tgoop.com/vahididgah/243
Last Update:
کدام ضبط دشوار؟
از یک ویراست خوب نباید انتظار داشت که همواره ضبط‌هایش با ضبط‌های دیگر ویراست‌ها متفاوت باشد. قرار نیست که مصراع «به نام خداوند جان و خرد» در ویراست دکتر خالقی مطلق با ضبط این مصراع در چاپ مسکو فرق داشته باشد. قرار است آنچه هست مستندتر و پژوهیده‌تر باشد. خواه ضبط‌ها متفاوت باشد خواه نه.
در تصحیح متن، گرایش به ایجاد تفاوت و تمایز می‌تواند نتیجه‌های نامطلوبی را به بار بیاورد. در ویراست دکتر خالقی مطلق، اعتماد بیش از حد به قانون نسبی «برتری ضبط‌های دشوار» باعث شده است که به نویسش‌ها و نیز خوانش‌های خاص اهمیت ویژه‌ای داده شود و یافتن ضبط‌های دشوار و اصیل گاه جای خود را به ساختن ضبط‌های دشوار و اصیل‌نما بدهد.
از تمایزهای نااصیلی که در ویراست مورد بحث دیده می‌شود نویسش و خوانش متفاوت مصراع نخست بیت زیر است:
درودآورندهش خجسته سروش
کزین بیش مخروش و بازآر هوش
(شاهنامه ۱۳۸۶، ج ۱، ص ۲۴)
در نسخه‌بدل‌ها چنین آمده: متن= ف، لن.
امّا به این گزارش نمی‌توان اعتماد کرد زیرا «درودآورندهش» وجود خارجی ندارد و ضبط این دو نسخه مثل ضبط دیگر نسخه‌ها است: درود آوریدش خجسته سروش.
کاتبان ف و لن دو نقطهٔ حرف چهارم را در «آوریدش» (آوریذش) نگذاشته‌اند و این اشتباه را سبب‌ساز شده‌اند. در خوانش غیر واقعیِ «آورنده‌ش»، آنچه نقطهٔ ن خوانده شده، نقطهٔ ذال است در «آوریذش». حرف «ه» نیز وجود خارجی نداشته‌است و آمدنش در گزارش ضبط‌های ف و لن وجهی ندارد.
پس بیت مورد نظر به همان صورت معمولی و ساده و سرراستی که در دیگر چاپ‌ها آمده است درست است:
درود آوریدش خجسته سروش
کزین بیش مخروش و بازآر هوش
◽️ وحید عیدگاه طرقبه‌ای
@vahididgah
BY عیدگاه
Share with your friend now:
tgoop.com/vahididgah/243