سی مرغ

.

💢 یک از هشت پیش فرض حجاب 💢


1️⃣ در (اینجا) بیان شد که نظر مشهور در مورد حجاب، یعنی پوشیدگی سراپای بانوان به غیر از وجه و کفین، مبتنی بر ۸ پیش فرض است. در این فرسته یکی از هشت پیش فرض را برمی رسیم تا مشخص گردد نگاه انتقادی حتی به یکی از این پیش فرض ها چه زلزله ای در اتوریته ی فقه رایج و نظام حوزوی ایجاد می کند.
در این نوشتار، پیش فرض چهارم انتخاب شده است. یعنی پاسخ به این پرسش که مخاطب آیات حجاب چه کسانی هستند؟ آیا مخاطب این آیات فقط همسران پیامبر و زنان مومنه آن زمان و آن مکان است؟ یا تمام زنان در همه زمانها و همه مکانها را شامل می شوند؟

2️⃣ قرآن یک متن شفاهی بوده که بعدا مکتوب شده است. دلایل بر این معنا بسیار است که فرسته ای مستقل می طلبد. متن قرآن ، و یا لااقل بخش بزرگی از آن ، مکالمه ی بین خدا و مردم آن زمان و آن مکان بوده است که مردم از خدا سوالاتی می کردند و یا اتفاقاتی رخ می داد و خداوند در آن رابطه فرمان هایی می داد و پیامبر در این مکالمه نقش واسطه را داشت. تفاوت های فراوانی است بین یک متن شفاهی با یک متن کتبی. آن مردم که مخاطب این پیام شفاهی بوده اند را "مشافهین" و خود این مکالمه ی شفاهی را "مشافهه" گویند.

3️⃣ این بحث قریب به هزار سال است مطرح می باشد که خطابات قرآن و روایات چون "یا ایها الناس" و "یا ایها الذین آمنوا" آیا منحصر به مشافهین و حاضران در مجلس خطاب است یاغائبین و آیندگان را هم شامل می شود؟ مثلا در موضوع بحث ما وقتی پیامبر بنا بر دو آیه ی (احزاب/۵۹) و (نور/۳۱) مامور می شود به زنان مومنه بگوید که جلباب را بر خود فروگیرند و خمار را بر گریبان خود اندازند و پیامبر اکرم (ص) هم امتثال امر می کنند و با دو لب مبارک خود به زنان آن زمان و آن مکان چنین فرموده است، آیا آن خطاب شامل زنان این زمان و این مکان هم می شود؟

4️⃣ شاگردان وحید بهبهانی، احیاگر علم اصول، در پاسخ به این سوال دو دسته شدند : عده ای چون مرحوم بحرالعلوم و بعد کاشف الغطاء معتقد شدند که فرامین به دلالت لفظی شامل حال ما هم می شود و خطابات شفاهیه اختصاص به حضار و مخاطبین حاضر ندارد و شامل آیندگان هم می شود. این نظر بعدها توسط شیخ انصاری(اینجا) و آخوند خراسانی(اینجا) و میرزای نائینی(اینجا)، صرفنظر از اختلافات فرعی بین آنها، صورتبندی و نظر مسلط حوزه های علمیه شد.

5️⃣ میرزای قمی شاگرد دیگر وحید بهبهانی پاسخش منفی بود. او می گفت(اینجا) خطاب های شفاهی شامل غائبین نمی شود و اختصاص به حضار و مخاطبین حاضر دارد و تعمیم این خطابات برای آیندگان نیاز به "قاعده اشتراک" دارد. قاعده اشتراک یک قاعده عقلی است (چون اگر نقلی بود دور پیش می آمد) که می گوید : تمامی مسلمان ها در احکام شرعیه مشترک اند و تفاوت زمانی و مکانی و علم و جهل، هیچ تاثیری در اشتراک انسان ها در احکام فقهی ندارد ولی با یک شرط که آن "اتحاد صنفی" است.

6️⃣ مراد از اتحاد صنفی، یگانگی در خصوصیاتی است كه نسبت به حكم شرعي، صلاحیت دخالت دارند. مثلا احکام خاص بانوان شامل حال آقایان نمی شود و بالعکس. زیرا در آن احکام اتحاد صنفی بین بانوان و آقایان وجود ندارد. یا در حکم شرعی روزه از طلوع فجر تا مغرب، ساکنان مناطق معتدل با هم اتحاد صنفی دارند ولی با ساکنان مناطق نزدیک قطب اتحاد صنفی ندارند.

