سی مرغ

.

💢 فایده‌ی قرآن برای ما 💢


✅ آنچه در (اینجا) در مورد اختصاص خطابات قرآن به مشافهین آوردیم، بدون شک سوالات فراوانی را به ذهن متبادر می‌کند که یکی از مهمترین آنها این است که در این صورت قرآن چه فایده‌ای برای ما دارد؟
پاسخ این سوال را ۴۵۰ سال قبل صاحب معالم داده است. وی حسن بن زین الدین (متوفای ۱۰۱۱ ق) فرزند شهید ثانی و از بزرگان فقه و اصول امامیه است که کتاب معالم الاصول وی(بخش اصول معالم الدین و ملاذ المجتهدین) قرن‌ها کتاب درسی حوزه‌های علمیه بوده است. وی قرن‌ها قبل از وحید بهبهانی و میرزای قمی و صاحب جواهر و علامه طباطبایی، در کتاب خودش (اینجا) آورده است:

1️⃣ اصل در خطاب شفاهی مانند: "یا ایها الناس" و "یا ایها الذین آمنوا" اختصاص به مشافهین است و این  اصل نزد اصحاب ما(یعنی علمای امامیه) و اکثر مخالفین(یعنی علمای اهل سنت) ثابت شده است و تنها برخی از اهل سنت قائل به تعمیم این خطابات برای نسل‌های بعدی شده‌اند.

2️⃣ وقتی خطاب به نوزاد و دیوانه بی معنی است، خطاب به آیندگان که فعلا معدوم هستند هم به قیاس اولویت ناممکن است. امکان ندارد به معدومین گفته شود: "یا ایها الناس" و مانند آن، و انکار این مطلب تنها از سر لجاجت است.

3️⃣ اگر شبهه شود لازمه اینکه رسول خدا(ص) خطاب به بعد از خود نکرده باشد، اینست که به سوی آنها مبعوث نشده است، گوییم دریافت ابلاغ رسالت پیامبر(ص) منحصر در خطاب شفاهی نیست  و با ضمیمه کردن دلایل و قرائن، حکم ما حکم کسانی است که پیامبر(ص)  را دیده اند.

4️⃣ و اگر شبهه‌ی دیگر کنند که علمای سلف همگی از آیات و اخبار منقول از پیامبر(ص) برای استدلال نزد مردم عصر خود در مسائل شرعی استفاده می کردند و این یک اجماع بین آنها بوده است، گوییم لزومی ندارد که احتجاج آنها به دلیل مورد خطاب واقع شدن باشد، بلکه ممکن است با پیوست این دلیل باشد که از دین معلوم است ما مکلفیم به آنچه آنها مکلف بوده اند(یعنی قاعده اشتراک احکام).

✅ خلاصه کلام صاحب معالم این است که هر چند خطاب قرآن به مشافهین بوده است، ولی خداوند به در گفته است که دیوار هم بشنود. و ما از خطابی که خداوند به مشافهین کرده است، باید با پیوست قاعده‌ی "اشتراک احکام" که از متن دین بدست می‌آوریم، خود را نیز مشمول آن دستورها بدانیم. به گفته‌ی وی این مبنا اجماع امامیه است و بی تردید این قول او با اشراف بر آرای استادش مقدس اردبیلی و همگنانش چون صاحب مدارک و پدرش شهید ثانی و فحول گذشته چون شهید اول و علامه حلی و محقق حلی و شیخ طوسی بوده است.
قاعده اشتراک احکام می‌گوید تمام احکامی که بر مشافهین بار شده است، به شرط "اتحاد صنفی"، بر غائبان و آیندگان نیز بار می‌شود. این قاعده یک تبصره دارد و آن لزوم اتحاد صنفی بین ما و مشافهین است.
مراد از اتحاد صنفی، یگانگی در خصوصیاتی است كه نسبت به حكم شرعی، صلاحیت دخالت دارند. مثلا احکام خاص بانوان شامل حال آقایان نمی شود و بالعکس. زیرا در آن احکام اتحاد صنفی بین بانوان و آقایان وجود ندارد. ولی در دیگر احکام بین زنان و مردان اتحاد صنفی وجود دارد ولو آن احکام در خطاب با ضمیر مذکر آمده باشند. یا در حکم شرعی روزه از طلوع فجر تا مغرب، ساکنان مناطق معتدل با هم اتحاد صنفی دارند ولی با ساکنان مناطق نزدیک قطب اتحاد صنفی ندارند.


