سی مرغ

.

💢 ظن فقیه 💢

1️⃣ فقها در علم اصول ، مراتب دانش را به ترتیب قوت به قطع و ظن و شک و وهم و جهل تقسیم کرده اند. در مواجهه ی یک فقیه با آیه یا روایتی اگر برای او قطعیت یک حکم شرعی مانند "واجب بودن نماز" بدست آمد ، گوییم "قطع" حاصل شده است. پس قطع ، علم ۱۰۰٪ است. به همین ترتیب ظن ، علم بین ۵۰٪ و ۱۰۰٪ است. شک ، علم ۵۰٪ ، وهم ، علم زیر ۵۰٪ و جهل ، علم ۰٪ است. در قرآن ، آیات فراوانی در مذمت پیروی از ظن و گمان آمده است. پس اصل بر عدم حجیت ظن است. به ترتیب اولی شک و مادون آن مذموم خواهد بود.
از طرفی بحث دیگری است در اصول فقه تحت عنوان "انسداد باب علم در عصر غیبت". این مبحث می گوید که در عصر غیبت باب علم قطعی(= قرآن + سنت قطعی) برای به دست آوردن ۹۵٪ احکام بسته است و تنها کمتر از ۵٪ احکام را می توان بدست آورد.

2️⃣ لذا فقها برای خروج از این بن بست به دستاویزهایی چون " خبر واحد" روی آورده اند که خود معترفند یقینی نیست و صرفا مفید ظن و گمان است. با این گمان حدود ۳۰٪ احکام را بدست می آورند.
در مابقی احکام که بیش از ۶۵٪ می شود حتی ظن هم بدست نمی آید. یعنی یا حتی خبر واحد هم نداریم. و یا اگر داریم خیلی مجمل و سربسته است و از آن حکم فقهی بدست نمی آید. و یا اگر هم مفصل و مشروح است، معارض هم سنگ دارد که ما را در شک ۵۰-۵۰ وامی نهد. برای اینها از ترجیحات عقلی چون اصول عملیه( استصحاب ، برائت ، تخییر ، احتیاط) و دیگر متدهای عقلی و یا از شهرت بین علمای سلف بهره می گیرند و بنابر این کاملا ذوقی و سلیقه ای است. فقها برای توجیه اتکای به ظن و مادون ظن(شک و وهم) در صدور فتوا ، از یک طرف با تمسک به تکنیک هایی چون اصول عملیه ، به زعم خود ، شک و وهم را به ظن تبدیل می کنند. از طرفی دیگر برای حجیت روایات ظنی سه دلیل می آورند : دلیل اول آنان چند آیه است که البته هیچیک دلالت بر مدعای آنها ندارد. دلیل دوم تعدادی روایت است که با توجه به واحد و ظنی بودن آنها این دلیل مردود است، زیرا مستلزم دور است. دلیل دیگر و به اعتراف محققین از فقها تنها دلیل آنها این است که چون سیره عقلا عمل به ظنون است پس عمل به روایات ظنی هم معتبر است. این دلیل نیز مردود است زیرا سیره عقلا ظنون دیگری چون علوم تجربی(علومی که در دانشگاهها خوانده می شوند) را بعلت دستاوردهای بزرگ تکنولوژیک و رفاهی ، معتبرتر از این روایات ظنی می دانند.

3️⃣ واقعیت این است که تمام این رطب و یابس هایی که فقها در توجیه حجیت خبر واحد بافته اند ، صرفا توجیه ناموجه اند و علت چیز دیگری است. علت(و نه دلیل) اینست که آقایان وحشت دارند از این که مبادا با کنار گذاشتن ظنیات چیزی از دین باقی نماند. این آقایان از آنجا که دین را در "فقه" خلاصه می کنند و در قرآن هم کمتر از ۷٪ آیات فقهی وجود دارد و روایات قطعی فقهی نیز بسیار ناچیز هستند ، لذا مجبور شده اند برای این که "اسلام فقهی" خود را بنا کنند ، به روایات ظنی متوسل شوند.
اما فتوای فقیه به دلیل ظنی بودن ، حتی برای خودش هم حجت نیست ، چه رسد به مقلدین : "و بيشتر آنها، جز از گمان پيروى نمى‌كنند (در حالى كه) گمان، هرگز انسان را از حقّ بى‌نياز نمى‌سازد."(یونس/ ۲۶)

