Forwarded from Институт татарской энциклопедии
Мантыйк (логика) фәне һәм бер чиләк су...
VIII йөз ахыры – XIX йөзнең беренче яртысында Россиядә иң зур һәм атаклы мөселман уку йортларының берсе саналган Кышкар мәдрәсәсе (Татарстанның хәзерге Арча районында) эшчәнлеге турында язма мәгълүмат күп сакланмаган, аның ХХ йөз башындагы хәлен чагылдыручы бердәнбер билгеле чыганак - 1913-1918 елларда Кышкар мәдрәсәсендә белем алган язучы, тәрҗемәче, педагог Гасыйм Лотфи тарафыннан язылган “Атаклы мәдрәсәнең соңгы еллары” исемле истәлекләре.
Шуннан бер кызыклы өзек китерергә булдык:
Укучылар укуның төрле баскычларда, сыйныф (класс) урынына “хан”нарга бүленәләр. Дөресрәге, өйрәнелә-укыла торган китап исеменең ахырына “хан” сүзе кушылса, бу инде укучының дәрәҗәсен күрсәтә: “сарыф хан”, “нәхү хан”, “исагуҗи хан” “шәмсия хан”...
Сарыф-нәхү (грамматикадан) соң мантыйк курсы башлана. Бу инде мәдрәсә курсының икенче баскычы. Ул “Исагуҗи”дан башлана. Шуннан башлап, шәкерт үзен кинәт үсеп, олыгаеп киткән кебек хис итә. Грамматика чорындагыларны кимсетеп “касмаклар” дип атарга хаклы була. “Исагуҗихан” булу - “касмак”лыктан чыгу дигән сүз. Шуңа күрә “Исагунҗи”дан (мантыйктан) беренче дәрес алып чыккан көнне өстенә чиләк белән су коялар икән, моңа һич җәберсенмиләр. Чөнки йоласы шундый: мантыйктан беренче дәрес алып чыгучыларны шулай “юалар”.
VIII йөз ахыры – XIX йөзнең беренче яртысында Россиядә иң зур һәм атаклы мөселман уку йортларының берсе саналган Кышкар мәдрәсәсе (Татарстанның хәзерге Арча районында) эшчәнлеге турында язма мәгълүмат күп сакланмаган, аның ХХ йөз башындагы хәлен чагылдыручы бердәнбер билгеле чыганак - 1913-1918 елларда Кышкар мәдрәсәсендә белем алган язучы, тәрҗемәче, педагог Гасыйм Лотфи тарафыннан язылган “Атаклы мәдрәсәнең соңгы еллары” исемле истәлекләре.
Шуннан бер кызыклы өзек китерергә булдык:
Укучылар укуның төрле баскычларда, сыйныф (класс) урынына “хан”нарга бүленәләр. Дөресрәге, өйрәнелә-укыла торган китап исеменең ахырына “хан” сүзе кушылса, бу инде укучының дәрәҗәсен күрсәтә: “сарыф хан”, “нәхү хан”, “исагуҗи хан” “шәмсия хан”...
Сарыф-нәхү (грамматикадан) соң мантыйк курсы башлана. Бу инде мәдрәсә курсының икенче баскычы. Ул “Исагуҗи”дан башлана. Шуннан башлап, шәкерт үзен кинәт үсеп, олыгаеп киткән кебек хис итә. Грамматика чорындагыларны кимсетеп “касмаклар” дип атарга хаклы була. “Исагуҗихан” булу - “касмак”лыктан чыгу дигән сүз. Шуңа күрә “Исагунҗи”дан (мантыйктан) беренче дәрес алып чыккан көнне өстенә чиләк белән су коялар икән, моңа һич җәберсенмиләр. Чөнки йоласы шундый: мантыйктан беренче дәрес алып чыгучыларны шулай “юалар”.
tgoop.com/dr_bormotucher/2805
Create:
Last Update:
Last Update:
Мантыйк (логика) фәне һәм бер чиләк су...
