tgoop.com/acedeea/9
Last Update:
گویا هدف سردبیر مجلۀ مترجم از ارائۀ چنین ترجمه‌ای «انتقال دقیق معنی» با تکیه بر «خلاقیتِ مبتنی بر رنج» بوده است طوری که ترجمه «زیبایی و سلاست کلام» هم داشته باشد، ولی به باور من حین این انتقال، بخش مهمی از این معنی کم و بخش مهمی هم کج شده است. البته نکتۀ مهمی که نباید از نظر دور بماند این است که مشکل ترجمۀ پیشنهادی مشکلی مضاعف است. این ترجمه نه‌فقط با روش‌شناسیِ اساساً نامناسبی صورت گرفته، بلکه در همان چارچوبِ روش‌شناختی هم بسیار پرخطا انجام شده است. می‌شود با همین نگاه و رویکرد طوری ترجمه کرد که این‌همه حذف و تحریفِ معنی نداشته باشد.
من این جمله را این‌طور ترجمه کرده بودم:
«این ایده که در مواقع بحرانی و حساس تنوع را باید فدای «اتحاد مقدسِ» ملت کرد، که زمانی بزرگ‌ترین کامیابیِ قدرتِ همگون‌سازِ گروهِ قومیِ مسلط بود، تازه حالاشروع به خرد شدن کرده است آن هم زیر فشارِ تغییر شکلِ تهدیدکنندۀ همۀ حکومت‌ها - از جمله حکومت ایالات متحد - و تبدیلشان به دیوان‌سالاری، یعنی حاکمیت نه قانون و نه مردان بلکه حاکمیت ادارات یا رایانه‌هایی بی‌نام‌ونشان که شاید معلوم شود سلطۀ کاملاً شخص‌زدایی‌شده‌شان، در مقایسه با زشت‌ترین خودسرانگیِ جباریت‌های قدیم، تهدیدی عظیم‌تر علیه آزادی و علیه آن حداقلی از فرهنگ و تمدن است که بدون آن، هیچ نوع زندگیِ اجتماعی تصورپذیر نیست.»
شاید نثرِ فارسیِ ترجمه‌ام از مسئولیت و داوری قدری ثقیل باشد. ولی دلیلش برگزیدن «راه ساده‌تر در ترجمه» یا «خطر نکردن» یا سایر گمانه‌زنی‌های سردبیر مترجم نیست. کسانی که با متن‌ها نظریِ جدی، و مخصوصاً متن‌های فلسفی، آشنایی دارند نیک می‌دانند که، فارغ از زبان نوشته، این شیوۀ نگارش چیز عجیبی نیست. مقصودْ تفنن یا عذاب دادنِ مخاطب یا بازو گرفتنِ فکری برای خواننده نیست. موضوعِ بحث و مضمونِ اندیشه‌ها خیلی اوقات اقتضا می‌کند که نویسنده زبان و بیانی را به کار گیرد که شاید از نگاه افراد ناآشنا با موضوع غامض یا نامفهوم به نظر آید.
این نمونه را قدری مفصل بررسی کردم دقیقاً با این قصد که تا اندازه‌ای نشان دهم در متون جدیِ حوزۀ علوم انسانی ظرایف و دقایقی هست که ایجاب می‌کند این متن‌ها با سطح بالایی از دقت و تقید به لفظ ترجمه شوند. عجیب نیست اگر این شکل نگارش برای سردبیر مترجم بیگانه باشد.
بر این عقیده‌ام که خوانندۀ دقیق و جدی از ترجمۀ مسئولیت و داوری بهره خواهد برد، اما نهایتاً گمان می‌کنم ترجمۀ نامفهومْ کم‌ضررتر است از ترجمۀ مفهوم ولی نادقیق یا نادرست. ترجمۀ نامفهوم را کنار می‌اندازند ولی ترجمۀ ساده‌شدۀ نادرست علت انواع بدفهمی‌ها و ابزار انواع سوء‌استفاده‌ها می‌شود. ترجیح می‌دهم ترجمه‌ام به لفظ نویسنده مقید، یا به قول سردبیر مترجم تحت‌اللفظی باشد و به همین سبب کسی که متن را می‌خواند احیاناً در فهم مطلب دچار مشکل شود، اما این‌طور نباشد که در مواجهه با متنی‌ساده‌شده و روان‌شده به‌خطا گمان کند که مثلاً اندیشۀ آرنت را خوب دریافته است.
BY آکه‌دیا
Share with your friend now:
tgoop.com/acedeea/9