4️⃣ و از اینجا اختلاف فقها در فتاوا هم با یکدیگر و هم با تمدن و فرهنگ معاصر رخ می نماید. و اتفاقا تمام این اختلافات و تضادها در ۹۵٪ احکام مبتنی بر ظنون یا امور ذوقی است که بشدت متاثر از عرفیات زمانه و زمینه اند. باید به این فقهای گرامی گفت اولا شما به چه حقی جای خلائق استنباط عقلی می کنید و بافته های ذهنی خود را به مقلدین الزام می کنید و مخالفان را تکفیر؟ ثانیا چرا به مقلدین خود نمی گویید که بیش از ۹۵٪ این فتاوا محصول تراوش های ذهنی خودم است و ربطی به آیات و روایات ندارد و این تراوش های ذهنی چون اصول عملیه و قواعد فقهیه عقلایی اند و هر یک از شما می توانید داشته باشید؟ بندگان خدا تصور می کنند که شما مر اسلام را می گویید و برای همین از شما تقلید می کنند. آیا از فردای قیامت خود نمی ترسید؟! یا للعجب!!!

5️⃣ راه برونرفت از این حیرت ، منحصر کردن شریعت اسلامی در همان ۵٪ احکام قطعی است که در کلیات طهارت و نماز و روزه و حج و اطعمه و اشربه است. مابقی ۹۵٪ احکام که مبتنی بر ظنیات و ذوقیات است یا در مورد بسط و گسترش همان ۵٪ است(مانند شکیات در نماز که همه حاصل بافته های فقها است) و یا در مورد معاملات و قضا و حکومت است که باید همه را به تشخیص فرد و سیره عقلا وانهاد. اگر هم در مورد این ۹۵٪ نصوصی وجود دارند، دانایان امت به عرف واگذارند تا عرف با تاثیر پذیری از مباحثات دانایان امت و سیره ی عقلا در آن احکام به کار بندند.

@Cmorghgrom30

.

www.tgoop.com/Cmorghgrom30/164

2.1K viewsALI TABIATPOOR, edited  Aug 9, 2021 at 17:54

.

💢 ظن فقیه 💢

1️⃣ فقها در علم اصول ، مراتب دانش را به ترتیب قوت به قطع و ظن و شک و وهم و جهل تقسیم کرده اند. در مواجهه ی یک فقیه با آیه یا روایتی اگر برای او قطعیت یک حکم شرعی مانند "واجب بودن نماز" بدست آمد ، گوییم "قطع" حاصل شده است. پس قطع ، علم ۱۰۰٪ است. به همین ترتیب ظن ، علم بین ۵۰٪ و ۱۰۰٪ است. شک ، علم ۵۰٪ ، وهم ، علم زیر ۵۰٪ و جهل ، علم ۰٪ است. در قرآن ، آیات فراوانی در مذمت پیروی از ظن و گمان آمده است. پس اصل بر عدم حجیت ظن است. به ترتیب اولی شک و مادون آن مذموم خواهد بود.
از طرفی بحث دیگری است در اصول فقه تحت عنوان "انسداد باب علم در عصر غیبت". این مبحث می گوید که در عصر غیبت باب علم قطعی(= قرآن + سنت قطعی) برای به دست آوردن ۹۵٪ احکام بسته است و تنها کمتر از ۵٪ احکام را می توان بدست آورد.

