MorphoSyntax

☰

🔲 صرف | مقوله‌گردانی اسم به فعل

○ تو را طرزیا صدهزاران آفرین
○ که طرزِ غـــریبی جدیدیده‌ای

● طرزی افشار از سخن‌سرایان نوپرداز و خوش‌طبع نیمۀ سدۀ یازدهم هجری بود که در روستای طرزلو در اطراف ارومیه دیده به جهان گشود. او را هم‌روزگار شاه صفی و شاه عباس دوم دانسته‌اند و چنان‌که خود گفته، از دربار شاه صفی نه تومان مقرری می‌گرفت. از ویژگی‌های برجستۀ زبان وی، اشتقاق فعل از اسم (و گاه صفت) یا اصطلاحاً ساختن مصدر جعلی بوده است؛ چنان‌که خود در این‌باره می‌سراید:

○ گر چه طرزِ نو اختراعیدم/ جانبِ نظم را مُراعیدم

● مقوله‌گردانی اسم به فعل گرچه همواره در زبان فارسی جاری بوده است، اما پدیدۀ پربسامدی نیست. در سال‌های اخیر، «زنگیدن» و «شوتیدن» و پیش از آن نیز مصدرهای «طلبیدن» و «رقصیدن» به واژگان فارسی راه یافته‌اند. «جنگیدن» نیز با همین شگرد ساختواژی و برپایۀ اسم «جنگ» تولید شده است؛ مانند فعل «جنگد» در شعر زیر از جناب مولانا:

○ کی چنین گوید کسی کو مکر هست/ چون چنین جنگد کسی کو بی‌رهست

● در غزلی که در تصویر پیوست از طرزی آمده، نمونه‌های فراوانی از مقوله‌گردانی اسم به فعل یافت می‌شود.

@MorphoSyntax

www.tgoop.com/MorphoSyntax/162

289 viewsedited  Jul 17 at 19:53

☰

🔲 صرف | مقوله‌گردانی اسم به فعل

○ تو را طرزیا صدهزاران آفرین
○ که طرزِ غـــریبی جدیدیده‌ای

● طرزی افشار از سخن‌سرایان نوپرداز و خوش‌طبع نیمۀ سدۀ یازدهم هجری بود که در روستای طرزلو در اطراف ارومیه دیده به جهان گشود. او را هم‌روزگار شاه صفی و شاه عباس دوم دانسته‌اند و چنان‌که خود گفته، از دربار شاه صفی نه تومان مقرری می‌گرفت. از ویژگی‌های برجستۀ زبان وی، اشتقاق فعل از اسم (و گاه صفت) یا اصطلاحاً ساختن مصدر جعلی بوده است؛ چنان‌که خود در این‌باره می‌سراید:

○ گر چه طرزِ نو اختراعیدم/ جانبِ نظم را مُراعیدم

● مقوله‌گردانی اسم به فعل گرچه همواره در زبان فارسی جاری بوده است، اما پدیدۀ پربسامدی نیست. در سال‌های اخیر، «زنگیدن» و «شوتیدن» و پیش از آن نیز مصدرهای «طلبیدن» و «رقصیدن» به واژگان فارسی راه یافته‌اند. «جنگیدن» نیز با همین شگرد ساختواژی و برپایۀ اسم «جنگ» تولید شده است؛ مانند فعل «جنگد» در شعر زیر از جناب مولانا:

○ کی چنین گوید کسی کو مکر هست/ چون چنین جنگد کسی کو بی‌رهست

● در غزلی که در تصویر پیوست از طرزی آمده، نمونه‌های فراوانی از مقوله‌گردانی اسم به فعل یافت می‌شود.

@MorphoSyntax

BY MorphoSyntax