▫️ اصلاح یاانقلاب؟
▫️ نگاهی بر اثر ماندگار رزا لوکزامبورگ

9 فوریه 2025

نوشته‌ی: لاله درختی

🔸 کتاب «اصلاح یا انقلاب» نوشته‌ی رزا لوکزامبورگ یکی از برجسته‌ترین نقدها در نظریه‌ی مارکسیستی است که به‌طور جدی به رد گرایش‌های اصلاح‌طلبانه در جنبشِ سوسیالیستی زمان خود می‌پردازد. این متن که در ۱۸۹۹ نوشته شد، مستقیماً به رویکرد تجدیدنظرطلبانه‌ی ادوارد برنشتاین می‌پردازد که طرف‌دار گذارِ تدریجی و قانونی به سوسیالیسم بود. لوکزامبورگ که خود به چندین زبان از جمله آلمانی، لهستانی و روسی تسلط داشت، این اثر را به زبان آلمانی در پاسخ به بحث‌های درون جنبش سوسیال دموکراسی آلمان و بین‌الملل دوم نوشت. این یادداشتِ کوتاه، نگاهی‌ست به استدلال‌های اساسی کتاب «اصلاح یا انقلاب» و در حد توان ارتباط آن با چشم‌اندازهای معاصر و این‌که چگونه نقدهای لوکزامبورگ بر سرمایه‌داری و تجدیدنظرطلبی، به‌عنوان چارچوبی برای فهم بهتر چالش‌های نئولیبرالیسم و استراتژی‌های جنبش‌های عدالت‌خواهانه‌ی معاصر قابل استفاده است. به این ترتیب، یادداشت در تلاش است از مرور گذشته فراتر رفته و پلی میان اندیشه‌های تاریخی و نیازهای امروزین بسازد.

🔸 رزا لوکزامبورگ، به عنوان یکی از متفکران برجسته‌ی جنبش سوسیالیستی، با نقد شدید خود به توهمِ تجدیدنظرطلبی، پرسش‌های بنیادی درباره‌ی ماهیت تغییر اجتماعی در نظام سرمایه‌داری مطرح کرد. او در آثار خود، به‌ویژه در اصلاح یا انقلاب، دیدگاه‌های اصلاح‌طلبانه‌‌ای را که ادوارد برنشتاین ترویج می‌کرد، به چالش کشید. تجدیدنظرطلبی بر این باور استوار بود که از طریق اصلاحات تدریجی و قانونی در چارچوب نظام سرمایه‌داری، بدون نیاز به انقلاب اجتماعی، می‌توان به سوسیالیسم دست یافت، لوکزامبورگ این دیدگاه را رد می‌کند و آن را «توهمی خطرناک» برای جنبش کارگری معرفی می‌کند. «اما مگر سوسیال دموکراسی می‌تواند مخالف اصلاحات باشد؟ آیا ما می‌توانیم انقلاب اجتماعی به معنای تحول نظم موجود، و هدف خود را در مقابل اصلاحات اجتماعی قرار دهیم؟» این‌ها سوال‌هایی‌ست که لوکزامبورگ مطرح می‌کند و خود با قاطعیت به آن‌‌ها پاسخ نه می‌دهد. «مبارزه‌ی روزمره برای اصلاحات، برای بهبود شرایط زیستن در چهارچوب نظم اجتماعی موجود و برای استقرار نهادهای دموکراتیک، ارتباطی ناگسستنی با سوسیال دموکراسی دارد.»

🔸 پس تضاد دو رویکرد اصلاح‌طلبی و انقلابی‌گری در چیست؟ یکی از محورهای اصلی نقد لوکزامبورگ در کتاب این است که تجدیدنظرطلبی ماهیت واقعی سرمایه‌داری را درک نمی‌کند. او استدلال می‌کند که سرمایه‌داری نظامی ذاتاً بحرانی است و تضادهای درونی آن ــ مانند تمرکز سرمایه و بهره‌کشی از نیروی کار ــ با اصلاحات سطحی از بین نمی‌روند. اصلاحات تنها می‌تواند نقابی بر چهره‌ی بحران‌های سرمایه‌داری باشد، اما هرگز نمی‌تواند آن را از بین ببرد و معتقد بود که اصلاحات نه تنها نابرابری‌های ساختاری را حل نمی‌کند، بلکه به سرمایه‌داری مشروعیت می‌بخشد و بقای آن را تضمین می‌کند.