2️⃣ لذا فقها برای خروج از این بن بست به دستاویزهایی چون " خبر واحد" روی آورده اند که خود معترفند یقینی نیست و صرفا مفید ظن و گمان است. با این گمان حدود ۳۰٪ احکام را بدست می آورند.
در مابقی احکام که بیش از ۶۵٪ می شود حتی ظن هم بدست نمی آید. یعنی یا حتی خبر واحد هم نداریم. و یا اگر داریم خیلی مجمل و سربسته است و از آن حکم فقهی بدست نمی آید. و یا اگر هم مفصل و مشروح است، معارض هم سنگ دارد که ما را در شک ۵۰-۵۰ وامی نهد. برای اینها از ترجیحات عقلی چون اصول عملیه( استصحاب ، برائت ، تخییر ، احتیاط) و دیگر متدهای عقلی و یا از شهرت بین علمای سلف بهره می گیرند و بنابر این کاملا ذوقی و سلیقه ای است. فقها برای توجیه اتکای به ظن و مادون ظن(شک و وهم) در صدور فتوا ، از یک طرف با تمسک به تکنیک هایی چون اصول عملیه ، به زعم خود ، شک و وهم را به ظن تبدیل می کنند. از طرفی دیگر برای حجیت روایات ظنی سه دلیل می آورند : دلیل اول آنان چند آیه است که البته هیچیک دلالت بر مدعای آنها ندارد. دلیل دوم تعدادی روایت است که با توجه به واحد و ظنی بودن آنها این دلیل مردود است، زیرا مستلزم دور است. دلیل دیگر و به اعتراف محققین از فقها تنها دلیل آنها این است که چون سیره عقلا عمل به ظنون است پس عمل به روایات ظنی هم معتبر است. این دلیل نیز مردود است زیرا سیره عقلا ظنون دیگری چون علوم تجربی(علومی که در دانشگاهها خوانده می شوند) را بعلت دستاوردهای بزرگ تکنولوژیک و رفاهی ، معتبرتر از این روایات ظنی می دانند.

3️⃣ واقعیت این است که تمام این رطب و یابس هایی که فقها در توجیه حجیت خبر واحد بافته اند ، صرفا توجیه ناموجه اند و علت چیز دیگری است. علت(و نه دلیل) اینست که آقایان وحشت دارند از این که مبادا با کنار گذاشتن ظنیات چیزی از دین باقی نماند. این آقایان از آنجا که دین را در "فقه" خلاصه می کنند و در قرآن هم کمتر از ۷٪ آیات فقهی وجود دارد و روایات قطعی فقهی نیز بسیار ناچیز هستند ، لذا مجبور شده اند برای این که "اسلام فقهی" خود را بنا کنند ، به روایات ظنی متوسل شوند.
اما فتوای فقیه به دلیل ظنی بودن ، حتی برای خودش هم حجت نیست ، چه رسد به مقلدین : "و بيشتر آنها، جز از گمان پيروى نمى‌كنند (در حالى كه) گمان، هرگز انسان را از حقّ بى‌نياز نمى‌سازد."(یونس/ ۲۶)

4️⃣ و از اینجا اختلاف فقها در فتاوا هم با یکدیگر و هم با تمدن و فرهنگ معاصر رخ می نماید. و اتفاقا تمام این اختلافات و تضادها در ۹۵٪ احکام مبتنی بر ظنون یا امور ذوقی است که بشدت متاثر از عرفیات زمانه و زمینه اند. باید به این فقهای گرامی گفت اولا شما به چه حقی جای خلائق استنباط عقلی می کنید و بافته های ذهنی خود را به مقلدین الزام می کنید و مخالفان را تکفیر؟ ثانیا چرا به مقلدین خود نمی گویید که بیش از ۹۵٪ این فتاوا محصول تراوش های ذهنی خودم است و ربطی به آیات و روایات ندارد و این تراوش های ذهنی چون اصول عملیه و قواعد فقهیه عقلایی اند و هر یک از شما می توانید داشته باشید؟ بندگان خدا تصور می کنند که شما مر اسلام را می گویید و برای همین از شما تقلید می کنند. آیا از فردای قیامت خود نمی ترسید؟! یا للعجب!!!

5️⃣ راه برونرفت از این حیرت ، منحصر کردن شریعت اسلامی در همان ۵٪ احکام قطعی است که در کلیات طهارت و نماز و روزه و حج و اطعمه و اشربه است. مابقی ۹۵٪ احکام که مبتنی بر ظنیات و ذوقیات است یا در مورد بسط و گسترش همان ۵٪ است(مانند شکیات در نماز که همه حاصل بافته های فقها است) و یا در مورد معاملات و قضا و حکومت است که باید همه را به تشخیص فرد و سیره عقلا وانهاد. اگر هم در مورد این ۹۵٪ نصوصی وجود دارند، دانایان امت به عرف واگذارند تا عرف با تاثیر پذیری از مباحثات دانایان امت و سیره ی عقلا در آن احکام به کار بندند.

@Cmorghgrom30

.

BY سی مرغ