شرح روان ابیات مثنوی معنوی دفتر اول_ دفتر دوم_ دفترسوم_ دفتر چهارم(مولانا)

شرح روان ابیات مثنوی معنوی_دفتر چهارم
نشستنِ دیو* بر مقام سلیمان علیه السّلام، و تشبّه کردن او به کارهایِ سلیمان علیه السّلام، و فرق ظاهر میان هردو سلیمان، و دیو خویشتن را سلیمان بن داود نام کردن
*دیو : صاحبان عقل معاش و ریاکار


(۱۲۶۳) ور چه عقلت هست، با عقلِ دگر
         یار باش و مشورت کُن ای پدر

ای پدر، درست است که تو عقل معاش داری، لازم است با صاحب عقل دیگر ( پیر و اگاه) یار و هم‌نشین باشی


(۱۲۶۴) با دو عقل، از بس بلاها وارَهی
         پایِ خود بر اوجِ گردون‌ها نهی

  به وسیله دو عقل از بلاها نجات پیدا کرده و با همت خود به اوج کمال روحی می‌رسی. ( بر افلاک قدم می‌گذاری.)

 
(۱۲۶۵) دیو گر خود را سلیمان نام کرد
          مُلك بُرد و مملکت را رام کرد

اگر شیطان نام خود را سلیمان نهاد و مقام سلطنت را به دست آورد و کشور را مطیع خود کرد.


(۱۲۶۶) صورتِ کارِ سلیمان دیده بود
      صورت اندر* سِرّ دیوی می نمود

اعمال شیطان صورتِ ظاهری سلیمان را داشت، اما آثار و علائم شیطانی در باطن او دیده می‌شد.
* صورت اندر: در صورت ظاهر

(۱۲۶۷) خلق گفتند: این سلیمان بی‌صفاست
           از سلیمان تا سلیمان فرق هاست

مردم می‌گفتند: در این سلیمان صفای پیامبری وجود ندارد.  و بین این سلیمان تا آن سلیمان تفاوت‌های بسیاری است.


(۱۲۶۸) او چو بیداری ست، این همچون وَسَن*
            همچنانکه آن حَسَن با این حَسَن

  سلیمان نبی مانند بیداری است و این سلیمان مانند خواب است،  چنانکه آن حَسَن نیک سیرت با این حسن بدنهاد فرق‌های زیادی است.
*وَسن: خواب سنگین


(۱۲۶۹) دیو می گفتی که حق بر شکلِ من
       صورتی کرده ست خوش بر اَهرِمن

ریاکار( شیطان صفت) می‌گفت: خداوند، شیطان را به صورت و ظاهر زیبای من آفریده است.


(۱۲۷۰) دیو را حق صورتِ من داده است
        تا* نیندازد شما را او به شست*

خداوند به شیطان صورت ظاهری مرا داده است. هوشیار باشید مبادا به دام او بیفتید.
* تا: زنهار
*شست: قلاب ماهیگیری (دام)


(۱۲۷۱)گر پدید آید به دعوی، زینهار
         صورتِ او را مدارید اعتبار

اگر آن شیطان در نظر شما مجسّم شد و ادعا کرد که من سلیمانم، مبادا ظاهر او را باور کنید و فریب بخورید.


(۱۲۷۲) دیوشان از مکر این می‌گفت، ليك
     می‌نمود این، عکس در دل‌هاب نیک

شیطان‌( ریاکار) این حرفها را از روی نیرنگ می‌گفت اما در ضمیر مردم روشن بین و آگاه بر عکس این گفتارها دیده می‌شد.


(۱۲۷۳) نیست بازی با مُمَیّز*، خاصه او
      که بُوَد تمییز و عقلش غیب گو

انسان عاقل را نمی‌توان بازی داد، خاصه آن عاقلی که از اسرار غیب آگاهی دارد و حقایق آن را بازگو می کند.


(۱۲۷۴) هیچ سحر و هیچ تلبيس* و دَغَل*
            می نبندد پرده بر اهلِ دُوَل*

هیچ جادو و مکر و نیرنگی نمی‌تواند بر دل اهل الله حجابی بکشد.
*ممیز ؛ تمیز دهنده 
*تلبیس: ریاکار، نیرنگ ساز
*اهل دُوَل: عارفان روشن ضمیر


(۱۲۷۵) پس همی گفتند با خود، در جواب
           بازگونه می روی ای کژخطاب

مردم خردمند با خود می‌گفتند: ای یاوه گو وارونه حرکت می‌کنی.( نعل وارونه میزنی)


