Warning: mkdir(): No space left on device in /var/www/tgoop/post.php on line 37
Warning: file_put_contents(aCache/aDaily/post/Jontemir/--): Failed to open stream: No such file or directory in /var/www/tgoop/post.php on line 50 Darvesh qo‘shiqlari (Jontemir)@Jontemir P.1286
Қашқадарё ҳокимияти ва зиёлилари ва бутун Ўзбекистон, яқинда ҳокимимиз Муроджон Азимовга йўллаган "Очиқ хат"имда зикр этилган шоирлар ичида энг ёши — Шоҳижаҳоннинг икки йил бурун битган мулоҳазаларини ўқинг (Бугун чандон дадиллашган, теранлашгани аниқ!). Яна таъкидлайман, бу йигит Қашқадарёнинг энг ёш ижодкорларидан бири. Фикрлари эса катта-катта йиринглаган яраларни ёради. Муроджон ака, ўткир ёшлар шижоатини шамолга совуриб юборишга ҳаққимиз йўқ. Миллат руҳиятини ўстириб, асрайдиган соҳалар: таълим, санъатни эгаллайдиган шу ёшлар эртага. Ўзларингиз айтганларингиздек, ёшларга катталар маъсул. Кейин ёшлар шунга қараб маъсулятни елкага олади ва ўзлари кўрган муносабатга кўра муомила қилади ёшу кекса билан.
ЗУЛФИҚОР
МУЛОҲАЗА (Адабиёт дарслари ҳақида)
Мен адабиётни яхши кўраман, лекин адабиёт дарсини эмас, деб ҳазил қилардим дўстларимга. Аслида, бу ҳазил ҳам эмасди. Қайсидир маънода, шундай эди. Адабиётнинг бошқача ўқитилишини истардим чунки.
1. Абитуриентлик йилларида адабиётни аниқ фандек ёдлаб ўрганишга мажбур бўлганмиз. Биз асарлардан хулосалар, фикрлар, туйғулар эмас, рақамлар, сифатлар ва фактлар қидирардик.
Чўлпоннинг “Гўзал“ шеърида нима ифодаланган, ниманинг рамзи назарда тутилган деган савол қолиб, “Гўзал“ шеърида гўзални кимлардан сўраган? – деган саволга жавоб беришимиз лозим эди. (Жавоби: ой, қуёш, юлдуз, шамол)
“Кеча ва кундуз“да асар моҳиятини англаш ӯрнига, биз Зебини неча йилга сургун қилишганини эсда сақлаб қолмоққа тиришардик. (Жавоби: 7 йил)
Аслида, “Дунёнинг ишлари“дан онани эъзозлашни, “Юлдузлар мангу ёнади“дан эса жўмардлик, ор-номус хислатларини ўрганишимиз керак эмасми?
Ким айбдор бунга? Адабиёт ўқитувчиларими? Менимча, ундай эмас. Уларнинг ҳам жонига тегган, аслида, бу. Аммо Давлат Тест Маркази саволларни юқоридагидек тузгандан кейин, шу саволлар бўйича тайёрланиб юрган абитуриентга яна қандай дарс ўтишлари мумкин? Бошқа илож қолганми уларда?
(Юқорида мисол сифатида келтирганларим ўтган йилги кириш тестларида тушган саволлар. Қидириб ўтирмай, эсимда борини ёздим. Олдинги йилларда бундан баттар бачкана ва мантиқсиз саволлар бор эди)
2. Адабиёт дарсликларида шоир ва адибларнинг таржимаи ҳоли ва асаридан бошқа ҳаммаси китоб муаллифларининг шахсий қарашларидир. Аммо, ҳатто шуларни ҳам тест қилишади. Мисол келтирай:
Исталган ўқувчидан Абдулла Қаҳҳорнинг “Бемор“ ҳикоясидан қандай хулоса келиб чиқади деб сўранг. Ҳеч ўйланмай ва ҳатто тушуниб-тушунмай, “ЖАМИЯТ — БEМОР!“ деган жумлани айтади. Чунки бу фикр китобда тўртбурчак ичига олиниб, катта ҳарфлар билан ёзиб қўйилган.
