Divya Bhaskar

મિઠડ઼ી કચ્છી:અખીયેં સૉંણાં આંઞે નેં જાગંધલ સબધકાર
https://www.divyabhaskar.co.in/magazine/kalash/news/akhiye-sonna-ange-and-jagandhal-sabdhakar-133299065.html

વિ ષ્ણુ ગોર ભુજમેં રૅંતા. નિંઢે ગભૂર જૅડ઼ા ગુલાભી ચપ ઇંનજે નિમરે જીંયણજી સુઞાંણ ડીયૅંતા. હેજાર સુભાવ, સની નજર,ચુટી સચી વાણી.કવિતા નેં વાર્તા બૉંઇંતૅં હથ ખાસો વિઠેલો ઇતરે ક અર્જુન વારેજીં ત્રાંકડ઼ીમેં બ પગ રખીનેં ઉભી સગે ઍડ઼ો ચાંવતીલો,જાગંધો ખિલુકડ઼ો મિઠડ઼ો માડૂ.
સુર નેં સબધજા માઇતર ભુજમેં ઘાટોઘાટો રોજ હિકડ઼ો સાહિત્ય તીં સંસ્કૃતિજો અવસર વે જ.ડાખૉક સંસ્થાએંમેં ચૂંઢ સબધસેવી નેં સુરસાધકેંજો મેડ઼ાવો નેં સુણધલ પ મિડ઼ે સજણ,બુજણ નેં સાલખ.મુરકૅં વિઠા.મિલૅં વિઠા.આંકીડ઼ા ભીડ઼ે નેં ભેરા હલૅં.લગે પ ન લિખ પ નૉલાઇ.હી લિખંધલ જુતા ખુતા બ વરે ભુજ નેં બ વરે માધાપરમેં કઢૅં નેં હૅવર અંજાર રૅ તો.પ ઘર,અંઙણ- ઑસરી વારેજીં મેડ઼ાવેંજી કર વસ લગી પિઇ આય.
હિકડ઼ો કાવસંગ્રહ ગુજરાતીમેં પ્રિગટ થઈ વ્યો આય’ અંતર એક વૅંતનું’ નેં કચ્છી વાર્તાસંગ્રહ નિપટ ટિપટિપી રેયો આય.વિષ્ણુજી માબોલી પાંજી મૂર કચ્છી ક જૅંમેં સંવૃત્ત નેં વિવૃત્ત ઉચ્ચાર તીં ઞ,ઙ જૅડ઼ા વ્યંજન પ અચૅંતા.ભલો કરે ભગવાન ભા ગૌતમ જોશીજો જુકો વિષ્ણુકે મુંજો નાલો વાવડ઼ૅં નેં લમી ધૉડ઼જો જાતવાન ઘોડ઼ો નામી ગદ્ય પદ્યકાર વિષ્ણુજી મુંકે સુંઞાંણ થઈ.
ગઝલ જ સચી કવિતા ચૉવાજે ભાકીં ગજર મુરી- ઍડ઼ો ચૉંણ હરહીલે નાંય પ જ ગઝલજે પટ ડીયાં ફેરો વે ત છંધ કીં ગાંઙણીજી સજી પાડ઼ કઢે જિતરો ઑખો નાંય.પ જૅંજી જૅડ઼ી મસ્તી નેં મૉજ.ત હી રઇ વિષ્ણુજી ઈ રચના.વિષ્ણુજો જનમ 2-9-99 મેં ગોઠ નાગલપર,તા.મડઈ નેં મેનેજમેન્ટમેં ગ્રેજ્યુએશન કેયલ હી હૅવર ખાસો વાંચન પ ધિલસૅં કરીયૅંતા સે રાજીપેજી ગાલ આય.
સુકાયેલ પને (પર્ણ) કે પ ખિરણૂં પૅ સાંજી તઇં,
ને ચંદન કે પ ઘસાયણૂં પૅ સુગંધ તઇં
ફોરમજા ભંધ ડબલા વિકાજેં ભજારેંમેં,
રૂમાલ નક તે આડો ડીનું પે ગંધ તઇં
મસ્કરીજી ગાલીયેંમેં ધિલાસા ન હુવેં પિંઢમેં
ઈતાં આઉં લાગણી વરસાઇયાં અનહદ તઇં
વિષય તોજો ને મુંજો હિકડ઼ો જ હુવો,
ખાલી આઉં સબદ ભેર્યા અઈં નિબંધ તઇં
વિશ્વાસ મોતનું ધિરજેતી ધુનીયા પ આઉં ન,
મુજો હિ ધિલ ધબકેતો પાંજે હિન સબંધ તઇં
