tgoop.com/amirnormohamadi1976/60478
Last Update:
رقصاک
🔸در زبان فارسی حدوداً ۷۰ وند اشتقاقی (اعم از پیشوند و پسوند) وجود دارد. با این وندها می‌توانیم کلمات مشتق بسازیم. کلمات مشتق کلماتی هستند متشکل از دست‌کم یک تکواژ به‌علاوۀ یک یا چند وند اشتقاقی. مثلاً آزمایشگاه متشکل است از: آزمای+-ِش+گاه
🔸زبان فارسی بالقوه می‌تواند با این ۷۰ وندی که دارد واژه‌های مشتق بسازد. اما برخی از این وندها زایاییِ قابل توجهی ندارند، یعنی با آن‌ها واژه‌های محدودی ساخته‌ایم. یکی از این وندها پسوند «-اک» است. با این پسوند بیش از تعداد انگشت‌های دست واژه نساخته‌ایم. کافی است بن فعل را با این پسوند همراه کنیم تا واژۀ جدید ساخته شود: خور+-اک: خوراک، پوش+-اک:پوشاک، سوز+-اک: سوزاک.
🔸احمد کسروی از کسانی بود که به این پسوندها توجه ویژه‌ای می‌کرد و می‌خواست پسوندهای غیرزایا را زایا کند یا زایایی‌شان را فعال‌تر کند. برای مثال، او از این پسوند واژه‌های «گستراک» (معادل فرش) و «آموزاک» (معادل تعلیم) و «چاپاک» (معادل مطبوعات) را ساخت. اما این واژه‌ها جا نیفتادند.
🔸فرهنگستان نیز از این پسوند برای واژه‌سازی غافل نمانده است. یکی از واژه‌هایی که فرهنگستان با این پسوند ساخته «رقصاک» است: رقص+-اک. رقصاک معادلی است برای بیماری کُرِه (chorea). در این بیماری بدن دچار حرکاتی غیرارادی و انقباضی می‌شود و از آنجایی که این حرکت‌های پیچ و تابی شبیه رقص هستند، معادل رقصاک را برای آن انتخاب کرده‌اند.
🔸معادل عربیِ این بیماری نیز «داءالرقص» است: داء (به معنای بیماری)+رقص. جالب‌تر اینکه خودِ کلمۀ chorea از زبان یونانی گرفته شده و آن نیز به معنای رقص است. از این ریشه واژه‌های جدیدتری همچون choreography (طراحی رقص/رقص‌پردازی) نیز ساخته‌اند.
#واژگان #واژه‌گزینی #معادل‌یابی #گرده‌برداری
سجاد سرگلی
https://www.tgoop.com/amirnormohamadi1976
BY علوم وفنون ادبی
Share with your friend now:
tgoop.com/amirnormohamadi1976/60478