Адабиётнинг вазифаси инсонни фикрлашга ўргатиш эмасми? Аммо бундай ҳолатлар мияни қотириб қўяди, фикрлашни ўлдиради.
Дарсликда асарнинг таҳлиллари берилганини ёқлайман, аммо китоб муаллифларининг шахсий фикрлари ўқувчиларга қандайдир ўзгармас қоида ёки назария сифатида қабул қилдирилишига қаршиман!
3. Лицейда ўқирдик. Бир куни текширувчилар келишди. Қайсидир гуруҳга кириб, ватан ҳақида шеър сўрашибди. Ўша ўқувчилар айтиб бера олмагани учун бутун лицейга ярим йил адабиёт дарсларида шеър ёдлатишган, шеър сўрашган.
Ватан ҳақида, она ҳақида.
Текширувчиларнинг фикрича, ўқувчи ватан ва она мавзусида шеърларни “шариллатиб“ ёдлайверса-ёдлайверса, унда ватанпарварлик ва онага меҳр ҳислари пайдо бўлармиш.
Шеърни ҳам мажбурлаб ёдлатадими? Ахир, ўқувчига ёққан шеър бўлса, икки ўқишдаёқ хотирага муҳрланадику. Энг ёмони, шеърларни ўзлари танлаб беришган ва танлашдаги асосий мезон шеърда «Ватан» сўзининг борлиги эди.
Бунақа йўллар билан ватанпарварлар эмас, чинакам маддоҳлар етиштиряпсизлар!
4. Университетда Адабиётшунослик деган фан ўтилди.
Бир ўқитувчи маърузани “Ўтган кунлар“ билан бошлаб, шу асар билан тугатарди.
Қашқадарё ҳокимияти ва зиёлилари ва бутун Ўзбекистон, яқинда ҳокимимиз Муроджон Азимовга йўллаган "Очиқ хат"имда зикр этилган шоирлар ичида энг ёши — Шоҳижаҳоннинг икки йил бурун битган мулоҳазаларини ўқинг (Бугун чандон дадиллашган, теранлашгани аниқ!). Яна таъкидлайман, бу йигит Қашқадарёнинг энг ёш ижодкорларидан бири. Фикрлари эса катта-катта йиринглаган яраларни ёради. Муроджон ака, ўткир ёшлар шижоатини шамолга совуриб юборишга ҳаққимиз йўқ. Миллат руҳиятини ўстириб, асрайдиган соҳалар: таълим, санъатни эгаллайдиган шу ёшлар эртага. Ўзларингиз айтганларингиздек, ёшларга катталар маъсул. Кейин ёшлар шунга қараб маъсулятни елкага олади ва ўзлари кўрган муносабатга кўра муомила қилади ёшу кекса билан.
ЗУЛФИҚОР
МУЛОҲАЗА (Адабиёт дарслари ҳақида)
Мен адабиётни яхши кўраман, лекин адабиёт дарсини эмас, деб ҳазил қилардим дўстларимга. Аслида, бу ҳазил ҳам эмасди. Қайсидир маънода, шундай эди. Адабиётнинг бошқача ўқитилишини истардим чунки.
1. Абитуриентлик йилларида адабиётни аниқ фандек ёдлаб ўрганишга мажбур бўлганмиз. Биз асарлардан хулосалар, фикрлар, туйғулар эмас, рақамлар, сифатлар ва фактлар қидирардик.