- વિષ્ણુ ગોર
હી અનુવાધ મૂર તાં કચ્છી ભાસા ગુજરાતી ભાષા કનાં કિતે,કિતરી અલગ પૅ તી સે વતાયજી પ જૉમથ પાં કરીયૂંતા નેં રચનાકારજી રચનાકે ગુજરાતી જાણંધલ પ માણી સગૅં સે પ ઇરાધો હલ્યો અચેતો.નેં સર્જન નેં અનુવાધ હિકડ઼ી જ માજી કુખમ્યાં જનમ ગિનૅંતા સે પ સાલખૅં તઇં પુજાયજી રસનયજી હિકડ઼ી વીચારધારા મિણીં ભાસાઍંમેં આય ત ઇંનમેં બરુકી બાબાંણી કુલાય પુઠીયા રૅ? સે પ સોસ તાં ખરો જ.
સુકાયેલાં પર્ણને ખરવું પડેે છે સંધ્યા સુધી,
ને ચંદનને પણ ઘસાવું પડે છે સુગંધ સુધી,
ફોરમના બંધ ડબ્બા વેચાય બજારમાં,
રુમાલ નાક પર આડો દેવો પડે ગંધ સુધી,
મશ્કરીની વાતોમાં દિલાસા ન હોય પોતીકાં વચ્ચે, એ તો હું લાગણી વરસાવું અનહદ સુધી, વિષય તારો ને મારો એક જ હતો, મેં ફક્ત શબ્દો મેળવ્યા નિબંધ સુધી, વિશ્વાસ મોતથી ડરે છે દુનિયા પરંતુ હું નહીં, મારું આ દિલ ધબકે છે આપણા સંબંધ સુધી.
હિતે કચ્છી મહાપ્રાણ વ્યંજનો ગુજરાતી અલ્પપ્રાણના સ્થાને બોલાય છે, જેમકે ‘ દિલાસા’ નું ‘ધિલાસા’,’દિલ’નું ‘ધિલ’, ગુજરાતી ‘શ’નું ‘સ’ વગેરે પરિવર્તનો કચ્છી ઉચ્ચારોનો પરિચય કરાવે છે.
કચ્છી સાહિત્યના બિન કચ્છી અનુવાદોમાં આ બાબત જોવા મળે છે. હૅડ઼ા નીયમ કચ્છીજો સુરુપ સમજાઇયૅંતા- હિંન મુદ્ધે મથે પનરૉક ડીં મૉંધ સાલખેંજી લાટ ગાલબોલ ‘અભિયાન’ મેં થઈ હુઈ સે બુજણ વાકૂફ ઐં. જૅંકે જીં ભાસે તીં લિખૅંતા પ વિદ્યાપીઠજે’ સાર્થ જોડણીકોશ’ લાય માતમા ગાંધી ભાંઠો વજાયનેં ચ્યૉં ક’ અજ઼ પુઆ કૅંકે પિંઢજી રીતૅં જોડણી કરેજો અધિકાર નાંય’ નેં ઇંન જોડણીકોશ પિરમાંણેં હરકોય કવિ લેખકકે કન જલી હલણું પૅતો.હૅડ઼ો નીમ વિદ્યાપીઠ નાલે પુંજલડાડાજે અખાડ઼ેજી લઠ ઠોકાયનેં ચેમેં અચે- તૅંજી હરકોય વાટ નૅરેતો.
વિષ્ણુજી કવિતામેં બ પ્રેમી કોક નીરે જાડ઼જી છાંઈમેં વિઠા ઐં નેં મૉભતજો પન સુસે નેં છણે તૅનું મૉંધ નીરપ માણેજી હકલ લાય સુગંધ લાય ઘસી વૅંધલ ચંધનજો ડાખલો બરુકો આય. લાગણી ધિલાસો ભનેતી.બૉંઈંજે હિકડ઼ે વિસયમેં સબધ ભેરે ભનાયલ નિબંધ જ જિંધગી આય.બૉંઈંજો ધિલ મૉભત લાય ધબકેતો ઍડ઼ે અરથજી હિંન કવિતામેં કવિ રુપક અલંકાર ખાસા ગિડ઼ૉંનોં ત વિશ્વાસજે મૉતજો ધ્રા...પ્રેમજી સંજીવનીજો સા આય.હી કલ્પન ભારી ઠા વારો આય.ત મનભરે હી રચના ડીંધલ વિષ્ણુ ગૉર કે ખિલી ખીંકારીયૂં.

