tgoop.com/davronbekt/2644
Last Update:
Миллатнинг тараққиёти унинг тили, ёзуви ва адабиётига боғлиқ экани сир эмас. Интернет маконида она тилимиз мақомини ошириш ҳам мана шу уч омил билан алоқадордир. Бу борадаги муаммолар ва қилиниши керак бўлган вазифаларнинг асосийларини санаб ўтсам:
1. Лотин ёзувига асосланган ўзбек алифбоси ва имло қоидаларининг мукаммал эмаслиги, имло луғатларида тафовутларнинг кўплиги. Бу – бутун бошли авлоднинг саводига таъсир этадиган даражадаги, дарҳол ҳал қилиниши шарт бўлган муаммодир.
2. Ўзбек тили учун имло ва грамматикани мукаммал текширадиган онлайн хизматларнинг мавжуд эмаслиги. Тармоқда alif.uz, matn.uz, savodxon.uz каби транслитераторлар ва имло текширгичлар бор, лекин улар бир қанча чекловлар билан ишлайди. Бундай дастурлар илмий-тадқиқот институтлари ва дастурчилар билан ҳамкорликда мукаммал тарзда ишлаб чиқилиши, онлайн хизматлар йўлга қўйилиши давр талабидир.
3. Ўзбек тилида чоп этилган асосий энциклопедия ва луғатларнинг онлайн базаси йўқлиги. Тил тараққийси учун бундай манбанинг яратилиши муҳим аҳамият касб этади. Бунда фойдаланувчи бир қидиришда маълум атаманинг турли луғат ва энциклопедиялардаги таърифларини қиёслаш имконига эга бўлади.
4. Ўзбек тили билан боғлиқ бўлган барча манба ва хизматларни ўз ичига олган яхлит онлайн порталнинг йўқлиги. Бунда ўзбек тилидаги асосий луғатлар, энциклопедиялар, тил манбалари бўлган асарлар, матнлар, адабиётлар, илмий журналлар, грамматика, стилистикага оид манбалар, мактаб дарсликлари, тестлар, олимпиада материаллари, тилга оид янгиликлар, викторина ва кўрик танловлар, аудио ва видео маҳсулотлар, кутубхона ва музейларнинг тўлиқ онлайн каталоглари жамланиши мумкин. Масалан, рус тилига бағишланган gramota.ru сайти 2000 йили ташкил этилган бўлиб, Россия ҳукумати томонидан молиялаштирилади.
5. Ўзбек адабиётининг бошқа тилларга таржима қилишда марказлашган тизим мавжуд эмаслиги. Ҳозирда кўплаб ўзбекча асарлар хорижий тилларга таржима қилинмоқда. Лекин академик даража, юксак савиядаги таржималар бармоқ билан санарли. Таржималарни баҳолайдиган экспертлар гуруҳи мавжуд эмас. Назаримда, жаҳон китобхонлари ўзбек адабиёти ҳақида кам билади. Чунки жаҳон тилларидаги манбалар жуда оз. Ўзбек адабиётини халқаро миқёсда тарғиб қилиш, дунё трендидаги асарларни таржима қилиш ва оммалаштириш учун давлат кўмагидаги таржимонлар жамиятига эҳтиёж бор. Яхши мукофот жамғармасига эга халқаро таржима танловларини ташкил этиш орқали ҳам хориждаги ўзбек адабиётига қизиқувчи маҳоратли муаллиф ва мутаржимларни кашф этиш мумкин.
Давронбек Тожиалиев, Ziyouz.uz портали асосчиси
@davronbekt
Мақоланинг тўлиқ варианти
BY Davronbek Tojialiyev sahifasi
Share with your friend now:
tgoop.com/davronbekt/2644