دیپلماسی

‌🔵🔴 داستان بازدارندگی

✍️ رشته‌توییتی از آرش رئیسی‌نژاد، دکترای روابط بین‌الملل

#بازدارندگی یا deterrence از جنگ سرد تاکنون مبنای عملِ استراتژی کشورها بوده [است].

بازدارندگی به کاربرد مجموعه‌ای از تهدیدها برای قانع کردنِ رقیب به عدمِ انجام یک عملِ نامطلوب اشاره دارد. خط قرمزی را ترسیم کرده و تهدید می‌کند که گذر از آن به برخورد سخت با رقیب می‌انجامد.

بازدارندگی نقطه مقابل وادارندگی یا compellence که اشاره به استفاده از تهدید برای قانع کردن حریف به عقب‌نشینی از انجام عملی نامطلوب دارد. یکی از مهم‌ترین نمودهای وادارندگی دیپلماسی اجبار یا coercive diplomacy است که می‌تواند شامل جنگِ (آزادسازی کویت) یا تحریم (علیه ایران) باشد.

بازدارندگی و وادارندگی هر دو بخشی از اجبار یا coercion هستند. اجبار به معنای کنترلِ رفتارِ دیگری با استفاده از تهدید به کاربرد زور است.

بازدارندگی از زور برای جلوگیری از [یک عمل] و وادارندگی برای ترغیب به یک عمل استفاده می‌کند. بیاد داشته باشید که بنیانِ پنهانِ سیاست، کاربرد زور است و بس!

بازدارندگی با توان ضربه دوم درهم‌تنیده است که به تواناییِ پاسخِ قطعی به حمله اشاره دارد. بدون چنین قابلیتی نمی‌توان در برابر حمله‌ی بزرگِ اولیه، بازدارندگی داشت. در جنگ سرد، بازدارندگی بر پایه سه‌گانه بمب‌افکن استراتژیک، موشکِ بالستیک قاره‌پیما و موشک پرتابی از زیردریایی استوار بود.

نظریه بازدارندگی بر چهار ستون استوار است: عقلانیت که خواه‌ناخواه حریف را عقلانی فرض می‌کند؛ تناسب که به متناسب بودن خطر و کاربرد زور علیه آن ارتباط دارد؛ عدم قطعیت که نشان می‌دهد بازدارندگی هیچگاه ۱۰۰٪ نیست؛ و مهم‌تر از همه، اعتبار که نشان می‌دهد تهدید به کاربرد زور صرفاً بلوف نیست.

بازدارندگی می‌تواند بازدارندگی ویژه باشد که درباره یک تهدید مشخص است و بازدارندگی عمومی باشد که به تهدیدِ بالقوه اشاره دارد.

همچنین، بازدارندگی می‌تواند بازدارندگی فوری باشد که‌ مرتبط با تهدیدِ آنی است و می‌تواند بازدارندگی عمومی باشد که مربوط به تهدیدات در شرایطِ غیر بحرانی است.

در تقسیم‌بندی دیگر، بازدارندگی مستقیم که مربوط به دفاع از قلمرو یک کشور است در برابر بازدارندگی مُوَسَع (Extended Deterrence) که مرتبط با آن قلمرو متحدین آن کشور است.

سرانجام بازدارندگی‌بیشینه در برابر بازدارندگی کمینه است که به میزان زرادخانه سلاح‌های استراتژیک اشاره دارد.

از جنگ سرد تاکنون دو نوع بازدارندگی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته [است]: بازدارندگی بیشینه که مبنای رقابت تسلیحات هسته‌ای شده و بازدارندگی موسع که دینامیک اتحادها میان ابرقدرت‌ها و اقمارشان را توضیح می‌داد. با این حال، دو پرسش بنیادین است که بازدارندگی هنوز راه‌حلی برای آن ندارد.

پرسش اول که از سوی [ژنرال] دوگل مطرح شد این است که آیا آمریکا حاضر است برای جلوگیری از تهدیدِ بمبارانِ پاریس توسط شوروی، مسکو را تهدید به بمباران کند؟ وی بازدارندگی موسع آمریکا را معتبر نمی‌دید چرا که آمریکا با این کار شهرهای خود را در خطر قرار می‌داد. همین امر باعث هسته‌ای شدن فرانسه شد.

پرسش دوم درباره شرایط پیشینی پسینی یا Ex ante Ex post است. این شرایط برآمده از ناتوانی در جذبِ حمله‌ی بزرگ اولیه است. مثلاً اگر حمله‌ای انجام گیرد که ۷۰٪ توان هجومی کشور از میان رفت، آیا عاقلانه است که با توانِ باقیمانده ضربه‌ی متقابل نشان داد؟ اگر پاسخی هم نباشد که بازدارندگی نیست.

