tgoop.com/cgie_org_ir/5151
Last Update:
گویش‌ورانِ شهرِ ابریشم
♦️دبا: مردم دیار «لاهیجان»، گویشی دارند مختصّ خود، که از توابع زبان گیلکی است.
♦️آن‌چه در ادامه می‌خوانید بخش آغازین مدخلی دربارۀ این گویش، نوشتۀ سیما حسن‌دوست در دانشنامۀ زبان‌ها و گویشهای ایرانی است.
🔹«از گویشهای زبان گیلکی، که خود از زبانهای ایرانی شمال غربیبه شمار می‌رود. بیشتر ساکنان استان گیلان در بخش مرکزی لاهیجان، شامل دهستان آهندان، بازکیاگوراب، لفمجان، لیالستان و لیل و بخش رودبنه به این گویش سخن می‌گویند.
🔹شهر لاهیجان در °۵۰ و صفر دقیقۀ شرقی طول جغرافیایی و °۳۷ و ´۱۲ شمالی عرض جغرافیایی قرار دارد و از شمال به دریای کاسپین، از شرق به لنگرود، از جنوب به دیلمان، از جنوب غربی به سیاهکل و از غرب به آستانۀ اشرفیه منتهی می‌شود. جمعیت این شهر براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ ش مرکز آمار ایران، در حدود ۸۲۹‘ ۱۶۸ تن بوده است که از این شمار، ۶۹۷‘ ۹۷ تن در نقاط شهری و ۱۳۲‘ ۷۱ تن در نقاط روستایی ساکن بوده‌اند.
🔹بسیاری براین باورند که نام لاهیجان ترکیبی است از «لاه» و «جان» که با واج میانجی «ی» ترکیب شده است. « ـ جان» در گیلکی پسوند مکان است و نام بسیاری از شهرها و روستاهای استان گیلان این پسوند را دارد. «لاه» در قدیم به معنای ابریشم بوده است و لاهیجان به‌سبب تولید این محصول، شهر ابریشم خوانده می‌شد.
🔹لاهیجانی نظام نوشتاری خود را دارد. در این نظام، از الفبای فارسی استفاده می‌شود، اما برای واجهای مشخصی که در زبان فارسی وجود ندارند، با توافق نویسندگان این گویش، حرفها و علامتهایی قراردادی تنظیم شده است. امروزه، نشریات مستقل و کتابهای شعر و داستان به گویش لاهیجانی و با این خط آوایی در شهر لاهیجان منتشر می‌شود. برای گیلکی و به تبع آن، لاهیجانی، صفحه‌کلیدی هم تنظیم شده است تا گویشوران بتوانند با سهولت بیشتری در رایانه و گوشیهای هوشمند خود از آن استفاده کنند.»
🔸متن کامل این نوشتار را در دانشنامۀ زبان‌ها و گویشهای ایرانی در تارنمای مرکز که فعلاً به‌صورت برخط انتشار یافته است، بخوانید:
https://www.cgie.org.ir/fa/article/239409/%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%8C-%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%87
@cgie_org_ir
BY مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى
Share with your friend now:
tgoop.com/cgie_org_ir/5151