است تا هرگونه مشکل یا انحراف در طول اجرا به‌موقع شناسایی و برای آن چاره‌جویی بشود.
در نظارت بر زیرفرایندها، از جمله زیرفرایند تعیین اولویتهای پژوهشی، یا چگونگی توزیع منابع مالی پژوهش میان انواع پژوهش‌های بنیادی، چه ناب و چه راهبردی، چه در مرز دانش چه کاربردی، باید حتما از روش‌های مکانیکی احتراز کرد و به روش بررسی «هم‌قطاران» تکیه کرد.
ملاحظات
• نظارت بر برنامه‌ها بهتر است در چند گلوگاه انجام شود و نه تنها در انتها.
• نظارت مانع بروز خلاقیت در پژوهشگر نشود.
• بهتر است برای بهبود کیفیت طرح‌ها و ارزیابی‌ها بانک اطلاعات هم‌قطاران ملی و بین المللی تهیه شود و به عنوان داور طرح یا ارزیاب طرح از همکاری آن‌ها بهره گرفت.

ت) زمان‌بندی‌ها
اجرای این فرایند کلیدی و جزییات اجرای زیرفرایندهای آن بدون یک زمان‌بندی سنجیدهْ مطلوب نخواهد بود. همان‌گونه که زیرِ عنوان تامین مالی در بخش ۶ آمده، برای تحقق کامل این فرایند کلیدی ۵ سال در نظر گرفته می‌شود. اما زیرفرایندها و چگونگی اجرای آن‌ها هر یک احتیاج به زمان بندی دقیق‌تری دارد که برای اجرای موفقیت آمیز تحول در دانشگاه بسیار مهم است و در تعیین آن باید دقت بسیار بشود. هیچ تغییری در روال جاری نباید اعلام بشود مگر زمان‌بندی معقولی برای اجرای آن در نظر گفته شده باشد. تعیین این زمان‌بندی‌ها هم‌گام با نظارت باید جداگانه تعیین بشود.

خاطره ای از تأسیس گاوه‌زنگ
✍️ رضا منصوری
۴ فروردین ۱۴۰۲

rmansouri.ir

فصل ۷ ویراست دوم کتابم «مبانی علم و طراحی مفهومی دانشگاه» در اوائل سال ۱۴۰۱ طی چند یادداشت روی این کانال قرار گرفت. این فصل پیرامون نهاد و نهادسازی در علم ایران بود با تأکید بر‌ نقش خرد نقال که دانشگاه را هم بیش از هر چیز نهادی آموزش می‌بیند. سند زیر (تایپ شده از روی دستخط نامه به آقای دکتر سیف‌الله رنجبر) که در سال ۱۳۷۰ نوشته شده- به‌عنوان پیوست این فصل- از این جهت و نیز از جهت درک بهتر فرایند راه‌اندازی یکی از «نهادهای آموزش عالی» در ایران ارزش دارد. این سند را اضافه کنید به سندهای بخش ۱۳ از فصل ۶ کتابم مبانی علم و طراحی مفهومی دانشگاه. متن نامه یوسف ثبوتی در فرایند راه‌اندازی داشگاه علوم پایه در زنجان:

Prof. S. Ranjbar
Fax: 0039-40-224163 and 224559
Int. Center for Theor. Phys.
Trieste, Italy

