سی مرغ

.

💢 قلمرو دخالت فقیه 💢


1️⃣ تشخیص موضوع با کیست؟ عرف یا فقیه؟ مبالغه نخواهد بود اگر گفته شود کلید حل تمامی مشکلات ایران و بلکه جهان اسلام، در گرو پاسخ به همین سوال است. هر از گاهی در یک گوشه ای از جهان اسلام فقیهی تشخیص می دهد که فردی مرتد است و عده ای گوش به فرمان، فورا سر او را گوش تا گوش می برند. فقیه تشخیص می دهد که با چه کشوری باید ارتباط داشت یا نداشت، باید به چه کشوری حمله کرد یا نکرد، باید با چه کشوری مذاکره کرد یا نکرد، باید واکسن زد یا نزد، چه فعلی جرم است و چه نیست و مجازات هر جرمی چیست. فقیه تشخیص می دهد که بانوان چگونه بپوشند و چگونه بخندند و چگونه رفتار کنند، حتی در خصوصی ترین وجوه زندگی خود. فقیه تشخیص می دهد چه فعلی نکاح است و چه فعلی فحشاء، چه معاملات اقتصادی را باید انجام داد و کدام ها را نه. فقیه تشخیص می دهد که مصلحت یک ملت چیست و چه مسیری را برای توسعه باید برگزیند. و ....
در همه ی این موضوعات ریز و درشت، فقیه تشخیص می دهد و مردم باید عمل کنند و گر نه خارج از اسلامند و همان بر سرشان می آید که بر سر منکر ضروری دین. گویی فقیه خدا است و حکم او، حکم خدا.

2️⃣ جایگاه خطیر کتاب "العروه الوثقی" در فقه سنتی بر اهل فن پوشیده نیست. این کتاب توسط سید محمد کاظم طباطبایی حدود ۱۰۰ سال پیش مقارن نهضت مشروطیت تالیف شده است. "صاحب عروه"، در تبیین مرجع "تشخیص موضوع"، در مسئله ۶۷ تقلید، بعد از بیان این که قلمرو تقلید، احکام فرعی عملی است و مسائل اعتقادی و نیز مسائل اصول فقه، و همچنین مبادی استنباط چون صرف و نحو و مانند آن هیچ‌کدام مشمول تقلید نیست، موضوعات را به دو دسته تقسیم می کند : یکی موضوعات شرعی که مفهوم و شرایط و اجزای آنها در شرع تعریف شده اند مانند نماز و روزه و حج و دیگری موضوعات عرفی که در شرع تعریف نشده اند و تشخیص مفهوم و مصداق آنها به عرف واگذار شده اند مانند آب و خاک و صعید و بیع و ...
وی موضوعات عرفی را نیز به دو دسته ی صرفه(ساده مانند آب و بیع و ...) و مستنبطه(پیچیده چون صعید و غناء و .. ) تقسیم می کند که مرجع تشخیص اولی را عرف عام و دومی را عرف خاص متخصصین هر فن می داند. از دید وی اگر مقلد به حرف مرجع اعتماد هم بکند، از باب این است که مرجع یک فرد آگاهی است، اما به حیثیت فقاهتی او ارتباطی ندارد. از دید او قلمرو فقیه تنها بیان موضوعات شرعی است و هیچ کدام از این قلمروهای عرفی که مطرح شد، در قلمرو دخالت فقیه نیست.(العروه الوثقی، ج۱ ، ص۵۷)

3️⃣ فقه سنتی موجود، اساسش بر کتاب "العروة الوثقی"، استوار است که در صد سال اخیر، تمام مراجع تقلید آن کتاب را مبنای رساله های عملیه ی خود قرار داده اند و تنها در موارد خاصی که نظری متفاوت داشته اند جملات کتاب عروه را تغییر داده اند، و راز شباهت ۹۹ درصدی رساله های مراجع نیز در همین است.
مع الوصف مراجع تقلید پس از ایشان بر خود فرض دانستند که برای رهانیدن مقلدان از سردرگمی در تعریف موضوعات عرفی مستنبطه هم وارد شوند و استفتای آنان را پاسخ گویند. گر چه فقها خود اذعان دارند شأن فقیه نیست که به دایره موضوعات عرفی و خارجی ورود کند، بلکه مقلد باید خودش در این قلمرو وارد شود و تکلیف خود را روشن کند، اما به خاطر اینکه اگر این امور به مقلد واگذار شوند، مشکلات و مفسده‌هایی به وجود می‌آید و عوارضی دارد، لذا از این باب فقیه ورود می‌کند.(دایره‌المعارف فقه مقارن، زیر نظر مکارم شیرازی، ج۱ ، ص۴۳)