این پرسش به ویژه برای کشورهایِ فاقد توان هسته‌ای که از سوی رقیبی هسته‌ای تهدید می‌شوند بیش از پیش حیاتی است. برای سال‌ها پاسخی برای این مسئله یافت نمی‌شد تا آنکه توماس شلینگ با الهام از «سیاست رفتن به لبه پرتگاه» brinkmanship پاسخی تا حدودی معتبر برای روانشناسی بازدارندگی یافت.

او با الهام از بازی جوجه‌ای یا Chicken Game كه در آن دو حریف، تمایلی به تسلیم در برابر دیگری ندارد، نشان داد چگونه یک بازیگر می‌تواند با تکیه بر رفتار غیرعقلانی به اهدافِ عقلانی دست یابد. رقابت دو راننده که در جاده‌ای تنگ سرشاخ شده و هر کس وا دهد‌ بازنده تلقی می‌شد را تصور کنید.

بنیان این نگاه بر اهمیت مهارناپذیری ریسک (Threat that leaves something to chance) استوار است. همین مفهوم است که جای تهدیدکننده و تهدیدشونده را عوض می‌کند. اگر عقلانیت از مفروض‌های بازدارندگی است، پس بازیگری پیروز است که بتواند با ایجاد شرایط غیرعقلانی به اهدافِ عقلانی دست یابد!

جای شگفتی نیست که در بحران‌های جاری، از یکسو، ضعیف، توانایی به چالش کشیدن قوی را دارد و از دیگر سو، قوی با تهدید به تصاعدِ تنش می‌تواند ضعیف را رام سازد. با این حال، شرایط همواره شکننده خواهد بود چرا مرز مشخصی میان بلوف و رفتارِ غیرعقلانی نیست و جنگ از دل چنین ابهامی پدید می‌آید!



#توییت_خوانی

@IranDel_Channel



T.me/bestdiplomacy

Telegram

ایران‌دل | IranDel

💚
🤍
❤️

همه عالم تن است و ایران‌دل

این کانال دغدغه‌اش، ایران است و گرداننده آن، یک شهروند ایرانی آذربایجانی

بازنشر یک یادداشت، توییت، ویدئو و یا یک صوت به معنی تأیید کل محتوا و تمام مواضع صاحب آن محتوا نیست و هدف صرفاً بازتاب دادن یک نگاه و اندیشه است

www.tgoop.com/Bestdiplomacy/25662

20.9K viewsOct 26, 2023 at 18:09

‌🔵🔴 داستان بازدارندگی

✍️ رشته‌توییتی از آرش رئیسی‌نژاد، دکترای روابط بین‌الملل

#بازدارندگی یا deterrence از جنگ سرد تاکنون مبنای عملِ استراتژی کشورها بوده [است].

بازدارندگی به کاربرد مجموعه‌ای از تهدیدها برای قانع کردنِ رقیب به عدمِ انجام یک عملِ نامطلوب اشاره دارد. خط قرمزی را ترسیم کرده و تهدید می‌کند که گذر از آن به برخورد سخت با رقیب می‌انجامد.

بازدارندگی نقطه مقابل وادارندگی یا compellence که اشاره به استفاده از تهدید برای قانع کردن حریف به عقب‌نشینی از انجام عملی نامطلوب دارد. یکی از مهم‌ترین نمودهای وادارندگی دیپلماسی اجبار یا coercive diplomacy است که می‌تواند شامل جنگِ (آزادسازی کویت) یا تحریم (علیه ایران) باشد.

بازدارندگی و وادارندگی هر دو بخشی از اجبار یا coercion هستند. اجبار به معنای کنترلِ رفتارِ دیگری با استفاده از تهدید به کاربرد زور است.

بازدارندگی از زور برای جلوگیری از [یک عمل] و وادارندگی برای ترغیب به یک عمل استفاده می‌کند. بیاد داشته باشید که بنیانِ پنهانِ سیاست، کاربرد زور است و بس!

بازدارندگی با توان ضربه دوم درهم‌تنیده است که به تواناییِ پاسخِ قطعی به حمله اشاره دارد. بدون چنین قابلیتی نمی‌توان در برابر حمله‌ی بزرگِ اولیه، بازدارندگی داشت. در جنگ سرد، بازدارندگی بر پایه سه‌گانه بمب‌افکن استراتژیک، موشکِ بالستیک قاره‌پیما و موشک پرتابی از زیردریایی استوار بود.

