تجرِبه‌نگاری مدارس اسلامی

‍ 💠💠💠 حاج علی‌اصغر عابدزاده‌خراسانی (1290ـ1365 ش) از رجال دینی برجسته و فعّال خراسان به‌شمار می‌رود.
🔻#تجربه_نگاری
🔻#انجمن_پیروان_قرآن
🔻#مدارس_انجمن_پیروان_قرآن
🔻#علی_اصغر_عابدزاده
🔻#تاریخ_شفاهی
🔻#محمد_نظرزاده


🍀 وی مقداری در حوزه‌ی مشهد به تحصیل علوم دینی پرداخت و بیان بسیار خوب و منبرهای پرشوری داشت و مردم از او استقبال می‌کردند. سپس انجمنی با نام «انجمن پیروان قرآن» در مشهد تأسیس کرد که دارای شعبه‌های بسیاری (تا حدود 60 شعبه) بود و رهبری بخش قابل توجّهی از هیئت‌های مذهبی را برعهده گرفت. وی در کنار این فعّالیّت‌ها و با همان سبک خاصّ لباس پوشیدنش، به کسب و کار نیز می‌پرداخت. وی یک کارخانه‌ی آیینه‌سازی کوچک داشت که در جریان حمله‌ی متّفقین به ایران، با گران شدن شیشه، سرمایه‌ی هنگفتی نصیبش شد. او با این سرمایه، به ساخت «مهدیّه» در مشهد اقدام کرد که اوّلین مهدیّه‌ی ایران است. بناهای مهدیّه‌ای که بعدها در تهران و جاهای دیگر به وجود آمد، با الهام از اقدام حاج علی‌اصغر عابدزاده و بنای مهدیّه‌ی او بود.
او در این مهدیّه، علاوه بر برگزاری مراسم مذهبی، به آموزش، اطعام مساکین و... می‌پرداخت و در آغاز صنعت ملّی شدن نفت، مرکز این نهضت بزرگ در خراسان بود. وی در سال‌های 1320ـ1330، یازده بنای وقفی دیگر نیز بنا کرد و هر یک را به نام یکی از ائمّه علیهم السّلام نام نهاد.
مرحوم عابدزاده پس از بنای مهدیّه، اقدام به تأسیس مدارس کرد که در آن مدارس، کتاب‌ها و دروس ویژه تدریس می‌شد. تفاوت مدارس مرحوم عابدزاده با دیگر مدارس در این بود که محور اصلی آن، تدریس قرآن، شرعیّات، اصول و احکام بود و در فوق‌برنامه، به دانش‌آموزان تا حدودی، دروس عربی آموزش داده می‌شد. از بین این بناها، فاطمیّه برای دانش‌آموزان دختر بود و تنها دروس دینی آموزش داده می‌شد و دروس مدرسه در آن تدریس نمی‌شد.
مدارس عابدزاده زیر نظر آموزش و پرورش نبود و پس از طیّ سه دهه فعّالیّت مستقل، در سال ۵۲ و ۵۳، توسّط آموزش و پرورش زمان طاغوت پهلوی، تعطیل شد.
بارزترین ویژگی مدارس او این بود که تمامی معلّمان و حتّی خدمت‌گزاران مدارسش، همه قرآن‌خوان و قاری بودند. مرحوم عابدزاده فعّالیّت خارج از مدرسه نیز برای دانش‌آموزان داشت و یکی از این فعّالیّت‌ها عیادت از دانش‌آموزان بیمار بود. بردن دانش‌آموزان به زیارت حرم مطهّر و درگیرکردن آنان در کارهای فرهنگی، از دیگر فعّالیّت‌های فوق‌برنامه‌ی این مدارس بود. در این مراسم، خود دانش‌آموزان اجرای سرود و ایراد سخنرانی را بر عهده داشتند.
احمد عرفانیان، دبیر انجمن پیروان قرآن که از کودکی با مرحوم عابدزاده ارتباط داشته و در مدارس او تحصیل کرده، می‌گوید:
مرحوم عابدزاده موافق این مسأله بود که بچّه‌ها کاسب متدیّن بار بیایند، نه این‌که مخالف علما باشند. به امور تربیتی و تحصیلی به‌شدّت پافشاری داشت و در مدرسه، هم قرآن تدریس می‌شد و هم خطّ سیاق آموزش داده می‌شد. او شخصی اقتصاددان بود که راه و منش صحیح زندگی را یاد می‌داد و همیشه تأکید می‌کرد که وارد تولید بشوید. بسیاری از تجّار موفّق مشهد، از شاگردان او هستند. او را می‌توان معلّمی دینی دانست که به سیاست هیچ کاری نداشت. به‌طور مستقیم وارد سیاست نمی‌شد؛ ولی به‌شدّت پشتیبان انقلاب بود.
آقای محمّد نظرزاده درباره‌ی مدارس انجمن پیروان قرآن، کاری گسترده با رویکرد تاریخ شفاهی انجام داده است که بسیار ارزنده و مفید است.

