tgoop.com/agrolaboratoriya/5891
Last Update:
Tuproqning biologik qobig‘i: tirik qalqon 🧱🛡
💡 Biologik tuproq qobig‘i (biocrusts) – tuproq yuzasida yashaydigan turli mikroorganizmlar, lishayniklar va bryofitlardan iborat himoya qatlam bo‘lib, tuproqning barqarorligini saqlash, suvni tutish va ozuqa moddalari aylanishida muhim rol o‘ynaydi.
⌛️ Biologik tuproq qobig‘i taxminan 2,4 milliard yil avval paydo bo‘lgan, undan keyin esa eukaryotik suv o‘tlari, lishayniklar va bryofitlar rivojlangan.
🔎 Biologik qobiq to‘liq ekotizimni tashkil etadi:
-> Fotoavtotrof organizmlar (ishlab chiqaruvchilar),
-> Geterotrof mikroorganizmlar (parchalovchilar),
-> Turli kichik hayvonlar (iste’molchilar).
🔬 Zamonaviy biologik qobiq qurg‘oqchilik va yuqori UV nurlanish kabi og‘ir sharoitlarga moslashgan, bu o‘zgarishlar makroskopik o‘simliklar paydo bo‘lishidan oldin rivojlangan.
📊 Tuproq qobig‘ining quruqlikdagi umumiy birlamchi mahsuldorlikning atigi 1% ni tashkil etishiga qaramay, ular dunyoda biologik azotni biriktirishning 25-50% uchun mas’uldir.
🌍 Biologik qobiq tuzilmalari global o‘zgarishlarga juda sezgir bo‘lib, hatto yog‘ingarchilikdagi kichik o‘zgarishlar ham ulardagi asosiy turlar tarkibiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
📷 Rasm: Yerda biologik qobiqning evolyutsiyasi (manba: Weber et al., 2016; DOI: 10.1007/978-3-319-30214-0_2).
AGROLABORATORIYA-ILM BILAN
©️Shovkat_Xoldorov
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzating👇
