اسطوره‌شناسی با بهار مختاریان

اسطوره‌شناسی
بخش سوم

یکی از دنبال‌کنندگانِ هاینه و هردر از مکتبِ هایدلبرگ، فیلولوژیستِ بنام، گئورگ فریدریش کرویزر است که سرچشمه‌ی بسیاری از اسطوره‌های یونانی را در منابعِ شرقی جستجو می‌کرد.  او و دیگر فیلسوفان و فیلولوژیست‌های آلمان چون فریدریش ویلهلم شلینگ، فریدریش شلگل، فریدریش ویلهلم هگل، یاکوب باخوفن و یاکوب گریم همگی در سنتِ تحقیقاتیِ آلمانی‌زبان با تکیه بر تاریخ، تئولوژی، فلسفه، فیلولوژی و زبان‌شناسیِ تاریخی، پژوهش بر اسطوره را به  قامتِ علم برکشیدند.  اینان در اسطوره، کلیتی از دانش و اندیشه‌ی یک قوم و فرهنگ را می‌دیدند و نه امری ساخته و پرداخته‌ی دولتمردان و دین‌مردان و نه امری دروغین و خرافه! اینان معتقد بودند با بررسیِ اسطوره‌ها و نمادها در سیرِ تاریخی-فرهنگیِ اقوام و ملل،  می‌توان تغییر و تحولاتِ اندیشه، اجتماع و ... را پی گرفت. همین نگرش سبب شد که نه تنها نسبت به  سرچشمه‌ی بن‌مایه‌های اسطوره‌های یونان و شباهت و آمیختگیِ آنها با خوانش و رمزگشاییِ آن عصر از منابعِ تمدن‌های شرقی، چشم‌اندازی تازه گشوده شود، بلکه نگرشِ نوینی به تاریخ و با رویکرد تحلیلی- تاریخیِ منسجم و نظام‌مندی از اسطوره‌ها و نمادها پی افکنده شود. به همین دلیل در این دوران سوای رشته‌ی Indogermanistik، رشته‌های فرهنگِ عامه و نیز Germanistik، در آلمان راه‌اندازی شد تا در کنارِ توجه به منابعِ یونانی و هندی (ودا)، به ریشه‌های اسطوره‌های اقوامِ آلمانی‌زبان نیز بپردازند.

از اوایل قرن نوزدهم در نتیجه‌ی دستاوردهای پژوهش‌های مردم‌نگارانه از اقوام بیگانه، مواد و داده‌های اسطوره‌ای افزایش یافت و "اسطوره‌شناسیِ تطبیقی" ابعادِ تازه‌ای یافت. نمایندگان این حوزه، انسان‌شناسانِ معروف فرانس بوآس، فریدریش راسل و آدولف باستین اند که اسطوره‌ها  را بیانی شاعرانه از پیوند میان انسان و طبیعت می‌دانستند. نزدِ اینان، انسان از طریقِ نماد، بازتابی از احساسِ دینیِ خود را نسبت به جهان با اسطوره‌ها بیان کرده و با آیین‌ها آنها را زمینی کرده است. گرچه بوآس بخشی از تحقیقاتش، کارِ میدانی در آمریکای شمالی بود، اما از آنجا که شاگردِ آدولف باستین بود و خودِ باستین دامنه‌ی تاثیرِ دیلتای و تاریخ‌گرایی را به آمریکا کشانده بود، اما با چنین نگرشی، سنتِ تجربه گرایی در انسان‌شناسیِ آمریکایی را معتدل ساخت. البته باید خاطرنشان کرد بخشی از نظریه‌های اینان بر بنیادِ نجوم و اسطوره‌های میانرودان با نقدِ جدّی از سوی مکتب پان-بابلی مانند وینکلر، زیکه و اهرن رایش روبه‌رو شد. همچنین از حوزه‌ی انسان‌شناسی، مالینوفسکی و از حوزه‌ی روانشناسیِ قومی، ووندت به نقدِ آرای آنان پرداختند.