✅ حقیقت این است که قرآن کتاب هدایت است و نه کتاب فقه و قانون. هدایت به اینکه از کجا آمده‌ایم؟ برای چه آمده‌ایم؟ و به کجا می‌رویم؟ و در این میان لسان قرآن تذکر و پند و موعظه است. تذکر آنچه را اجمالا می‌دانیم و در کوران زندگی فراموش می‌کنیم. قرآن کتاب روح‌نوازی است شامل چهار بخش ایمانیات، اخلاقیات، عبادات، و معاملات(به معنی اعم). سه بخش اول که ۹۷٪ آیات قرآن را شامل می‌شوند جاودانی و جهانی‌اند و در آنها ما و مشافهین اتحاد صنفی داریم. تنها در بخش چهارم که فقط ۳٪ از قرآن را در بر می‌گیرد و شامل احکام حوزه عمومی چون احکام جزایی(تازیانه، قطع دست، قطع دست و پا به خلاف، و ...) و خانواده(نکاح، طلاق، چند همسری، نشوز، قوامیت مرد به زن، حضانت فرزند، ارث، و ...) و حکومت(یکه سالاری یا مردمسالاری بودن حکومت، احکام قتال، و ...) و داد و ستد(برده داری، انواع معاملات، تعریف ربا و مصادیق آن) می‌شوند( که البته در زمان خود بسیار مترقی بوده اند)، امکان نبود اتحاد صنفی پیش می‌آید که در این صورت با تغییر موضوع، حکم نیز تغییر می‌یابد که در این میان، بنا به دستور خود قرآن که در آیات کثیره آمده، داور نهایی عقل و عرف است.
در مورد عرف بسیار گفتیم، از جمله در (اینجا)، و باز هم خواهیم گفت. بدون شک عرفی که ذیل معنویات و اخلاقیات قرآن شکل بگیرد، زیست مومنانه‌اش در ساحت فردی و عمومی بهترین داور در این امور خواهد بود.
پس چه بهتر که علمای الهی با تاسی به قرآن ۹۷٪ هم خود را به این امور صرف کنند و ساحت عمومی را به عرف واگذارند.


@Cmorghgrom30

.

www.tgoop.com/Cmorghgrom30/266

4.4K viewsALI TABIATPOOR, Apr 25 at 19:04

.

💢 فایده‌ی قرآن برای ما 💢


✅ آنچه در (اینجا) در مورد اختصاص خطابات قرآن به مشافهین آوردیم، بدون شک سوالات فراوانی را به ذهن متبادر می‌کند که یکی از مهمترین آنها این است که در این صورت قرآن چه فایده‌ای برای ما دارد؟
پاسخ این سوال را ۴۵۰ سال قبل صاحب معالم داده است. وی حسن بن زین الدین (متوفای ۱۰۱۱ ق) فرزند شهید ثانی و از بزرگان فقه و اصول امامیه است که کتاب معالم الاصول وی(بخش اصول معالم الدین و ملاذ المجتهدین) قرن‌ها کتاب درسی حوزه‌های علمیه بوده است. وی قرن‌ها قبل از وحید بهبهانی و میرزای قمی و صاحب جواهر و علامه طباطبایی، در کتاب خودش (اینجا) آورده است:

1️⃣ اصل در خطاب شفاهی مانند: "یا ایها الناس" و "یا ایها الذین آمنوا" اختصاص به مشافهین است و این  اصل نزد اصحاب ما(یعنی علمای امامیه) و اکثر مخالفین(یعنی علمای اهل سنت) ثابت شده است و تنها برخی از اهل سنت قائل به تعمیم این خطابات برای نسل‌های بعدی شده‌اند.

2️⃣ وقتی خطاب به نوزاد و دیوانه بی معنی است، خطاب به آیندگان که فعلا معدوم هستند هم به قیاس اولویت ناممکن است. امکان ندارد به معدومین گفته شود: "یا ایها الناس" و مانند آن، و انکار این مطلب تنها از سر لجاجت است.

3️⃣ اگر شبهه شود لازمه اینکه رسول خدا(ص) خطاب به بعد از خود نکرده باشد، اینست که به سوی آنها مبعوث نشده است، گوییم دریافت ابلاغ رسالت پیامبر(ص) منحصر در خطاب شفاهی نیست  و با ضمیمه کردن دلایل و قرائن، حکم ما حکم کسانی است که پیامبر(ص)  را دیده اند.