@MolaviPoett

www.tgoop.com/MolaviPoett/5273

2.0K viewsDec 18 at 19:04

شرح روان ابیات مثنوی معنوی_دفتر چهارم
نشستنِ دیو* بر مقام سلیمان علیه السّلام، و تشبّه کردن او به کارهایِ سلیمان علیه السّلام، و فرق ظاهر میان هردو سلیمان، و دیو خویشتن را سلیمان بن داود نام کردن
*دیو : صاحبان عقل معاش و ریاکار


(۱۲۶۳) ور چه عقلت هست، با عقلِ دگر
         یار باش و مشورت کُن ای پدر

ای پدر، درست است که تو عقل معاش داری، لازم است با صاحب عقل دیگر ( پیر و اگاه) یار و هم‌نشین باشی


(۱۲۶۴) با دو عقل، از بس بلاها وارَهی
         پایِ خود بر اوجِ گردون‌ها نهی

  به وسیله دو عقل از بلاها نجات پیدا کرده و با همت خود به اوج کمال روحی می‌رسی. ( بر افلاک قدم می‌گذاری.)

 
(۱۲۶۵) دیو گر خود را سلیمان نام کرد
          مُلك بُرد و مملکت را رام کرد

اگر شیطان نام خود را سلیمان نهاد و مقام سلطنت را به دست آورد و کشور را مطیع خود کرد.


(۱۲۶۶) صورتِ کارِ سلیمان دیده بود
      صورت اندر* سِرّ دیوی می نمود

اعمال شیطان صورتِ ظاهری سلیمان را داشت، اما آثار و علائم شیطانی در باطن او دیده می‌شد.
* صورت اندر: در صورت ظاهر

(۱۲۶۷) خلق گفتند: این سلیمان بی‌صفاست
           از سلیمان تا سلیمان فرق هاست

مردم می‌گفتند: در این سلیمان صفای پیامبری وجود ندارد.  و بین این سلیمان تا آن سلیمان تفاوت‌های بسیاری است.


(۱۲۶۸) او چو بیداری ست، این همچون وَسَن*
            همچنانکه آن حَسَن با این حَسَن

  سلیمان نبی مانند بیداری است و این سلیمان مانند خواب است،  چنانکه آن حَسَن نیک سیرت با این حسن بدنهاد فرق‌های زیادی است.
*وَسن: خواب سنگین


(۱۲۶۹) دیو می گفتی که حق بر شکلِ من
       صورتی کرده ست خوش بر اَهرِمن

ریاکار( شیطان صفت) می‌گفت: خداوند، شیطان را به صورت و ظاهر زیبای من آفریده است.


(۱۲۷۰) دیو را حق صورتِ من داده است
        تا* نیندازد شما را او به شست*

خداوند به شیطان صورت ظاهری مرا داده است. هوشیار باشید مبادا به دام او بیفتید.
* تا: زنهار
*شست: قلاب ماهیگیری (دام)


(۱۲۷۱)گر پدید آید به دعوی، زینهار
         صورتِ او را مدارید اعتبار

اگر آن شیطان در نظر شما مجسّم شد و ادعا کرد که من سلیمانم، مبادا ظاهر او را باور کنید و فریب بخورید.


(۱۲۷۲) دیوشان از مکر این می‌گفت، ليك
     می‌نمود این، عکس در دل‌هاب نیک

شیطان‌( ریاکار) این حرفها را از روی نیرنگ می‌گفت اما در ضمیر مردم روشن بین و آگاه بر عکس این گفتارها دیده می‌شد.


(۱۲۷۳) نیست بازی با مُمَیّز*، خاصه او
      که بُوَد تمییز و عقلش غیب گو

انسان عاقل را نمی‌توان بازی داد، خاصه آن عاقلی که از اسرار غیب آگاهی دارد و حقایق آن را بازگو می کند.


(۱۲۷۴) هیچ سحر و هیچ تلبيس* و دَغَل*
            می نبندد پرده بر اهلِ دُوَل*

هیچ جادو و مکر و نیرنگی نمی‌تواند بر دل اهل الله حجابی بکشد.
*ممیز ؛ تمیز دهنده 
*تلبیس: ریاکار، نیرنگ ساز
*اهل دُوَل: عارفان روشن ضمیر


(۱۲۷۵) پس همی گفتند با خود، در جواب
           بازگونه می روی ای کژخطاب

مردم خردمند با خود می‌گفتند: ای یاوه گو وارونه حرکت می‌کنی.( نعل وارونه میزنی)


@MolaviPoett

BY شرح روان ابیات مثنوی معنوی دفتر اول_ دفتر دوم_ دفترسوم_ دفتر چهارم(مولانا)