📌منابع:
📚 جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی‌ـ‌سیاسی ایران سال‌های 1320ـ1357؛ رسول جعفریان؛ تهران: خانه‌ی کتاب، نهم، 1387 ش.
🌐 دانشنامه مشهد الرضا علیه السلام
🌐 خبرگزاری بین‌المللی قرآن
🌐 روزنامه شهرآرا
🌐 تاریخ شفاهی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ ادب و پایداری
📷 توضیح عکس: مرحوم حاج علی‌اصغر عابدزاده در کنار مرحوم آیت‌الله‌العظمی سیّد محمّدهادی میلانی.
✅@Experiography

www.tgoop.com/Experiography/321

2.8K viewsMar 16, 2017 at 06:31

‍ 💠💠💠 حاج علی‌اصغر عابدزاده‌خراسانی (1290ـ1365 ش) از رجال دینی برجسته و فعّال خراسان به‌شمار می‌رود.
🔻#تجربه_نگاری
🔻#انجمن_پیروان_قرآن
🔻#مدارس_انجمن_پیروان_قرآن
🔻#علی_اصغر_عابدزاده
🔻#تاریخ_شفاهی
🔻#محمد_نظرزاده


🍀 وی مقداری در حوزه‌ی مشهد به تحصیل علوم دینی پرداخت و بیان بسیار خوب و منبرهای پرشوری داشت و مردم از او استقبال می‌کردند. سپس انجمنی با نام «انجمن پیروان قرآن» در مشهد تأسیس کرد که دارای شعبه‌های بسیاری (تا حدود 60 شعبه) بود و رهبری بخش قابل توجّهی از هیئت‌های مذهبی را برعهده گرفت. وی در کنار این فعّالیّت‌ها و با همان سبک خاصّ لباس پوشیدنش، به کسب و کار نیز می‌پرداخت. وی یک کارخانه‌ی آیینه‌سازی کوچک داشت که در جریان حمله‌ی متّفقین به ایران، با گران شدن شیشه، سرمایه‌ی هنگفتی نصیبش شد. او با این سرمایه، به ساخت «مهدیّه» در مشهد اقدام کرد که اوّلین مهدیّه‌ی ایران است. بناهای مهدیّه‌ای که بعدها در تهران و جاهای دیگر به وجود آمد، با الهام از اقدام حاج علی‌اصغر عابدزاده و بنای مهدیّه‌ی او بود.
او در این مهدیّه، علاوه بر برگزاری مراسم مذهبی، به آموزش، اطعام مساکین و... می‌پرداخت و در آغاز صنعت ملّی شدن نفت، مرکز این نهضت بزرگ در خراسان بود. وی در سال‌های 1320ـ1330، یازده بنای وقفی دیگر نیز بنا کرد و هر یک را به نام یکی از ائمّه علیهم السّلام نام نهاد.
مرحوم عابدزاده پس از بنای مهدیّه، اقدام به تأسیس مدارس کرد که در آن مدارس، کتاب‌ها و دروس ویژه تدریس می‌شد. تفاوت مدارس مرحوم عابدزاده با دیگر مدارس در این بود که محور اصلی آن، تدریس قرآن، شرعیّات، اصول و احکام بود و در فوق‌برنامه، به دانش‌آموزان تا حدودی، دروس عربی آموزش داده می‌شد. از بین این بناها، فاطمیّه برای دانش‌آموزان دختر بود و تنها دروس دینی آموزش داده می‌شد و دروس مدرسه در آن تدریس نمی‌شد.
مدارس عابدزاده زیر نظر آموزش و پرورش نبود و پس از طیّ سه دهه فعّالیّت مستقل، در سال ۵۲ و ۵۳، توسّط آموزش و پرورش زمان طاغوت پهلوی، تعطیل شد.
بارزترین ویژگی مدارس او این بود که تمامی معلّمان و حتّی خدمت‌گزاران مدارسش، همه قرآن‌خوان و قاری بودند. مرحوم عابدزاده فعّالیّت خارج از مدرسه نیز برای دانش‌آموزان داشت و یکی از این فعّالیّت‌ها عیادت از دانش‌آموزان بیمار بود. بردن دانش‌آموزان به زیارت حرم مطهّر و درگیرکردن آنان در کارهای فرهنگی، از دیگر فعّالیّت‌های فوق‌برنامه‌ی این مدارس بود. در این مراسم، خود دانش‌آموزان اجرای سرود و ایراد سخنرانی را بر عهده داشتند.
احمد عرفانیان، دبیر انجمن پیروان قرآن که از کودکی با مرحوم عابدزاده ارتباط داشته و در مدارس او تحصیل کرده، می‌گوید:
مرحوم عابدزاده موافق این مسأله بود که بچّه‌ها کاسب متدیّن بار بیایند، نه این‌که مخالف علما باشند. به امور تربیتی و تحصیلی به‌شدّت پافشاری داشت و در مدرسه، هم قرآن تدریس می‌شد و هم خطّ سیاق آموزش داده می‌شد. او شخصی اقتصاددان بود که راه و منش صحیح زندگی را یاد می‌داد و همیشه تأکید می‌کرد که وارد تولید بشوید. بسیاری از تجّار موفّق مشهد، از شاگردان او هستند. او را می‌توان معلّمی دینی دانست که به سیاست هیچ کاری نداشت. به‌طور مستقیم وارد سیاست نمی‌شد؛ ولی به‌شدّت پشتیبان انقلاب بود.
آقای محمّد نظرزاده درباره‌ی مدارس انجمن پیروان قرآن، کاری گسترده با رویکرد تاریخ شفاهی انجام داده است که بسیار ارزنده و مفید است.

📌منابع:
📚 جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی‌ـ‌سیاسی ایران سال‌های 1320ـ1357؛ رسول جعفریان؛ تهران: خانه‌ی کتاب، نهم، 1387 ش.
🌐 دانشنامه مشهد الرضا علیه السلام
🌐 خبرگزاری بین‌المللی قرآن
🌐 روزنامه شهرآرا
🌐 تاریخ شفاهی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ ادب و پایداری
📷 توضیح عکس: مرحوم حاج علی‌اصغر عابدزاده در کنار مرحوم آیت‌الله‌العظمی سیّد محمّدهادی میلانی.
✅@Experiography

BY تجرِبه‌نگاری مدارس اسلامی