4️⃣ اما مرحوم مصطفی خمینی نه تنها مانند صاحب عروه دخالت فقیه در تشخیص انواع موضوعات(غیر از حقایق شرعیه) را شان فقیه نمی داند، بلکه اساسا آن را جایز نمی داند. وی سکوت آیات و روايـات در تعریف مفهومی موضوعات و ماهيت عقود و ايقاعات چون بیع و نکاح و طلاق و ... را دلیل بر این می داند که به عرف واگذار شده اند تا مردم بر اساس سرشت و عادت خود، تصميم گيري كنـند. بنـابراين وی دخالـت فقيهـان در تشخيص صغراهای فقهی كه دركتابها و رساله های عمليه آنان ديده ميشود را اشتباه و خطای غير عمدی و گاه اِغرای به جهل(یعنی به نادانی انداختن) مردم می داند. زيرا فقيهان، در عمل، تعریف تخیلی خود را در تعارض با فهم عرف خواهند یافت و چون جايز نيست فهم عرفی را كنـار زننـد، عاقبت خود را تخطئه كرده، بر خـلاف ميلـشان از مردم كوچه و بازار پيروي می كنند. وی در ادامه ضمن اذعان به این که اگر از دليلی استفاده شد شارع مقدس، دخالت كرده و نظری بر خـلاف فهـم عـرف داده است، در اين صورت بايد از نظر شـرع پيـروي كـرد و عرف را کنار نهاد، ولی بعد اضافه می کند كه البته این(مخالفت شرع با عرف) بسيار بعيد است.(خيارات، ج۱، ص ۲۷۳)

❇️ اگر تا یکصد سال اخیر ورود فقیه در موضوعات به علت بیسوادی عوام روا بود، اینک نیست. توصیه می شود به اینجا عنایتی داشته باشید.


@Cmorghgrom30
.

www.tgoop.com/Cmorghgrom30/194

3.1K viewsALI TABIATPOOR, Mar 10, 2022 at 15:19

.

💢 قلمرو دخالت فقیه 💢


1️⃣ تشخیص موضوع با کیست؟ عرف یا فقیه؟ مبالغه نخواهد بود اگر گفته شود کلید حل تمامی مشکلات ایران و بلکه جهان اسلام، در گرو پاسخ به همین سوال است. هر از گاهی در یک گوشه ای از جهان اسلام فقیهی تشخیص می دهد که فردی مرتد است و عده ای گوش به فرمان، فورا سر او را گوش تا گوش می برند. فقیه تشخیص می دهد که با چه کشوری باید ارتباط داشت یا نداشت، باید به چه کشوری حمله کرد یا نکرد، باید با چه کشوری مذاکره کرد یا نکرد، باید واکسن زد یا نزد، چه فعلی جرم است و چه نیست و مجازات هر جرمی چیست. فقیه تشخیص می دهد که بانوان چگونه بپوشند و چگونه بخندند و چگونه رفتار کنند، حتی در خصوصی ترین وجوه زندگی خود. فقیه تشخیص می دهد چه فعلی نکاح است و چه فعلی فحشاء، چه معاملات اقتصادی را باید انجام داد و کدام ها را نه. فقیه تشخیص می دهد که مصلحت یک ملت چیست و چه مسیری را برای توسعه باید برگزیند. و ....
در همه ی این موضوعات ریز و درشت، فقیه تشخیص می دهد و مردم باید عمل کنند و گر نه خارج از اسلامند و همان بر سرشان می آید که بر سر منکر ضروری دین. گویی فقیه خدا است و حکم او، حکم خدا.