Чўлпоннинг “Гўзал“ шеърида нима ифодаланган, ниманинг рамзи назарда тутилган деган савол қолиб, “Гўзал“ шеърида гўзални кимлардан сўраган? – деган саволга жавоб беришимиз лозим эди. (Жавоби: ой, қуёш, юлдуз, шамол)
“Кеча ва кундуз“да асар моҳиятини англаш ӯрнига, биз Зебини неча йилга сургун қилишганини эсда сақлаб қолмоққа тиришардик. (Жавоби: 7 йил)
Аслида, “Дунёнинг ишлари“дан онани эъзозлашни, “Юлдузлар мангу ёнади“дан эса жўмардлик, ор-номус хислатларини ўрганишимиз керак эмасми?
Ким айбдор бунга? Адабиёт ўқитувчиларими? Менимча, ундай эмас. Уларнинг ҳам жонига тегган, аслида, бу. Аммо Давлат Тест Маркази саволларни юқоридагидек тузгандан кейин, шу саволлар бўйича тайёрланиб юрган абитуриентга яна қандай дарс ўтишлари мумкин? Бошқа илож қолганми уларда?
(Юқорида мисол сифатида келтирганларим ўтган йилги кириш тестларида тушган саволлар. Қидириб ўтирмай, эсимда борини ёздим. Олдинги йилларда бундан баттар бачкана ва мантиқсиз саволлар бор эди)
2. Адабиёт дарсликларида шоир ва адибларнинг таржимаи ҳоли ва асаридан бошқа ҳаммаси китоб муаллифларининг шахсий қарашларидир. Аммо, ҳатто шуларни ҳам тест қилишади. Мисол келтирай:
Исталган ўқувчидан Абдулла Қаҳҳорнинг “Бемор“ ҳикоясидан қандай хулоса келиб чиқади деб сўранг. Ҳеч ўйланмай ва ҳатто тушуниб-тушунмай, “ЖАМИЯТ — БEМОР!“ деган жумлани айтади. Чунки бу фикр китобда тўртбурчак ичига олиниб, катта ҳарфлар билан ёзиб қўйилган.
Адабиётнинг вазифаси инсонни фикрлашга ўргатиш эмасми? Аммо бундай ҳолатлар мияни қотириб қўяди, фикрлашни ўлдиради.
Дарсликда асарнинг таҳлиллари берилганини ёқлайман, аммо китоб муаллифларининг шахсий фикрлари ўқувчиларга қандайдир ўзгармас қоида ёки назария сифатида қабул қилдирилишига қаршиман!
3. Лицейда ўқирдик. Бир куни текширувчилар келишди. Қайсидир гуруҳга кириб, ватан ҳақида шеър сўрашибди. Ўша ўқувчилар айтиб бера олмагани учун бутун лицейга ярим йил адабиёт дарсларида шеър ёдлатишган, шеър сўрашган.
Ватан ҳақида, она ҳақида.
Текширувчиларнинг фикрича, ўқувчи ватан ва она мавзусида шеърларни “шариллатиб“ ёдлайверса-ёдлайверса, унда ватанпарварлик ва онага меҳр ҳислари пайдо бўлармиш.
Шеърни ҳам мажбурлаб ёдлатадими? Ахир, ўқувчига ёққан шеър бўлса, икки ўқишдаёқ хотирага муҳрланадику. Энг ёмони, шеърларни ўзлари танлаб беришган ва танлашдаги асосий мезон шеърда «Ватан» сўзининг борлиги эди.
Бунақа йўллар билан ватанпарварлар эмас, чинакам маддоҳлар етиштиряпсизлар!
4. Университетда Адабиётшунослик деган фан ўтилди.
Бир ўқитувчи маърузани “Ўтган кунлар“ билан бошлаб, шу асар билан тугатарди.
Don’t publish new content at nighttime. Since not all users disable notifications for the night, you risk inadvertently disturbing them. 3How to create a Telegram channel? While some crypto traders move toward screaming as a coping mechanism, many mental health experts have argued that “scream therapy” is pseudoscience. Scientific research or no, it obviously feels good. Telegram channels fall into two types: Write your hashtags in the language of your target audience.
from us
