ГУРНЕВІЧ

2/2

– казаў сын. Я пярэчыў сыну Фарботкі, пры чым тут 30-ыя? Ён у 1919 ствараў Беларускі тэатар у Менску, сябраваў з Купалам, ваша маці, а яго жонка, дачка беларускага паэта Альбэрта Паўловіча. – Не, не, тата быў польскім патрыётам, і пасля пераезду з Менска ў Вільню ў 1920-ым, адрынуў беларускасць - працягваў сын. Але і адзіны нашчадак Фарботкі выпадкова даў неасцярожны сігнал як той Грамыка з “Лявоніхай”. Расказваючы, што засталося ад калекцыі бацькі, ён загадаў пра падпісаную яму кімсці “Гісторыю беларускай літаратуры” Максіма Гарэцкага з пячаткай нейкага Беларускага дапаможнага камітэту ў Вільні часоў нямецкай акупацыі, недзе 1942 год. Язэп Фарботка сапраўды 1930-ыя хаваў сваю беларускасць у шафе, тусаваўся з польскай супольнасцю, бо беларускасць была як стыгма і цягнула ў бездань. Але дзякуючы той кніжы Гарэцкага мы ведаем, што не ўсё так проста і ўсёй праўды мы не ведаем.

Зрэшты, пісаў я калісьці артыкул пра дзеяча даваеннай Беларускай хрысціянскай дэмакратыі Мікалая Дварэцкага. Пасля вайны ён жыў каля Гданьска, жыў як паляк. І толькі паміраючы, літаральна за хвіліны да смерці, паклікаў дачку і сказаў ёй, што ён беларус. Дзеці толькі пасля даведаліся, кім быў іх бацька і чаму хаваў беларускасць. Бо за такую нацдэмаўшчыну ў сацыялістычнай ПНР маглі абвесціць беларускім нацыяналістам і зламаць жыццё. А мінімум – зрабіць “стукачом”, узамен за “спакойнае жыццё”. Дзеці памяталі як да бацькі прыяжджалі сябры, як яны выпівалі і пасля хадзілі на доўга ў лес, нібыты дзеля таго, каб іх ніхто не чуў. І дзеці ўзгадалі, што гэта адбывалася штого у другой палове сакавіка. Прывітанне, 25 сакавіка. Такіх гісторый я ведаю мора. У выпадку з Дварэцкім сын пасля смерці бацькі пачаў вучыць беларускую, а яму было ўжо за 50. Знайшоў бацькавыя вершы на беларускай і выдаў іх кнігай.

Нічога падобнага з Мілашам не было. Ніякіх схаваных сігналаў пра яго беларускасць я не знайшоў. Ня варта яго цягнуць і ў спаланізаваныя беларусы. Беларусам называў Мілаша Ежы Гедройць, але гэта быў звычайны тролінг, каб высмяяць яго недахопы. І беларусы тут для Гедройця выступалі сінонінам мілашаўскіх “недахопаў”, сярод якіх павольнасць. А вось гэта акурат ужо закадаваны сігнал ад Гедройця і камплімент беларусам. Бо шчырасць Мілаша ў гэтай кнізе, яго мудрасць, тонкая адчувальнасць і адсутнасць жадання ляпіць з сябе таго, кім ён не ёсць, вельмі каштоўныя чалавечыя рысы.

www.tgoop.com/dhurnievic/637

755 viewsedited  Oct 19 at 08:15

2/2

– казаў сын. Я пярэчыў сыну Фарботкі, пры чым тут 30-ыя? Ён у 1919 ствараў Беларускі тэатар у Менску, сябраваў з Купалам, ваша маці, а яго жонка, дачка беларускага паэта Альбэрта Паўловіча. – Не, не, тата быў польскім патрыётам, і пасля пераезду з Менска ў Вільню ў 1920-ым, адрынуў беларускасць - працягваў сын. Але і адзіны нашчадак Фарботкі выпадкова даў неасцярожны сігнал як той Грамыка з “Лявоніхай”. Расказваючы, што засталося ад калекцыі бацькі, ён загадаў пра падпісаную яму кімсці “Гісторыю беларускай літаратуры” Максіма Гарэцкага з пячаткай нейкага Беларускага дапаможнага камітэту ў Вільні часоў нямецкай акупацыі, недзе 1942 год. Язэп Фарботка сапраўды 1930-ыя хаваў сваю беларускасць у шафе, тусаваўся з польскай супольнасцю, бо беларускасць была як стыгма і цягнула ў бездань. Але дзякуючы той кніжы Гарэцкага мы ведаем, што не ўсё так проста і ўсёй праўды мы не ведаем.

Зрэшты, пісаў я калісьці артыкул пра дзеяча даваеннай Беларускай хрысціянскай дэмакратыі Мікалая Дварэцкага. Пасля вайны ён жыў каля Гданьска, жыў як паляк. І толькі паміраючы, літаральна за хвіліны да смерці, паклікаў дачку і сказаў ёй, што ён беларус. Дзеці толькі пасля даведаліся, кім быў іх бацька і чаму хаваў беларускасць. Бо за такую нацдэмаўшчыну ў сацыялістычнай ПНР маглі абвесціць беларускім нацыяналістам і зламаць жыццё. А мінімум – зрабіць “стукачом”, узамен за “спакойнае жыццё”. Дзеці памяталі як да бацькі прыяжджалі сябры, як яны выпівалі і пасля хадзілі на доўга ў лес, нібыты дзеля таго, каб іх ніхто не чуў. І дзеці ўзгадалі, што гэта адбывалася штого у другой палове сакавіка. Прывітанне, 25 сакавіка. Такіх гісторый я ведаю мора. У выпадку з Дварэцкім сын пасля смерці бацькі пачаў вучыць беларускую, а яму было ўжо за 50. Знайшоў бацькавыя вершы на беларускай і выдаў іх кнігай.

Нічога падобнага з Мілашам не было. Ніякіх схаваных сігналаў пра яго беларускасць я не знайшоў. Ня варта яго цягнуць і ў спаланізаваныя беларусы. Беларусам называў Мілаша Ежы Гедройць, але гэта быў звычайны тролінг, каб высмяяць яго недахопы. І беларусы тут для Гедройця выступалі сінонінам мілашаўскіх “недахопаў”, сярод якіх павольнасць. А вось гэта акурат ужо закадаваны сігнал ад Гедройця і камплімент беларусам. Бо шчырасць Мілаша ў гэтай кнізе, яго мудрасць, тонкая адчувальнасць і адсутнасць жадання ляпіць з сябе таго, кім ён не ёсць, вельмі каштоўныя чалавечыя рысы.

BY ГУРНЕВІЧ