🔸 لوکزامبورگ هم‌چنین بر ناپایداری اصلاحات تأکید داشت. او توضیح می‌دهد که حتی اگر اصلاحاتی به نفع طبقه‌ی کارگر به دست آید، این اصلاحات در دورانِ بحران‌های سرمایه‌داری به‌راحتی قابل بازگشت هستند. دلیل این امر، تمرکز قدرت در دست طبقات حاکم است. برای مثال، او اشاره می‌کند که در بحران‌های اقتصادی، حقوق و دستاوردهای کارگری به دلیل ضرورت‌های سودآوری سرمایه‌داری قربانی می‌شوند. بنابراین، اصلاحات بدون تصرف قدرت سیاسی، نمی‌تواند منجر به تغییرات پایدار شود...

🔹 متن کامل این مقاله را در لینک زیر بخوانید:

https://wp.me/p9vUft-4Bt

#لاله_درختی #رزا_لوکزامبورگ #انقلاب #اصلاح‌طلبی #تغییرات_ساختاری

🖋@naghd_com

در میان خرابه‌های غزه زندگی جاری است. مادران در پی آماده کردن غذا هستند و کودکان در کوچه ها و کنار خانه‌های ویران شده شان بازی می کنند.تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد که چگونه مردم در میان خرابه‌ها به دنبال نشانه‌هایی از زندگی هستند و چگونه تلاش می‌کنند تا دوباره زندگی خود بسازند...



زندگی حتی وقتی انکارش می کنی، حتی وقتی نادیده اش می گیری، حتی وقتی نمی خواهی اش از تو قوی تر است.. از هر چیز دیگری قوی تر است. آدم هایی که از بازداشتگاه های اجباری برگشته اند دوباره زاد ولد کردند. مردان و زنانی که شکنجه دیده بودند ، که مرگ نزدیکانشان و سوخته شدن خانه هاشان را دیده بودند، دوباره به دنبال اتوبوس ها دویدند، به پیش بینی هواشناسی با دقت گوش کردند و دخترهایشان را شوهر دادند. باور کردنی نیست اما همین گونه است. زندگی از هر چیز دیگری قوی تر است...
باید یک بار به خاطر همه چیز گریه کرد. آن قدر که اشک ها خشک شوند، باید این تن اندوهگین را چلاند و بعد دفتر زندگی را ورق زد. به چیز دیگری فکر کرد. باید پاها را حرکت داد و همه چیز را از نو شروع کرد...!


آنا گاوالدا
#غزه
#فلسطین
#مقاومت_مبارزه
#علیه_جنگ_طلبان
@zan_j

روزهای خوب خواهد آمد
مانند قطاری خارج شده از ریل
که هوس شبدر کرده است
و پرنده ای
که لانه اش را بر موج بنا می کند
روزهای خوب اما در دستان توست
و مژه های بلندت
که دنیا را باز و بسته می کند
روزهای خوب خواهد آمد
اگر اهریمن
به خواب هزار ساله برود
و کابوس
سکوت نوازندگان دوره گرد باشد
برای من اما
دستان تو کافی ست
و هنگامه ی ایمان تو
به دستان خالی ام