www.tgoop.com/DivyaBhaskar/35712

1.7K viewsJul 10, 2024 at 02:23

મિઠડ઼ી કચ્છી:અખીયેં સૉંણાં આંઞે નેં જાગંધલ સબધકાર
https://www.divyabhaskar.co.in/magazine/kalash/news/akhiye-sonna-ange-and-jagandhal-sabdhakar-133299065.html

વિ ષ્ણુ ગોર ભુજમેં રૅંતા. નિંઢે ગભૂર જૅડ઼ા ગુલાભી ચપ ઇંનજે નિમરે જીંયણજી સુઞાંણ ડીયૅંતા. હેજાર સુભાવ, સની નજર,ચુટી સચી વાણી.કવિતા નેં વાર્તા બૉંઇંતૅં હથ ખાસો વિઠેલો ઇતરે ક અર્જુન વારેજીં ત્રાંકડ઼ીમેં બ પગ રખીનેં ઉભી સગે ઍડ઼ો ચાંવતીલો,જાગંધો ખિલુકડ઼ો મિઠડ઼ો માડૂ.
સુર નેં સબધજા માઇતર ભુજમેં ઘાટોઘાટો રોજ હિકડ઼ો સાહિત્ય તીં સંસ્કૃતિજો અવસર વે જ.ડાખૉક સંસ્થાએંમેં ચૂંઢ સબધસેવી નેં સુરસાધકેંજો મેડ઼ાવો નેં સુણધલ પ મિડ઼ે સજણ,બુજણ નેં સાલખ.મુરકૅં વિઠા.મિલૅં વિઠા.આંકીડ઼ા ભીડ઼ે નેં ભેરા હલૅં.લગે પ ન લિખ પ નૉલાઇ.હી લિખંધલ જુતા ખુતા બ વરે ભુજ નેં બ વરે માધાપરમેં કઢૅં નેં હૅવર અંજાર રૅ તો.પ ઘર,અંઙણ- ઑસરી વારેજીં મેડ઼ાવેંજી કર વસ લગી પિઇ આય.
હિકડ઼ો કાવસંગ્રહ ગુજરાતીમેં પ્રિગટ થઈ વ્યો આય’ અંતર એક વૅંતનું’ નેં કચ્છી વાર્તાસંગ્રહ નિપટ ટિપટિપી રેયો આય.વિષ્ણુજી માબોલી પાંજી મૂર કચ્છી ક જૅંમેં સંવૃત્ત નેં વિવૃત્ત ઉચ્ચાર તીં ઞ,ઙ જૅડ઼ા વ્યંજન પ અચૅંતા.ભલો કરે ભગવાન ભા ગૌતમ જોશીજો જુકો વિષ્ણુકે મુંજો નાલો વાવડ઼ૅં નેં લમી ધૉડ઼જો જાતવાન ઘોડ઼ો નામી ગદ્ય પદ્યકાર વિષ્ણુજી મુંકે સુંઞાંણ થઈ.
ગઝલ જ સચી કવિતા ચૉવાજે ભાકીં ગજર મુરી- ઍડ઼ો ચૉંણ હરહીલે નાંય પ જ ગઝલજે પટ ડીયાં ફેરો વે ત છંધ કીં ગાંઙણીજી સજી પાડ઼ કઢે જિતરો ઑખો નાંય.પ જૅંજી જૅડ઼ી મસ્તી નેં મૉજ.ત હી રઇ વિષ્ણુજી ઈ રચના.વિષ્ણુજો જનમ 2-9-99 મેં ગોઠ નાગલપર,તા.મડઈ નેં મેનેજમેન્ટમેં ગ્રેજ્યુએશન કેયલ હી હૅવર ખાસો વાંચન પ ધિલસૅં કરીયૅંતા સે રાજીપેજી ગાલ આય.
સુકાયેલ પને (પર્ણ) કે પ ખિરણૂં પૅ સાંજી તઇં,
ને ચંદન કે પ ઘસાયણૂં પૅ સુગંધ તઇં
ફોરમજા ભંધ ડબલા વિકાજેં ભજારેંમેં,
રૂમાલ નક તે આડો ડીનું પે ગંધ તઇં
મસ્કરીજી ગાલીયેંમેં ધિલાસા ન હુવેં પિંઢમેં
ઈતાં આઉં લાગણી વરસાઇયાં અનહદ તઇં
વિષય તોજો ને મુંજો હિકડ઼ો જ હુવો,
ખાલી આઉં સબદ ભેર્યા અઈં નિબંધ તઇં
વિશ્વાસ મોતનું ધિરજેતી ધુનીયા પ આઉં ન,
મુજો હિ ધિલ ધબકેતો પાંજે હિન સબંધ તઇં