دوستان عزیز سلام
یک روز از زنجان و دانشگاه آن بازدید کردم- دانشگاه زنجان که زیر نظر وزارت علوم اداره می‌شود و عمدتاً و بیشتر بر روی علوم کشاورزی فعالیت کرده است. اخیراً اجازه یافته علوم پایه و بعضی رشته‌های مهندسی را هم دایر کند و تا به حال در شیمی دانشجو گرفته است. وزیر علوم شرط کرده است اگر شهر مقداری سرمایه‌گذاری در حدود چند صد میلیون تومان و چند صد هکتار و چند ده واحد مسکونی برای کادر آموزشی دانشکده فراهم کند، وزارت‌خانه هم عنوان دانشگاه کامل‌العیار عطا کند. در هر حال این قول و قرارهای بین وزارت‌خانه و دانشگاه زنجان ربطی به Grad School مورد علاقه ما ندارد و نخواهد داشت. اتوبان زنجان- قزوین تا دو سال آینده مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت - توربو ترن تهران - زنجان از پاییز مورد استفاده خواهد بود. فرودگاه هم در برنامه سه سال آینده است – همه این عوامل شهر را در فاصله ۲.۵ الی ۳ ساعت از تهران قرار خواهد داد. علاوه بر این جاده‌های ... زنجان، زنجان رضائیه، زنجان همدان هم در حال ساخت هستند که هر یک از شهرهای بزرگ تبریز، رشت، رضائیه و همدان هم به سهولت قابل دسترسی خواهند بود. در برنامه‌های اعلام نشده دولت، زنجان و سمنان از مراکز جمعیت جدید کشور در نظر گرفته شده‌اند – امکان این که شهر زمینی در حدود ۵۰ الی ۶۰ هکتار در اختیار بگذارد و بلافاصله ساختمانی در حدود چند ده میلیون تومان ایجاد کند وجود دارد. هم دانشگاه زنجان و هم دانشگاه پزشکی زنجان حاضر خواهند بود به طور موقت ساختمان، خوابگاه دانشجویی و مهمان‌سرا برای کادر آموزشی در اختیار بگذارند. هفته دیگر پس از مراجعت به ایران با وزیر علوم صحبت خواهم کرد. ظاهراً آمادگی لازم در تهران وجود دارد. یکی از علل این امادگی هم این است که شهرهای بزرگ ایران و بخصوص تهران، به علت امکانات وسیع شغل‌های جنبی در ادارات و صنایع و جاهای دیگر موجب حواس‌پرتی کادر آموزشی می‌شود و موضوع فول تایم کار کردن در دانشگاه‌ها و سر و کله زدن با کتاب و دانشجو را منتفی می‌کند و جوّ پژوهشی و آموزشی دانشگاه‌ها را به شدت آسیب‌پذیر می‌سازد. لازم است طرح اولیه‌ای جهت پیشنهاد به وزیر در دست داشته باشیم. آیا می‌توانید با هم‌فکری رضا رئوس مطالبی را که می‌خواهید به من اطلاع دهید که بر مبنای آن چند سطری و یا چند صفحه‌ای تهیه شود.
مبانی پیشنهادی من به شرح زیر است:
۱. دانشگاهی برای تربیت دانشجویان دکترا فعلاً در علوم پایه بدون پرداختن به آموزش لیسانس
۲. هزینه‌های جاری لازم از طریق شهریه‌ای در حدود آنچه که وزارت علوم برای دانشجویان در خارج می‌پردازد. این شهریه می‌تواند از طریق وزارت علوم یا هر منبع دیگری تأمین شود. هزینه‌های احداث از منابع دیگر و جدا از هزینه‌های جاری باید تأمین شود.
۳. پذیرش دانشجو و پیدا کردن کادر آموزشی، تنظیم و اجرای برنامه‌ها بطور مستقل انجام خواهد گرفت. تنها تضمینی که به وزارت علوم داده خواهد شد این خواهد بود که انتظارات وزارت‌خانه از این تیم بالاتر باشد.
۴. استاد مخلوطی از ایرانی و غیر ایرانی خواهد بود. در مورد استاد بین‌المللی قراردادها ممکن است از چند هفته به بالا باشد.
۵. بر مراوده بین‌المللی برای دانشجو و استاد و تشکیل کالج‌های فصلی و کوتاه مدت و متحرک تأکید خواهد شد.

الخیر فی ما وقع – منتظر پاسخ دوستان و عدم تبلیغ وسیع در این ...

یوسف ثبوتی
۲۱ جولای ۹۱
Giessen