2️⃣ جایگاه خطیر کتاب "العروه الوثقی" در فقه سنتی بر اهل فن پوشیده نیست. این کتاب توسط سید محمد کاظم طباطبایی حدود ۱۰۰ سال پیش مقارن نهضت مشروطیت تالیف شده است. "صاحب عروه"، در تبیین مرجع "تشخیص موضوع"، در مسئله ۶۷ تقلید، بعد از بیان این که قلمرو تقلید، احکام فرعی عملی است و مسائل اعتقادی و نیز مسائل اصول فقه، و همچنین مبادی استنباط چون صرف و نحو و مانند آن هیچ‌کدام مشمول تقلید نیست، موضوعات را به دو دسته تقسیم می کند : یکی موضوعات شرعی که مفهوم و شرایط و اجزای آنها در شرع تعریف شده اند مانند نماز و روزه و حج و دیگری موضوعات عرفی که در شرع تعریف نشده اند و تشخیص مفهوم و مصداق آنها به عرف واگذار شده اند مانند آب و خاک و صعید و بیع و ...
وی موضوعات عرفی را نیز به دو دسته ی صرفه(ساده مانند آب و بیع و ...) و مستنبطه(پیچیده چون صعید و غناء و .. ) تقسیم می کند که مرجع تشخیص اولی را عرف عام و دومی را عرف خاص متخصصین هر فن می داند. از دید وی اگر مقلد به حرف مرجع اعتماد هم بکند، از باب این است که مرجع یک فرد آگاهی است، اما به حیثیت فقاهتی او ارتباطی ندارد. از دید او قلمرو فقیه تنها بیان موضوعات شرعی است و هیچ کدام از این قلمروهای عرفی که مطرح شد، در قلمرو دخالت فقیه نیست.(العروه الوثقی، ج۱ ، ص۵۷)

3️⃣ فقه سنتی موجود، اساسش بر کتاب "العروة الوثقی"، استوار است که در صد سال اخیر، تمام مراجع تقلید آن کتاب را مبنای رساله های عملیه ی خود قرار داده اند و تنها در موارد خاصی که نظری متفاوت داشته اند جملات کتاب عروه را تغییر داده اند، و راز شباهت ۹۹ درصدی رساله های مراجع نیز در همین است.
مع الوصف مراجع تقلید پس از ایشان بر خود فرض دانستند که برای رهانیدن مقلدان از سردرگمی در تعریف موضوعات عرفی مستنبطه هم وارد شوند و استفتای آنان را پاسخ گویند. گر چه فقها خود اذعان دارند شأن فقیه نیست که به دایره موضوعات عرفی و خارجی ورود کند، بلکه مقلد باید خودش در این قلمرو وارد شود و تکلیف خود را روشن کند، اما به خاطر اینکه اگر این امور به مقلد واگذار شوند، مشکلات و مفسده‌هایی به وجود می‌آید و عوارضی دارد، لذا از این باب فقیه ورود می‌کند.(دایره‌المعارف فقه مقارن، زیر نظر مکارم شیرازی، ج۱ ، ص۴۳)

4️⃣ اما مرحوم مصطفی خمینی نه تنها مانند صاحب عروه دخالت فقیه در تشخیص انواع موضوعات(غیر از حقایق شرعیه) را شان فقیه نمی داند، بلکه اساسا آن را جایز نمی داند. وی سکوت آیات و روايـات در تعریف مفهومی موضوعات و ماهيت عقود و ايقاعات چون بیع و نکاح و طلاق و ... را دلیل بر این می داند که به عرف واگذار شده اند تا مردم بر اساس سرشت و عادت خود، تصميم گيري كنـند. بنـابراين وی دخالـت فقيهـان در تشخيص صغراهای فقهی كه دركتابها و رساله های عمليه آنان ديده ميشود را اشتباه و خطای غير عمدی و گاه اِغرای به جهل(یعنی به نادانی انداختن) مردم می داند. زيرا فقيهان، در عمل، تعریف تخیلی خود را در تعارض با فهم عرف خواهند یافت و چون جايز نيست فهم عرفی را كنـار زننـد، عاقبت خود را تخطئه كرده، بر خـلاف ميلـشان از مردم كوچه و بازار پيروي می كنند. وی در ادامه ضمن اذعان به این که اگر از دليلی استفاده شد شارع مقدس، دخالت كرده و نظری بر خـلاف فهـم عـرف داده است، در اين صورت بايد از نظر شـرع پيـروي كـرد و عرف را کنار نهاد، ولی بعد اضافه می کند كه البته این(مخالفت شرع با عرف) بسيار بعيد است.(خيارات، ج۱، ص ۲۷۳)

❇️ اگر تا یکصد سال اخیر ورود فقیه در موضوعات به علت بیسوادی عوام روا بود، اینک نیست. توصیه می شود به اینجا عنایتی داشته باشید.


@Cmorghgrom30
.

BY سی مرغ