7️⃣ حق این است که در این اختلاف نظر، حق با میرزای قمی است. هرچند میرزا با برداشت فراخی که از قاعده اشتراک داشت، عملا در فتاوا و از جمله حکم حجاب به همان نتایجی رسید که دیگر فقها رسیده اند، لیکن مبنائا حق با او است که با تامل بیشتر در معنای "اتحاد صنفی" می توان اجتهادی به معنای واقعی داشت و نه تکرار پیشینیان.

8️⃣ پیش فرض مسلط بر حوزه ها نادرست است زیرا قرآن یک متن شفاهی است. مانند سخنرانی یک خطیب که بعدها متن آن به نوشتار درآید. یک سخنران وقتی وسط صحبت خود می گوید آب بیاورید و کمی از هم فاصله بگیرید، به این معنی نیست که هرکس صوت یا متن این سخنرانی را عنایت کرد، طرف خطاب این درخواست است. چه بسا در حین سخنرانی کسی از هوش رفته باشد و این سخن خطیب ناظر به آن واقعه بوده باشد. یعنی سخنان یک خطیب دو قسمت دارد : یک قسمت که حاوی پیام اصلی سخنرانی(گزاره های حقیقیه) و قسمت دیگر مطالب حاشیه ای(گزاره های خارجیه) است.

9️⃣ پاسخ نظر مشهور این است که اگر آیات و روایات اطلاق نمی داشت و مقید به قیودی بود، باید ذکر می شد که کدام دستور مقید یا ناظر به گزاره های خارجیه است. پاسخ اینست که عزیزان عنایت ندارند طرف خطاب، مشافهین بوده اند و نه ما. و برای مشافهین که به قرائن و وقایع اشراف داشته اند، پیام کاملا واضح بوده است و نیازی به بیان آنها در مشافهه نیست.
این نتیجه قطعا موجبات نگرانی از دست رفتن دین خواهد شد. ولی در آینده خواهیم دید که اتفاقا حفظ دین تنها با این رویکرد شدنی است.


@Cmorghgrom30

.

www.tgoop.com/Cmorghgrom30/214

3.2K viewsALI TABIATPOOR, edited  Jul 26, 2022 at 20:48

.

💢 یک از هشت پیش فرض حجاب 💢


1️⃣ در (اینجا) بیان شد که نظر مشهور در مورد حجاب، یعنی پوشیدگی سراپای بانوان به غیر از وجه و کفین، مبتنی بر ۸ پیش فرض است. در این فرسته یکی از هشت پیش فرض را برمی رسیم تا مشخص گردد نگاه انتقادی حتی به یکی از این پیش فرض ها چه زلزله ای در اتوریته ی فقه رایج و نظام حوزوی ایجاد می کند.
در این نوشتار، پیش فرض چهارم انتخاب شده است. یعنی پاسخ به این پرسش که مخاطب آیات حجاب چه کسانی هستند؟ آیا مخاطب این آیات فقط همسران پیامبر و زنان مومنه آن زمان و آن مکان است؟ یا تمام زنان در همه زمانها و همه مکانها را شامل می شوند؟

2️⃣ قرآن یک متن شفاهی بوده که بعدا مکتوب شده است. دلایل بر این معنا بسیار است که فرسته ای مستقل می طلبد. متن قرآن ، و یا لااقل بخش بزرگی از آن ، مکالمه ی بین خدا و مردم آن زمان و آن مکان بوده است که مردم از خدا سوالاتی می کردند و یا اتفاقاتی رخ می داد و خداوند در آن رابطه فرمان هایی می داد و پیامبر در این مکالمه نقش واسطه را داشت. تفاوت های فراوانی است بین یک متن شفاهی با یک متن کتبی. آن مردم که مخاطب این پیام شفاهی بوده اند را "مشافهین" و خود این مکالمه ی شفاهی را "مشافهه" گویند.