نظریه بازدارندگی بر چهار ستون استوار است: عقلانیت که خواه‌ناخواه حریف را عقلانی فرض می‌کند؛ تناسب که به متناسب بودن خطر و کاربرد زور علیه آن ارتباط دارد؛ عدم قطعیت که نشان می‌دهد بازدارندگی هیچگاه ۱۰۰٪ نیست؛ و مهم‌تر از همه، اعتبار که نشان می‌دهد تهدید به کاربرد زور صرفاً بلوف نیست.

بازدارندگی می‌تواند بازدارندگی ویژه باشد که درباره یک تهدید مشخص است و بازدارندگی عمومی باشد که به تهدیدِ بالقوه اشاره دارد.

همچنین، بازدارندگی می‌تواند بازدارندگی فوری باشد که‌ مرتبط با تهدیدِ آنی است و می‌تواند بازدارندگی عمومی باشد که مربوط به تهدیدات در شرایطِ غیر بحرانی است.

در تقسیم‌بندی دیگر، بازدارندگی مستقیم که مربوط به دفاع از قلمرو یک کشور است در برابر بازدارندگی مُوَسَع (Extended Deterrence) که مرتبط با آن قلمرو متحدین آن کشور است.

سرانجام بازدارندگی‌بیشینه در برابر بازدارندگی کمینه است که به میزان زرادخانه سلاح‌های استراتژیک اشاره دارد.

از جنگ سرد تاکنون دو نوع بازدارندگی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته [است]: بازدارندگی بیشینه که مبنای رقابت تسلیحات هسته‌ای شده و بازدارندگی موسع که دینامیک اتحادها میان ابرقدرت‌ها و اقمارشان را توضیح می‌داد. با این حال، دو پرسش بنیادین است که بازدارندگی هنوز راه‌حلی برای آن ندارد.

پرسش اول که از سوی [ژنرال] دوگل مطرح شد این است که آیا آمریکا حاضر است برای جلوگیری از تهدیدِ بمبارانِ پاریس توسط شوروی، مسکو را تهدید به بمباران کند؟ وی بازدارندگی موسع آمریکا را معتبر نمی‌دید چرا که آمریکا با این کار شهرهای خود را در خطر قرار می‌داد. همین امر باعث هسته‌ای شدن فرانسه شد.

پرسش دوم درباره شرایط پیشینی پسینی یا Ex ante Ex post است. این شرایط برآمده از ناتوانی در جذبِ حمله‌ی بزرگ اولیه است. مثلاً اگر حمله‌ای انجام گیرد که ۷۰٪ توان هجومی کشور از میان رفت، آیا عاقلانه است که با توانِ باقیمانده ضربه‌ی متقابل نشان داد؟ اگر پاسخی هم نباشد که بازدارندگی نیست.

این پرسش به ویژه برای کشورهایِ فاقد توان هسته‌ای که از سوی رقیبی هسته‌ای تهدید می‌شوند بیش از پیش حیاتی است. برای سال‌ها پاسخی برای این مسئله یافت نمی‌شد تا آنکه توماس شلینگ با الهام از «سیاست رفتن به لبه پرتگاه» brinkmanship پاسخی تا حدودی معتبر برای روانشناسی بازدارندگی یافت.

او با الهام از بازی جوجه‌ای یا Chicken Game كه در آن دو حریف، تمایلی به تسلیم در برابر دیگری ندارد، نشان داد چگونه یک بازیگر می‌تواند با تکیه بر رفتار غیرعقلانی به اهدافِ عقلانی دست یابد. رقابت دو راننده که در جاده‌ای تنگ سرشاخ شده و هر کس وا دهد‌ بازنده تلقی می‌شد را تصور کنید.

بنیان این نگاه بر اهمیت مهارناپذیری ریسک (Threat that leaves something to chance) استوار است. همین مفهوم است که جای تهدیدکننده و تهدیدشونده را عوض می‌کند. اگر عقلانیت از مفروض‌های بازدارندگی است، پس بازیگری پیروز است که بتواند با ایجاد شرایط غیرعقلانی به اهدافِ عقلانی دست یابد!

جای شگفتی نیست که در بحران‌های جاری، از یکسو، ضعیف، توانایی به چالش کشیدن قوی را دارد و از دیگر سو، قوی با تهدید به تصاعدِ تنش می‌تواند ضعیف را رام سازد. با این حال، شرایط همواره شکننده خواهد بود چرا مرز مشخصی میان بلوف و رفتارِ غیرعقلانی نیست و جنگ از دل چنین ابهامی پدید می‌آید!



#توییت_خوانی

@IranDel_Channel



T.me/bestdiplomacy

BY دیپلماسی