با آغاز جنگ جهانی اول نقدی تازه بر برخی از آرای پیشین شکل گرفت.

www.tgoop.com/baharmokhtarian/82

281 viewsedited  Jan 25 at 12:42

اسطوره‌شناسی
بخش سوم

یکی از دنبال‌کنندگانِ هاینه و هردر از مکتبِ هایدلبرگ، فیلولوژیستِ بنام، گئورگ فریدریش کرویزر است که سرچشمه‌ی بسیاری از اسطوره‌های یونانی را در منابعِ شرقی جستجو می‌کرد.  او و دیگر فیلسوفان و فیلولوژیست‌های آلمان چون فریدریش ویلهلم شلینگ، فریدریش شلگل، فریدریش ویلهلم هگل، یاکوب باخوفن و یاکوب گریم همگی در سنتِ تحقیقاتیِ آلمانی‌زبان با تکیه بر تاریخ، تئولوژی، فلسفه، فیلولوژی و زبان‌شناسیِ تاریخی، پژوهش بر اسطوره را به  قامتِ علم برکشیدند.  اینان در اسطوره، کلیتی از دانش و اندیشه‌ی یک قوم و فرهنگ را می‌دیدند و نه امری ساخته و پرداخته‌ی دولتمردان و دین‌مردان و نه امری دروغین و خرافه! اینان معتقد بودند با بررسیِ اسطوره‌ها و نمادها در سیرِ تاریخی-فرهنگیِ اقوام و ملل،  می‌توان تغییر و تحولاتِ اندیشه، اجتماع و ... را پی گرفت. همین نگرش سبب شد که نه تنها نسبت به  سرچشمه‌ی بن‌مایه‌های اسطوره‌های یونان و شباهت و آمیختگیِ آنها با خوانش و رمزگشاییِ آن عصر از منابعِ تمدن‌های شرقی، چشم‌اندازی تازه گشوده شود، بلکه نگرشِ نوینی به تاریخ و با رویکرد تحلیلی- تاریخیِ منسجم و نظام‌مندی از اسطوره‌ها و نمادها پی افکنده شود. به همین دلیل در این دوران سوای رشته‌ی Indogermanistik، رشته‌های فرهنگِ عامه و نیز Germanistik، در آلمان راه‌اندازی شد تا در کنارِ توجه به منابعِ یونانی و هندی (ودا)، به ریشه‌های اسطوره‌های اقوامِ آلمانی‌زبان نیز بپردازند.

از اوایل قرن نوزدهم در نتیجه‌ی دستاوردهای پژوهش‌های مردم‌نگارانه از اقوام بیگانه، مواد و داده‌های اسطوره‌ای افزایش یافت و "اسطوره‌شناسیِ تطبیقی" ابعادِ تازه‌ای یافت. نمایندگان این حوزه، انسان‌شناسانِ معروف فرانس بوآس، فریدریش راسل و آدولف باستین اند که اسطوره‌ها  را بیانی شاعرانه از پیوند میان انسان و طبیعت می‌دانستند. نزدِ اینان، انسان از طریقِ نماد، بازتابی از احساسِ دینیِ خود را نسبت به جهان با اسطوره‌ها بیان کرده و با آیین‌ها آنها را زمینی کرده است. گرچه بوآس بخشی از تحقیقاتش، کارِ میدانی در آمریکای شمالی بود، اما از آنجا که شاگردِ آدولف باستین بود و خودِ باستین دامنه‌ی تاثیرِ دیلتای و تاریخ‌گرایی را به آمریکا کشانده بود، اما با چنین نگرشی، سنتِ تجربه گرایی در انسان‌شناسیِ آمریکایی را معتدل ساخت. البته باید خاطرنشان کرد بخشی از نظریه‌های اینان بر بنیادِ نجوم و اسطوره‌های میانرودان با نقدِ جدّی از سوی مکتب پان-بابلی مانند وینکلر، زیکه و اهرن رایش روبه‌رو شد. همچنین از حوزه‌ی انسان‌شناسی، مالینوفسکی و از حوزه‌ی روانشناسیِ قومی، ووندت به نقدِ آرای آنان پرداختند.

با آغاز جنگ جهانی اول نقدی تازه بر برخی از آرای پیشین شکل گرفت.

BY اسطوره‌شناسی با بهار مختاریان