"قباد حیدر ".
#قیام_علیه_اعدام
#زن_زندگی_آزادی
@zan_j

شورشِ ۱۹۱۷: راهپیمایی زنان روسیه برای نان و صلح


نوشته: مگان ترودل،
ترجمۀ هلیا عسگری
سال ۱۹۱۷ در کشورهای مختلف مصادف بود با شورش غذا در نتیجۀ افزایش قیمت‌ها. در ماه فوریه، در نیویورک، زنان که از افزایش قیمت‌ها و فقر خشمگین بودند اعتصاب کردند. پس از آن نیز در خیابان‌های وین و پتروگراد (سن‌پترزبورگ) زنان به خیابان‌ها آمدند، جایی که شورشیان نان در روسیه جرقۀ انقلاب فوریه را زدند.
در آخرین یکشنبۀ ماه فوریۀ سال ۱۹۱۷ در تقویم قدیمی روسی (مصادف با ۸ مارس)، در روز جهانی زن که روز مهمی در تقویم سوسیالیستی بود، زنان روسیه در خیابان نوسکی پراسپکت ــ خیابان اصلی در پتروگراد ــ تجمع کردند و در‌حالی‌که پلاکاردهایی در دست داشتند در مخالفت با خط‌مشی سیاست‌مداران این کشور و اعتراض به کشته شدن بیش از دو‌‌میلیون سرباز روس در جریان جنگ جهانی اول شعارهایی ‌دادند. آنها در این اعتصاب موسوم به اعتراض «نان و صلح» خواستار پایان دادن به جنگ جهانی اول، کمبود موادغذایی در روسیه و حکومت استبدادی شدند. در این تجمع گروه‌های مختلفی از زنان شرکت داشتند؛ فمینیست‌ها، دختران دانشجو، زنان شاغل و از همه مهم‌تر زنان کارگر. این انقلاب را کارگران زن آغاز کردند، نه مردان. نکته‌ای که وجود دارد این است که شورش‌های غذا همیشه مسئله‌ای فراتر از اعتراض به کمبود مواد‌غذایی و گرانی بوده است. با توجه به این دیدگاه می‌توان گفت که حضور زنان در سال ۱۹۱۷ در پتروگراد صرفاً برای کاهش قیمت موادغذایی نبوده است. آنها از این طریق تلاش کردند، در کنار مطالبات خود، صدایشان را به گوش دیگران برسانند. مگان ترودل در مقالۀ زیر به شورش زنان پتروگراد علیه فقر و بی‌عدالتی پرداخته است.

در روز جهانی زن در سال ۱۹۱۷، زنان کارگر کارخانۀ نساجی در منطقۀ ویبورگ، در پتروگراد، دست به اعتصاب زدند. آنها کارخانه‌ها را ترک کردند و در گروه‌های صد‌نفری از این کارخانه به کارخانۀ دیگر ‌رفتند و از دیگر کارگران ‌خواستند به اعتصاب بپیوندند و در درگیری‌های بین آنها و نیروی پلیس حاضر شوند. دوازده تا سیزده ساعت کار در شرایط آلوده و ناسالم و دریافت دستمزد کم باعث خشم زنان شده بود. آنها خواستار همبستگی بیشتر و حمایت مردان به‌ویژه کارگران ماهر در بخش مهندسی و کارگران کارخانه‌های فلز بودند؛ کسانی که از نظر سیاسی و اجتماعی آگاه‌تر بودند و قدرتمندترین نیروی کار شهر شناخته می‌شدند. زنان به‌سمت پنجره‌های کارخانه چوب و سنگ و گلوله‌های برفی پرتاب می‌کردند و می‌کوشیدند وارد ساختمان اصلی شوند. آنها همچنین خواستار پایان جنگ و بازگشت مردان از جبهه بودند.
به گفتۀ بسیاری از مورخان، این زنان برای نان شورش کردند ــ یک اعتراض قدیمی و همیشگی ــ و صرفاً به‌دنبال مطالبات اقتصادی بودند. آنها بیش از اینکه بر روش‌های نظری و علمیِ اعتراض متکی باشند با احساسات خود عمل می‌کردند و بدون برنامه‌ریزی سیاسی طوفانی را که موجب کنار گذاشتن تزاریسم شد به حرکت در‌آوردند. آنها اما تلاش کردند پیش از اینکه اقدامشان پشت حرکت مردان کارگر و احزاب مردسالار نادیده گرفته شود حرف خود را نیز بزنند. از آغاز اعتصابات فوریه شعارهای سیاسی علیه جنگ در اعتراضات داده می‌شد. جسارت، بی‌باکی، عزم و همچنین روش‌هایی که زنان برای اعتراض استفاده می‌کردند روشن کرد که آنها ریشۀ مشکلات را به‌خوبی متوجه شده‌اند. زنان فهمیدند که وحدت کارگران و حمایت سربازان از معترضان، به جای دفاع از دولت تزاری، رمز پیروزی است. تروتسکی بعدها در این‌ باره نوشت:
«نقش بزرگ را زنان کارگر با ایجاد روابط بین کارگران و سربازان ایفا کردند. آنها شجاع‌تر و جسورتر در صحنه حاضر می‌شدند و با نزدیک شدن به سربازان و فرماندهان نظامی از آنها ‌می‌خواستند تفنگ خود را زمین بگذارند و به آنها بپیوندند. سربازان نیز با دیدن این صحنه هیجان­زده می‌شدند و با نگاه‌هایی مضطرب با یکدیگر صحبت می‌کردند و نمی‌دانستند چه واکنشی نشان دهند.»