4️⃣ و اگر شبهه‌ی دیگر کنند که علمای سلف همگی از آیات و اخبار منقول از پیامبر(ص) برای استدلال نزد مردم عصر خود در مسائل شرعی استفاده می کردند و این یک اجماع بین آنها بوده است، گوییم لزومی ندارد که احتجاج آنها به دلیل مورد خطاب واقع شدن باشد، بلکه ممکن است با پیوست این دلیل باشد که از دین معلوم است ما مکلفیم به آنچه آنها مکلف بوده اند(یعنی قاعده اشتراک احکام).

✅ خلاصه کلام صاحب معالم این است که هر چند خطاب قرآن به مشافهین بوده است، ولی خداوند به در گفته است که دیوار هم بشنود. و ما از خطابی که خداوند به مشافهین کرده است، باید با پیوست قاعده‌ی "اشتراک احکام" که از متن دین بدست می‌آوریم، خود را نیز مشمول آن دستورها بدانیم. به گفته‌ی وی این مبنا اجماع امامیه است و بی تردید این قول او با اشراف بر آرای استادش مقدس اردبیلی و همگنانش چون صاحب مدارک و پدرش شهید ثانی و فحول گذشته چون شهید اول و علامه حلی و محقق حلی و شیخ طوسی بوده است.
قاعده اشتراک احکام می‌گوید تمام احکامی که بر مشافهین بار شده است، به شرط "اتحاد صنفی"، بر غائبان و آیندگان نیز بار می‌شود. این قاعده یک تبصره دارد و آن لزوم اتحاد صنفی بین ما و مشافهین است.
مراد از اتحاد صنفی، یگانگی در خصوصیاتی است كه نسبت به حكم شرعی، صلاحیت دخالت دارند. مثلا احکام خاص بانوان شامل حال آقایان نمی شود و بالعکس. زیرا در آن احکام اتحاد صنفی بین بانوان و آقایان وجود ندارد. ولی در دیگر احکام بین زنان و مردان اتحاد صنفی وجود دارد ولو آن احکام در خطاب با ضمیر مذکر آمده باشند. یا در حکم شرعی روزه از طلوع فجر تا مغرب، ساکنان مناطق معتدل با هم اتحاد صنفی دارند ولی با ساکنان مناطق نزدیک قطب اتحاد صنفی ندارند.


✅ حقیقت این است که قرآن کتاب هدایت است و نه کتاب فقه و قانون. هدایت به اینکه از کجا آمده‌ایم؟ برای چه آمده‌ایم؟ و به کجا می‌رویم؟ و در این میان لسان قرآن تذکر و پند و موعظه است. تذکر آنچه را اجمالا می‌دانیم و در کوران زندگی فراموش می‌کنیم. قرآن کتاب روح‌نوازی است شامل چهار بخش ایمانیات، اخلاقیات، عبادات، و معاملات(به معنی اعم). سه بخش اول که ۹۷٪ آیات قرآن را شامل می‌شوند جاودانی و جهانی‌اند و در آنها ما و مشافهین اتحاد صنفی داریم. تنها در بخش چهارم که فقط ۳٪ از قرآن را در بر می‌گیرد و شامل احکام حوزه عمومی چون احکام جزایی(تازیانه، قطع دست، قطع دست و پا به خلاف، و ...) و خانواده(نکاح، طلاق، چند همسری، نشوز، قوامیت مرد به زن، حضانت فرزند، ارث، و ...) و حکومت(یکه سالاری یا مردمسالاری بودن حکومت، احکام قتال، و ...) و داد و ستد(برده داری، انواع معاملات، تعریف ربا و مصادیق آن) می‌شوند( که البته در زمان خود بسیار مترقی بوده اند)، امکان نبود اتحاد صنفی پیش می‌آید که در این صورت با تغییر موضوع، حکم نیز تغییر می‌یابد که در این میان، بنا به دستور خود قرآن که در آیات کثیره آمده، داور نهایی عقل و عرف است.
در مورد عرف بسیار گفتیم، از جمله در (اینجا)، و باز هم خواهیم گفت. بدون شک عرفی که ذیل معنویات و اخلاقیات قرآن شکل بگیرد، زیست مومنانه‌اش در ساحت فردی و عمومی بهترین داور در این امور خواهد بود.
پس چه بهتر که علمای الهی با تاسی به قرآن ۹۷٪ هم خود را به این امور صرف کنند و ساحت عمومی را به عرف واگذارند.


@Cmorghgrom30

.

BY سی مرغ