- વિષ્ણુ ગોર
હી અનુવાધ મૂર તાં કચ્છી ભાસા ગુજરાતી ભાષા કનાં કિતે,કિતરી અલગ પૅ તી સે વતાયજી પ જૉમથ પાં કરીયૂંતા નેં રચનાકારજી રચનાકે ગુજરાતી જાણંધલ પ માણી સગૅં સે પ ઇરાધો હલ્યો અચેતો.નેં સર્જન નેં અનુવાધ હિકડ઼ી જ માજી કુખમ્યાં જનમ ગિનૅંતા સે પ સાલખૅં તઇં પુજાયજી રસનયજી હિકડ઼ી વીચારધારા મિણીં ભાસાઍંમેં આય ત ઇંનમેં બરુકી બાબાંણી કુલાય પુઠીયા રૅ? સે પ સોસ તાં ખરો જ.
સુકાયેલાં પર્ણને ખરવું પડેે છે સંધ્યા સુધી,
ને ચંદનને પણ ઘસાવું પડે છે સુગંધ સુધી,
ફોરમના બંધ ડબ્બા વેચાય બજારમાં,
રુમાલ નાક પર આડો દેવો પડે ગંધ સુધી,
મશ્કરીની વાતોમાં દિલાસા ન હોય પોતીકાં વચ્ચે, એ તો હું લાગણી વરસાવું અનહદ સુધી, વિષય તારો ને મારો એક જ હતો, મેં ફક્ત શબ્દો મેળવ્યા નિબંધ સુધી, વિશ્વાસ મોતથી ડરે છે દુનિયા પરંતુ હું નહીં, મારું આ દિલ ધબકે છે આપણા સંબંધ સુધી.
હિતે કચ્છી મહાપ્રાણ વ્યંજનો ગુજરાતી અલ્પપ્રાણના સ્થાને બોલાય છે, જેમકે ‘ દિલાસા’ નું ‘ધિલાસા’,’દિલ’નું ‘ધિલ’, ગુજરાતી ‘શ’નું ‘સ’ વગેરે પરિવર્તનો કચ્છી ઉચ્ચારોનો પરિચય કરાવે છે.
કચ્છી સાહિત્યના બિન કચ્છી અનુવાદોમાં આ બાબત જોવા મળે છે. હૅડ઼ા નીયમ કચ્છીજો સુરુપ સમજાઇયૅંતા- હિંન મુદ્ધે મથે પનરૉક ડીં મૉંધ સાલખેંજી લાટ ગાલબોલ ‘અભિયાન’ મેં થઈ હુઈ સે બુજણ વાકૂફ ઐં. જૅંકે જીં ભાસે તીં લિખૅંતા પ વિદ્યાપીઠજે’ સાર્થ જોડણીકોશ’ લાય માતમા ગાંધી ભાંઠો વજાયનેં ચ્યૉં ક’ અજ઼ પુઆ કૅંકે પિંઢજી રીતૅં જોડણી કરેજો અધિકાર નાંય’ નેં ઇંન જોડણીકોશ પિરમાંણેં હરકોય કવિ લેખકકે કન જલી હલણું પૅતો.હૅડ઼ો નીમ વિદ્યાપીઠ નાલે પુંજલડાડાજે અખાડ઼ેજી લઠ ઠોકાયનેં ચેમેં અચે- તૅંજી હરકોય વાટ નૅરેતો.
વિષ્ણુજી કવિતામેં બ પ્રેમી કોક નીરે જાડ઼જી છાંઈમેં વિઠા ઐં નેં મૉભતજો પન સુસે નેં છણે તૅનું મૉંધ નીરપ માણેજી હકલ લાય સુગંધ લાય ઘસી વૅંધલ ચંધનજો ડાખલો બરુકો આય. લાગણી ધિલાસો ભનેતી.બૉંઈંજે હિકડ઼ે વિસયમેં સબધ ભેરે ભનાયલ નિબંધ જ જિંધગી આય.બૉંઈંજો ધિલ મૉભત લાય ધબકેતો ઍડ઼ે અરથજી હિંન કવિતામેં કવિ રુપક અલંકાર ખાસા ગિડ઼ૉંનોં ત વિશ્વાસજે મૉતજો ધ્રા...પ્રેમજી સંજીવનીજો સા આય.હી કલ્પન ભારી ઠા વારો આય.ત મનભરે હી રચના ડીંધલ વિષ્ણુ ગૉર કે ખિલી ખીંકારીયૂં.

BY Divya Bhaskar