tgoop.com/dhurnievic/611
Last Update:
2/2
🟢 Кацярына ІІ не піша пра польскую нацыю, яна паслядоўна змагаецца з ёй справамі. І робіць гэта больш хітра чым яе саюзнікі. Яна піша пра цудоўны расейскі народ. Кацярына першай сярод расейскіх уладароў Расеі падкрэслівае, што Расею стварае яе арысткаратыя. Але пытанне, дык а што рабіць з польскай шляхтай, якая апынулася ў Расеі ў выніку падзелаў Рэчы Паспалітай? Бо пасля першага падзелу чытаць і пісаць умелі акурат больш на тых далучаных землях, чым у рэшце Расеі. У Рэчы Паспалітай эліты былі больш адукаваныя. І што робіць Кацярына? Яна спрабуе знішчыць польскую культуру. Што загадвае Сувораву Кацярына пасля паразы паўстання Касцюшкі? Вывезці з Варшавы бібліятэку Залускіх, то бок Нацыянальную бібліятэку. Гэта была першая на еўрапейскім кантыненце грамадская бібліятэка, больш за 400 тысяч тамоў. І ў снежні 1794 годзе кібіткі вывозілі з Варшавы ў Пецярбург “душу народа”. Культура - “душа народа”. Кацярына гэта выдатна разумела.
🟢 У часы Івана ІІІ і івана Грознага расейскія цары вывозілі з анэксаваных княстваў святыя іконы. Яны забіралі тое, што сімвалізуе духоўную прывязанасць гэтай супольнасці. Так было з Казанскай іконай, з Уладзімерскай. Усё гэта трапіла ў Маскву. У 1831 годзе, калі паразу пацярпела Лістападаўскае паўстанне, Мікалай І робіць тое самае. Ён загадвае вывезці з Варшавы адноўленыя калекцыі бібліятэкі. Гэта 200 000 кніг. І ўсё гэта трапіла ў Пецярбург і стала “расейскай калекцыяй”. Гэта барацьба з душой або, інакш кажучы, з уяўленнем народу. Акупанты намагаліся спыніць гэты працэс уяўлення сябе народам усё большай колькасці людзей. Іх задачай было зрабіць з гэтага народу лаяльную сабе масу.
🟢 Адна з ключавых прычын эфектыўнасці любой імперыі – гэта супраца захопленых народаў з акупантам. І калі папярэдняя культура народа перашкаджае ў гэтым, тады трэба яе асалбіць і знішчыць. У нашай гісторыі захопнікі спрабавалі спыніць пашырэнне нашай культуры. Яны разумелі, што гэтая культура пашырае сувязь з культурай і гісторыяй на больш шырокія масы, якія да XVIII ст не з’яўляліся народам. Сяляне тады не былі часткай польскага народа. Гэта змянілася тады, калі і яны ўявілі, што і яны ўжо частка нацыі. Яны здабывалі гэтую свядомасць у XIX ст., да 1918 году. Менавіта тады сяляне рушылі да барацьбы за незалежную Польшчу і яе абароны ў 1920. Тады яны былі ўжо палякамі. Яны знайшлі сябе ў гэтай уяўнай польскай супольнасці. Гэта феномен паказвае моц і інтэнсіўнайсць польскай нацыянальнай супольнасці.
🟢 Ці патрэбная была сялянам Польшча для матэрыяльнага дабрабыту? Не. Свабоднымі сялян зрабіла ўлада захопнікаў. І ў Аўстрыі, і ў Каралеўстве Польскім і ў Прусіі. Захопнікі давалі сялянам больш, каб перамагчы ў гэтай барацьбе за іх душы. Але сяляне ня сталі расейцамі і аўстрыякамі. Што паўплывала на тое, што сяляне далучыліся да польскасці? На гэта паўплывала неверагодна інтэнсіўная праца эліты, якая моцна пражывала гэтую супольнасць і змагалася за яе ў паўстаннях, а таксама стваральнай працай на ніве культуры. Яны даносілі да сялян гісторыі з кніг Сенкевіча, Міцкевіча, гісторыі пра Касцюшку. У выніку яны знайшлі ключ да сялянскай душы і паказалі, што быць палякам – гэта адна з самых прыгожых справаў, якая можа іх сустрэць на гэтай зямлі. Пра гэта нельга забываць і ў XXI стагоддзі, калі мы ўсё часцей чуем, што народы больш не патрэбныя, што народы ніяк не ўплываюць на наша матэрыяльнае становішча, і што іх сапраўдны поспех запэўнівае імперыя.
BY ГУРНЕВІЧ
Share with your friend now:
tgoop.com/dhurnievic/611