VIII йөз ахыры – XIX йөзнең беренче яртысында Россиядә иң зур һәм атаклы мөселман уку йортларының берсе саналган Кышкар мәдрәсәсе (Татарстанның хәзерге Арча районында) эшчәнлеге турында язма мәгълүмат күп сакланмаган, аның ХХ йөз башындагы хәлен чагылдыручы бердәнбер билгеле чыганак - 1913-1918 елларда Кышкар мәдрәсәсендә белем алган язучы, тәрҗемәче, педагог Гасыйм Лотфи тарафыннан язылган “Атаклы мәдрәсәнең соңгы еллары” исемле истәлекләре.
Шуннан бер кызыклы өзек китерергә булдык:
Укучылар укуның төрле баскычларда, сыйныф (класс) урынына “хан”нарга бүленәләр. Дөресрәге, өйрәнелә-укыла торган китап исеменең ахырына “хан” сүзе кушылса, бу инде укучының дәрәҗәсен күрсәтә: “сарыф хан”, “нәхү хан”, “исагуҗи хан” “шәмсия хан”...
Сарыф-нәхү (грамматикадан) соң мантыйк курсы башлана. Бу инде мәдрәсә курсының икенче баскычы. Ул “Исагуҗи”дан башлана. Шуннан башлап, шәкерт үзен кинәт үсеп, олыгаеп киткән кебек хис итә. Грамматика чорындагыларны кимсетеп “касмаклар” дип атарга хаклы була. “Исагуҗихан” булу - “касмак”лыктан чыгу дигән сүз. Шуңа күрә “Исагунҗи”дан (мантыйктан) беренче дәрес алып чыккан көнне өстенә чиләк белән су коялар икән, моңа һич җәберсенмиләр. Чөнки йоласы шундый: мантыйктан беренче дәрес алып чыгучыларны шулай “юалар”.
VIII йөз ахыры – XIX йөзнең беренче яртысында Россиядә иң зур һәм атаклы мөселман уку йортларының берсе саналган Кышкар мәдрәсәсе (Татарстанның хәзерге Арча районында) эшчәнлеге турында язма мәгълүмат күп сакланмаган, аның ХХ йөз башындагы хәлен чагылдыручы бердәнбер билгеле чыганак - 1913-1918 елларда Кышкар мәдрәсәсендә белем алган язучы, тәрҗемәче, педагог Гасыйм Лотфи тарафыннан язылган “Атаклы мәдрәсәнең соңгы еллары” исемле истәлекләре.
Шуннан бер кызыклы өзек китерергә булдык:
Укучылар укуның төрле баскычларда, сыйныф (класс) урынына “хан”нарга бүленәләр. Дөресрәге, өйрәнелә-укыла торган китап исеменең ахырына “хан” сүзе кушылса, бу инде укучының дәрәҗәсен күрсәтә: “сарыф хан”, “нәхү хан”, “исагуҗи хан” “шәмсия хан”...
Сарыф-нәхү (грамматикадан) соң мантыйк курсы башлана. Бу инде мәдрәсә курсының икенче баскычы. Ул “Исагуҗи”дан башлана. Шуннан башлап, шәкерт үзен кинәт үсеп, олыгаеп киткән кебек хис итә. Грамматика чорындагыларны кимсетеп “касмаклар” дип атарга хаклы була. “Исагуҗихан” булу - “касмак”лыктан чыгу дигән сүз. Шуңа күрә “Исагунҗи”дан (мантыйктан) беренче дәрес алып чыккан көнне өстенә чиләк белән су коялар икән, моңа һич җәберсенмиләр. Чөнки йоласы шундый: мантыйктан беренче дәрес алып чыгучыларны шулай “юалар”.
BY Dr. Bormotucher
Share with your friend now:
tgoop.com/dr_bormotucher/2805