زبان‌شناسیک | سجاد سرگلی

ناله زدن

🔸یکی از دوستانم پیام داد و از من پرسید که چرا روضه‌خوان‌ها، به‌جای اینکه بگویند «ناله کنید»، می‌گویند «ناله بزنید»؟ بعد هم گفت این تشویق به شیون را نمی‌فهمم؛ اگر کسی گریه‌اش بیاید گریه می‌کند دیگر.

🔸با باورهایی که از او سراغ داشتم، کمی سربه‌سرش گذاشتم که در مراسم روضه‌خوانی چه می‌کرده. گفت تلویزیون روشن بوده و از آنجا شنیده. دربارهٔ پیام دومش جواب خاصی نداشتم و گفتم شاید به‌خاطر مجلس گرم کردن باشد. اما دربارهٔ «ناله زدن» به‌جای «ناله کردن» گفتم احتمالاً تحت تأثیر «ضجه زدن» و «سینه زدن» و به قیاسِ از آن‌ها باشد. چند فعل دیگر هم در این فضاها با «زدن» بیان می‌شود، مانند «زنجیر زدن» و «لطمه زدن» و «قمه زدن».

🔸دوستم در پاسخ گفت تو هم که برای هر چیزی یک توجیه زبانی داری. خندیدم ولی دیگر برایش نگفتم که همکردِ «زدن» با «کردن» تفاوت‌های معنایی هم دارد. برایش از تفاوت‌ میان «جارو زدن» و «جارو کردن» و «جارو کشیدن» نگفتم که چه‌بسا «جارو زدن» از نظر زمانی کوتاه‌تر از «جارو کشیدن» باشد. در اینجا هم ممکن است «ناله زدن» کوتاه‌تر از «ناله کردن» باشد.

🔸«ناله زدن» تازه نیست و در قدیم هم به کار می‌رفته. نظامی می‌گوید:

ریگ زند ناله که خون خورده‌ایم
دیگ مریزید که خون کرده‌ایم

📎پیش‌تر در فرستهٔ «پیامک» دربارهٔ «پیامک دادن» و «پیامک زدن» و «پیامک کردن» طرح مسئله کرده بودم و مقاله‌ای، برای مطالعهٔ بیشتر، در کانال قرار داده بودم.

#واژگان
@zabanshenasik

www.tgoop.com/zabanshenasik/255

2.4K viewsedited  Apr 23, 2022 at 09:44

ناله زدن

🔸یکی از دوستانم پیام داد و از من پرسید که چرا روضه‌خوان‌ها، به‌جای اینکه بگویند «ناله کنید»، می‌گویند «ناله بزنید»؟ بعد هم گفت این تشویق به شیون را نمی‌فهمم؛ اگر کسی گریه‌اش بیاید گریه می‌کند دیگر.

🔸با باورهایی که از او سراغ داشتم، کمی سربه‌سرش گذاشتم که در مراسم روضه‌خوانی چه می‌کرده. گفت تلویزیون روشن بوده و از آنجا شنیده. دربارهٔ پیام دومش جواب خاصی نداشتم و گفتم شاید به‌خاطر مجلس گرم کردن باشد. اما دربارهٔ «ناله زدن» به‌جای «ناله کردن» گفتم احتمالاً تحت تأثیر «ضجه زدن» و «سینه زدن» و به قیاسِ از آن‌ها باشد. چند فعل دیگر هم در این فضاها با «زدن» بیان می‌شود، مانند «زنجیر زدن» و «لطمه زدن» و «قمه زدن».

🔸دوستم در پاسخ گفت تو هم که برای هر چیزی یک توجیه زبانی داری. خندیدم ولی دیگر برایش نگفتم که همکردِ «زدن» با «کردن» تفاوت‌های معنایی هم دارد. برایش از تفاوت‌ میان «جارو زدن» و «جارو کردن» و «جارو کشیدن» نگفتم که چه‌بسا «جارو زدن» از نظر زمانی کوتاه‌تر از «جارو کشیدن» باشد. در اینجا هم ممکن است «ناله زدن» کوتاه‌تر از «ناله کردن» باشد.

🔸«ناله زدن» تازه نیست و در قدیم هم به کار می‌رفته. نظامی می‌گوید:

ریگ زند ناله که خون خورده‌ایم
دیگ مریزید که خون کرده‌ایم

📎پیش‌تر در فرستهٔ «پیامک» دربارهٔ «پیامک دادن» و «پیامک زدن» و «پیامک کردن» طرح مسئله کرده بودم و مقاله‌ای، برای مطالعهٔ بیشتر، در کانال قرار داده بودم.

#واژگان
@zabanshenasik

BY زبان‌شناسیک | سجاد سرگلی