#نان_کار_آزادی
#صلح_رفاه
#شورش_نان
#انقلاب


@zan_j
http://zananemrooz.com/article/شورش۱۹۱۷-راهپیمایی-زنان-روسیه/

تجمع فعالان مدنی و خانواده‌های زندانیان سیاسی محکوم به اعدام مقابل #زندان_اوین

امروز سه‌شنبه بیست‌وسوم بهمن ماه، تجمعی از فعالان مدنی در کنار خانواده‌های زندانیان سیاسی محکوم به اعدام در مقابل سالن ملاقات زندان اوین برگزار شد. این تجمع با هدف اعتراض به احکام اعدام و درخواست لغو آن‌ برگزار گردید.

در این تجمع، چهره‌های شناخته‌شده‌ای چون جعفر پناهی، آرش صادقی، کامبیز نوروزی، حسین رزاق، شقایق مرادی، آریا شیخی، هستی امیری و نرگس محمدی حضور داشتند. خانواده وریشه مرادی از کُردستان نیز در این تجمع حضور داشته و صدای اعتراض خود را علیه احکام ناعادلانه به گوش جهان رساندند.

تجمع‌کنندگان با در دست داشتن پلاکاردهایی از جمله «نه به اعدام»، «زندانی سیاسی آزاد باید گردد»، «زن، زندگی، آزادی» و «برای لغو اعدام اتحاد اتحاد»، خواستار توجه به وضعیت زندانیان سیاسی و پایان دادن به اعدام‌ها شدند.


#علیه_اعدام
#زندانی_سیاسی_آزاد_باید_گردد
@zan_j

کودکانی که هرگز تشویق نشدند
کودکان کار، کودکان حاشیه‌نشین، کودکانی که از سنین کم بار سنگین زندگی را بر دوش می‌کشند—آن‌ها معنی تنبیه را خوب می‌دانند، چون رنج را زیسته‌اند. اما امید؟ امید برایشان واژه‌ای دور و غریب است، مفهومی که هرگز در زندگی‌شان جای نگرفته. هیچ‌کس برای کوچک‌ترین تلاش‌هایشان تشویقشان نکرده، هیچ نوری در مسیرشان روشن نشده، و هیچ دستی برای کمک دراز نشده است.

هنوز راهی طولانی در پیش داریم که کودکان ، با شوق کودکی کند، نه از سر نیاز که با آزادی انتخاب کند، و نه از سر رنج که با امید زندگی بسازد. روزی که کودکانمان در امنیت و رفاه، رؤیا ببافند و بدانند که رؤیاهایشان دست‌یافتنی است.

#کیارستمی
#تنبیه_تشویق
#کودک_کار

@zan_j

هم‌زمان با ادامه کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام» چند نفر از حامیان این کارزار با حضور مقابل زندان مرکزی #سقز، صدور و اجرای حکم #اعدام توسط جمهوری اسلامی را محکوم کردند.

