tgoop.com/urasmid/1118
Last Update:
نگاهی به سیاست خارجی جدید ترکیه
( تحلیل ):
در یک نگاه کلی می‌توان سیاست خارجی کشورها را بر پایه میزان مشارکت و سطح تاثیرگذاری در سیاست بین الملل در سه رده کلی مورد بررسی قرار داد. کشورهایی که از وزن سیاسی و اقتصادی و جمعیتی بالایی برخوردار نیستند عموماً سیاست خارجی واکنشی( reactive)دارند به گونه‌ای که همواره خود را مجبور به وفق دادن به شرایط منطقه می‌بینند. نمونه بارز آن را می‌توان کشورهای کوچکی مانند گرجستان و ارمنستان در قفقاز مشاهده کرد. از سوی دیگر و در سطحی بزرگتر، کشورهای دارای سیاست خارجی فعال (active) را شاهد هستیم که بخشی از اعتلاف‌های بزرگ منطقه‌ای بوده و علاوه بر تامین امنیت خود در پیشبرد سیاست‌های کلی منطقه‌ای و سازمان‌های معطوف خود نقش فعال دارند، اما تعیین کننده خط مشی سیاسی نیستند. کشورهایی مانند لهستان و حتی آلمان و فرانسه را نیز می‌توان در این جایگاه مورد بررسی قرار داد. در سطحی دیگر نیز کشورهای دارای سیاست خارجی پیش برنده (proactive)قرار دارند که در یک نگاه کلی نقش کلیدی در تعیین خط مشی سیاسی سازمان‌های منطقه‌ای و جهانی دارند و علاوه بر فعالیت، در اجرای آن نقش نظارتی نیز ایفا می‌کنند. کشورهای آمریکا و روسیه را می‌توان در این رده مشاهده کرد و ناگفته پیداست که کشورهایی مانند هند و چین نیز از محاسبات پیشین خود فاصله گرفته‌اند و هم اکنون تعیین کننده تحولات در سطح منطقه خود می‌باشند.
اما یکی از کشورهایی که طی سال‌های اخیر همواره در صدد باز تعریف سیاست خارجی خود بوده است ترکیه می‌باشد. این کشور بنابر اقتضائیات سیاست بین الملل در دوران اول ریاست جمهوری، خود را در یک انزوای ناخوانده قرارداد و پس از ورود به اتحاد ناتو یکی از اعضای فعال این سازمان نظامی امنیتی بود. این کشور همواره سعی داشت که معماری امنیتی خود را در چهارچوب امنیتی غرب تعریف کند. تلاش برای نقش فعال در ناتو و همچنین نزدیکی به اتحادیه اروپا را می‌توان مصداق بارز این امر تعریف کرد. اما این کشور طی سال‌های اخیر درک متفاوتی از سیاست خارجی خود را بروز داده است. دست‌اندرکاران سیاست خارجی ترکیه بر روی این اصل تاکید دارند که ترکیه به اندازه کافی از وزن سیاسی اقتصادی و نظامی برخوردار می‌باشد و نیازی به غرب ندارد. از سوی دیگر ترکیه در یک تلاش نسبتا جاه طلبانه در حال تدوین سیاست خارجی خود بر پایه اصول پیش برندگی (proactive ) می‌باشد. مهمترین نمود عینی این امر را می‌توان در سیاست خارجی مستقل این کشور در قبال تحولات جنگ روسیه و اوکراین یافت. ترکیه به تحریم‌های غرب علیه روسیه نپیوست و همواره بر سیاست توازن و دیالوگ میان هر دو گروه تاکید کرد. ترکیه هم اکنون رئیس سازمان کشورهای ترک می‌باشد که حضور ترکیه در قفقاز و آسیای میانه را تقویت می‌کند. ترکیه هم اکنون عنصر پیش برنده این اتحاد نوین می‌باشد که بیش از ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت و ۵ میلیون کیلومتر مربع مساحت دارد. چنین امری در تئوری گذار مرکز ثقل قدرت جهان از غرب به شرق نقش کلیدی خواهد داشت.
در بعدی دیگر نیز ترکیه با در دست گرفتن دیپلماسی فعال در جنگ غزه نگاهی به سردمداری جهان اسلام نیز دارد. رسانه‌ها و مقامات ترکیه عالی ترین نقش در بازگویی جنگ غزه داشته‌اند و موضع‌گیری‌های صریح و گاهاً جنجالی مقامات ترکیه باعث جذب نگاه‌ها به این کشور شده است. رئیس جمهور این کشور به صراحت از سران جهان اسلام دعوت کرده تا در استانبول گرد هم آمده و برای توقف جنگ غزه عملا اقدام کنند و در اقدامی عملی نیز طی روزهای گذشته دیپلماسی فعال از طریق گروه دی ۸ متشکل از ۸ کشور بزرگ اسلامی را فعال کرده است.
بهره سخن:
اگرچه که ترکیه در باز تعریف سطح سیاست خارجی خود با چالش‌های بزرگی همانند روسیه و آمریکا و چین و همچنین در ابعاد منطقه‌ای به ویژه در خاورمیانه مرکزی با نفوذ ایران مواجه خواهد بود اما سیاست خارجی اعلانی و اعمالی ترکیه حاکی از نیت جدی این کشور برای اعمال سیاست ورزی در سطحی بزرگتر در سیاست بین‌الملل در سال‌های آینده می‌باشد.
https://www.tgoop.com/urasmid
BY مطالعات اوراسیا-خاورمیانه
❌Photos not found?❌Click here to update cache.
Share with your friend now:
tgoop.com/urasmid/1118