tgoop.com/Hekmat_Harkat/123
Last Update:
🔸دکتر آرمان ذاکری در شانزدهمين نشست مدرسۀ حکمت و حرکت، با عنوان «فعاليت‌های خيريۀ نهاد دين؛ همبستگی يا هويت‌گرايی» به اين موضوعات پرداخت:
🔹 پرسش ما در اين پژوهش اين است که واکنش نهاد دين به عنوان يکی از مهم‌ترين نهادهای جامعه با کارکرد همبستگی اجتماعی، به مسائل اجتماعی چيست؟
🔹 از آنجا که مسائل اجتماعی به منابع مالی گره خورده، بايد ديد سازوکار فعاليت اقتصادی در نهاد دين و به‌ويژه روحانيت چگونه عمل می‌کند.
🔹 منظور ما از نهاد، هم به معنای سازمانی آن، نظير بيمارستان و مؤسسه و آموزشگاه و مسجد است و هم به معنای رفتارهای تکرارشونده مانند شهريه دادن و تبليغ.
🔹 نهاد خيريه در نظام يکسان‌انگار تصوف در ايران، در ميانه‌های دورۀ صفويه از هم می‌پاشد، اما اين نهاد در نظام تمايزگذار فقها با وکالت و نقابت و صدر و مرجعيت ادامه می‌يابد و با هدف حفظ تشيع، در وهلۀ اول به رفتارهای خيريۀ اعتقادی و پس از آن به خيريۀ اجتماعی می‌پردازد.
🔹 موقوفات به‌شدت تحت تأثير فضای سياسی، نهادی ناپايدار است، اما خمس که تا ميانۀ دورۀ قاجار به دليل جمعيت اندک و کمبود گردش مالی چندان تأثيرگذار نبوده، اندک‌اندک جای خود را پيدا می‌کند و با حضور حاج شيخ عبدالکريم حائری در قم و تأسيس حوزۀ علميه وجه نهادی می‌يابد و وجوهات، به شکلی جهت‌يافته به سوی بيمارستان‌سازی و مدرسه‌سازی و عمران و آبادی هدايت می‌شود.
🔹 اين نهاد پس از دورۀ تأسيس، در زمان آيت‌الله بروجردی با رشد اقتصادی کشور و بهبود وضعيت مالی مقلدان، به دورۀ تثبيت می‌رسد و حتی به خارج از کشور راه پيدا می‌کند.
🔹 در دورۀ آيت‌الله خوئی با فشارهای حکومت بعث عراق، سرمايه‌ها به خارج از کشور می‌رود و وجوهات دلاری مقلدان صرف شکل‌گيری مؤسسات ثبت‌‌شدۀ دولتی در غرب می‌گردد و قدرت علمای نجف افزايش می‌يابد.
پس از انقلاب ايران، از يک سو، درآميختگی نهادهای خيريۀ دولتی کار تفکيک ميان نهادهای مرجعيتی و دولتی را دشوار می‌کند و از سوی ديگر، موج دوم بنيادگرايی اسلامی در منطقه، و نگرانی از گسترش تبليغات اهل سنت، بخشی از اين وجوهات را به‌خصوص در مناطق تلفيقی، به سوی فعاليت‌های هويت‌گرايانه سوق می‌دهد.
🔹 بايد توجه داشت که بنيادگرايی افراطی نه يک مسئلۀ اعتقادی که امری برخاسته از يک امر اجتماعی و بعضاً واکنشی به بحران‌های اقتصادی است و اگر کسی می‌خواهد جلو رشد افراطی آن را بگيرد، بايد با فعاليت اجتماعی به اين کار بپردازد و حل مسائل اقتصادی و ساخت مدرسه و درمانگاه و ايجاد اشتغال در مناطق تلفيقی از مهم‌ترين کارها در اين زمينه است.
🔹 در بين همۀ علما، مجموعۀ بزرگ و پيچيدۀ آيت‌الله سيستانی با يک فدراليسم ارتباطی به گونۀ ديگری عمل می‌کند؛ دو فتوای آيت‌الله سيستانی:
يکی جلوگيری از صرف وجوهات در ساخت مسجد و حوزه
و ديگر اجازه دادن به نمايندگان برای صرف وجوهات در مراکز پرداخت به جای ارسال آن به مرکز
راه را برای اجتماعی‌سازی فعاليت‌های خيريه باز کرده است.
🔹 علمای بلاد رفتارهای هويت‌گرايانۀ کمتری نسبت به علمای مرکز دارند؛ زيرا از نزديک با مردم و نيازها و مسائل آنان درگير هستند.
🔻🔻🔻
@Hekmat_Harkat
BY 💢حكمت و حركت💢
Share with your friend now:
tgoop.com/Hekmat_Harkat/123