🔸بنا بر اعلام کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل مقام‌های ایرانی در سال ۲۰۲۴ میلادی بیش از ۹۰۰ نفر را اعدام کردند.

🔸با وجود اعتراض‌های گسترده داخلی و بین‌المللی صدور و اجرای حکم اعدام در زندان‌های ایران ادامه دارد.

#سقز
#قیام_علیه_اعدام
#کارزار_سه شنبه_های_نه_به_اعدام

@zan_j

پنجاه و پنجمین هفته از کارزار "سه‌شنبه‌های نه به اعدام" در ۳۵ زندان سراسر کشور


🔸 محکومیت زندانی سیاسی پژمان سلطانی به اعدام و هشدار کارزار نسبت به اجرای حکم اعدام پخشان عزیزی

در روزهایی که حکومت ولایت فقیه بیش از پیش در داخل و خارج منزوی شده است، برای بقای خود به سرکوب و اعدام متوسل شده و این روند را تشدید کرده است. به‌گونه‌ای که از ۲۲ بهمن ۱۴۰۲ تاکنون، قریب به ۱۰۲۱ تن را تنها با چوبه‌ دار به قتل رسانده است.
در این میان، پژمان سلطانی، زندانی سیاسی کُرد که در اعتراضات ۱۴۰۳ بازداشت شده بود، در یک روند دادرسی ناعادلانه، به اتهام قتل یک "مامور بسیجی"، توسط شعبه یک بی‌دادگاه کیفری ارومیه به اعدام محکوم شده است. در اقدامی ضد انسانی دیگر، اعاده‌ دادرسی پخشان عزیزی، زندانی سیاسی که چند هفته پیش حکم اعدامش توسط دیوان عالی کشور تأیید شده بود، رد شده و اکنون در معرض اجرای حکم اعدام قرار دارد.
در واکنش به این اقدام، عفو بین‌الملل و گزارشگر ویژه سازمان ملل، خانم مای ساتو، این حکم ضدبشری را محکوم کرده‌اند.
کارزار سه‌شنبه‌های نه به اعدام هشدار می‌دهد که در صورت خارج کردن خانم پخشان عزیزی از بند عمومی برای اجرای حکم، تدابیر و راهکارهای جدیدی را برای مقابله با این حکم غیرانسانی اتخاذ خواهد کرد و از هیچ تلاشی برای جلوگیری از این جنایت فروگذار نخواهد کرد.
ما از همه مردم و فعالان حقوق بشر می‌خواهیم که به هر شکل ممکن در مقابل اجرای این حکم بایستند. این‌بار نباید سوگوار یکی دیگر از عزیزانمان باشیم؛ باید پیش از وقوع جنایت مقاومت کنیم. این یک آزمون جدی برای همه ماست.
از سوی دیگر، شماری از زندانیان سیاسی در بند زنان و بند ۸ زندان اوین، که نسبت به حکم اعدام و انتقال اجباری دو زندانی سیاسی، بهروز احسانی و مهدی حسنی، اعتراض کرده و شعار داده بودند، ممنوع‌الملاقات شده‌اند.