3️⃣ این بحث قریب به هزار سال است مطرح می باشد که خطابات قرآن و روایات چون "یا ایها الناس" و "یا ایها الذین آمنوا" آیا منحصر به مشافهین و حاضران در مجلس خطاب است یاغائبین و آیندگان را هم شامل می شود؟ مثلا در موضوع بحث ما وقتی پیامبر بنا بر دو آیه ی (احزاب/۵۹) و (نور/۳۱) مامور می شود به زنان مومنه بگوید که جلباب را بر خود فروگیرند و خمار را بر گریبان خود اندازند و پیامبر اکرم (ص) هم امتثال امر می کنند و با دو لب مبارک خود به زنان آن زمان و آن مکان چنین فرموده است، آیا آن خطاب شامل زنان این زمان و این مکان هم می شود؟

4️⃣ شاگردان وحید بهبهانی، احیاگر علم اصول، در پاسخ به این سوال دو دسته شدند : عده ای چون مرحوم بحرالعلوم و بعد کاشف الغطاء معتقد شدند که فرامین به دلالت لفظی شامل حال ما هم می شود و خطابات شفاهیه اختصاص به حضار و مخاطبین حاضر ندارد و شامل آیندگان هم می شود. این نظر بعدها توسط شیخ انصاری(اینجا) و آخوند خراسانی(اینجا) و میرزای نائینی(اینجا)، صرفنظر از اختلافات فرعی بین آنها، صورتبندی و نظر مسلط حوزه های علمیه شد.

5️⃣ میرزای قمی شاگرد دیگر وحید بهبهانی پاسخش منفی بود. او می گفت(اینجا) خطاب های شفاهی شامل غائبین نمی شود و اختصاص به حضار و مخاطبین حاضر دارد و تعمیم این خطابات برای آیندگان نیاز به "قاعده اشتراک" دارد. قاعده اشتراک یک قاعده عقلی است (چون اگر نقلی بود دور پیش می آمد) که می گوید : تمامی مسلمان ها در احکام شرعیه مشترک اند و تفاوت زمانی و مکانی و علم و جهل، هیچ تاثیری در اشتراک انسان ها در احکام فقهی ندارد ولی با یک شرط که آن "اتحاد صنفی" است.

6️⃣ مراد از اتحاد صنفی، یگانگی در خصوصیاتی است كه نسبت به حكم شرعي، صلاحیت دخالت دارند. مثلا احکام خاص بانوان شامل حال آقایان نمی شود و بالعکس. زیرا در آن احکام اتحاد صنفی بین بانوان و آقایان وجود ندارد. یا در حکم شرعی روزه از طلوع فجر تا مغرب، ساکنان مناطق معتدل با هم اتحاد صنفی دارند ولی با ساکنان مناطق نزدیک قطب اتحاد صنفی ندارند.

7️⃣ حق این است که در این اختلاف نظر، حق با میرزای قمی است. هرچند میرزا با برداشت فراخی که از قاعده اشتراک داشت، عملا در فتاوا و از جمله حکم حجاب به همان نتایجی رسید که دیگر فقها رسیده اند، لیکن مبنائا حق با او است که با تامل بیشتر در معنای "اتحاد صنفی" می توان اجتهادی به معنای واقعی داشت و نه تکرار پیشینیان.

8️⃣ پیش فرض مسلط بر حوزه ها نادرست است زیرا قرآن یک متن شفاهی است. مانند سخنرانی یک خطیب که بعدها متن آن به نوشتار درآید. یک سخنران وقتی وسط صحبت خود می گوید آب بیاورید و کمی از هم فاصله بگیرید، به این معنی نیست که هرکس صوت یا متن این سخنرانی را عنایت کرد، طرف خطاب این درخواست است. چه بسا در حین سخنرانی کسی از هوش رفته باشد و این سخن خطیب ناظر به آن واقعه بوده باشد. یعنی سخنان یک خطیب دو قسمت دارد : یک قسمت که حاوی پیام اصلی سخنرانی(گزاره های حقیقیه) و قسمت دیگر مطالب حاشیه ای(گزاره های خارجیه) است.

9️⃣ پاسخ نظر مشهور این است که اگر آیات و روایات اطلاق نمی داشت و مقید به قیودی بود، باید ذکر می شد که کدام دستور مقید یا ناظر به گزاره های خارجیه است. پاسخ اینست که عزیزان عنایت ندارند طرف خطاب، مشافهین بوده اند و نه ما. و برای مشافهین که به قرائن و وقایع اشراف داشته اند، پیام کاملا واضح بوده است و نیازی به بیان آنها در مشافهه نیست.
این نتیجه قطعا موجبات نگرانی از دست رفتن دین خواهد شد. ولی در آینده خواهیم دید که اتفاقا حفظ دین تنها با این رویکرد شدنی است.


@Cmorghgrom30

.

BY سی مرغ