نه به اعدام؛ ایستادگی در برابر ماشین کشتار حکومت

ما، اعضای کارزار سه‌شنبه‌های نه به اعدام، یک‌صدا و متحد در ۳۵ زندان سراسر کشور، تمامی احکام اعدام در ایران را قویاً محکوم کرده و با مقاومت و ایستادگی، فریاد "نه به اعدام" سر می‌دهیم.
ما همچنین به تمامی نهادهای بین‌المللی، سازمان‌های حقوق بشری و وجدان‌های بیدار جهان هشدار می‌دهیم که در ایران، ماشین کشتار و اعدام نه برای اجرای عدالت، بلکه برای سرکوب جامعه و بقای حکومت به کار گرفته می‌شود.
هر اعدام، هزینه‌ای است که مردم ایران برای سرپوش گذاشتن بر جنایات این حکومت پرداخت می‌کنند. از این رو، ما بار دیگر تمام نهادهای مدنی، داخلی و بین‌المللی را به یاری می‌طلبیم و خواهان اقدامی جدی برای متوقف کردن این جنایات هستیم.
اعتصاب غذای زندانیان در ۳۵ زندان سراسر کشور
اعضای کارزار "سه‌شنبه‌های نه به اعدام" روز سه‌شنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۳، در پنجاه و پنجمین هفته، در ۳۵ زندان زیر دست به اعتصاب غذا خواهند زد:
📍 زندان اوین (بند زنان، بند ۴ و ۸)
📍 زندان قزلحصار (واحد ۳ و ۴)
📍 زندان مرکزی کرج
📍 زندان تهران بزرگ
📍 زندان خورین ورامین
📍 زندان اراک
📍 زندان خرم‌آباد
📍 زندان اسدآباد اصفهان
📍 زندان دستگرد اصفهان
📍 زندان شیبان اهواز
📍 زندان سپیدار اهواز
📍 زندان نظام شیراز
📍 زندان عادل‌آباد شیراز (بند زنان و مردان)
📍 زندان برازجان
📍 زندان رامهرمز
📍 زندان بم
📍 زندان کهنوج
📍 زندان طبس
📍 زندان جوین
📍 زندان مشهد
📍 زندان گنبد کاووس
📍 زندان قائمشهر
📍 زندان رشت (بند مردان و زنان)
📍 زندان رودسر
📍 زندان حویق تالش
📍 زندان اردبیل
📍 زندان تبریز
📍 زندان ارومیه
📍 زندان سلماس
📍 زندان خوی
📍 زندان نقده
📍 زندان سقز
📍 زندان بانه
📍 زندان مریوان
📍 زندان کامیاران

سه‌شنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۳

#کارزار_سه‌شنبه‌های_نه_به_اعدام
#نان_کار_آزادی
#اتحاد_جنبش‌های_اجتماعی

...من برمی خیزم!
چراغی در دست
چراغی در دلم.
زنگار روحم را صیقل می زنم
آینه ئی برابر آینه ات می گذارم
تا از تو
ابدیتی بسازم.

 #احمد_شاملو
صدای: غلام‌حسین بنان

#نان_کار_آزادی
#صلح_رفاه_آبادی
@zan_j

به یاد فروغ فرخزاد که همچنان در کنار ما است

فروغ فرخزاد در ۸ دی ۱۳۱۳ متولد شد. او همچنان در کنار ما زندگی می‌کند، بدون آنکه پیر شود. در محله ادبیات و شعر، برای همگان آشناست. همسایه‌ها رفت‌وآمد او را به خوبی می‌بینند. شور شاعری و خاطراتی در دل آنها به یادگار گذاشته است. همان که زن باشی و شاعر باشی و با مردان مشهور زمانه‌ات چون و چرا کنی، انگشت‌نما خواهی شد؛ چه رسد به اینکه راهی نو و حرفی نو و زبانی نو داشته باشی.

نه تقلید از سبک‌های کهن، نه تکرار گفتارهای شبه‌مدرن؛ مستقل از هر گفتار غالبی، اما مسلح به شعر نو و زبانی مخصوص خود با جسارتی از جنس شورش بر حاکمان اندیشه جاری.

او خود را فروغ «عصیان» می‌نامید و از تاریکی و رنج مردمان زمانه‌اش رنج می‌برد.

«اسیر» نام نخستین دفترش بود و پس از آن «دیوار» و سپس «عصیان»…

شعر او بازتاب رنج و فریاد زنی بود که می‌خواست همچنان زن باشد و زنانگی‌اش را نپوشاند و «تولدی دیگر» بیابد… او نمی‌خواست که توقف کند:

«چرا توقف کنم، چرا؟

پرنده‌ها به جستجوی جانب آبی رفته‌اند
ادامه مطلب اینجا