غلوپژوهی

🔸نمونه‌ای دیگر از تأثیر بررسی‌های تاریخی در دلالت اخبار علم امام

به عنوان نمونه دیگر، که برای #علم_غیب و احاطه کلی ائمه ع بر کائنات در هر حال، بدان استناد شده، این روایت نبوی است:

«ما ینقلب جناح طائر فی الهواء الا و عندنا فیه علم»
بال هیچ پرنده‌ای در هوا نچرخد، جز آنکه دانشی از آن نزد ماست.
(صحیفة الرضا ع، ص62؛ و به نقل از آن: عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص32)

مصدر این روایت صحیفة الرضا، منبعی تقریباً عامی و مورد توجه عامه است. (نک: رحمتی، صحیفة الرضا به روایت شیخ صدوق و ابو عبد الرحمان سلمی؛ مقدمه صحيفة الرضا ع، ص14-26) هرچند برخی از ایشان نیز منتقد آن بوده‌اند. (تاريخ بغداد، ج‏9، ص394؛ لسان الميزان ج1، ص190) عموم روایات آن به امام رضا ع منسوب است، و بسیاری از آن در منابع عامه به طرق دیگر یافت می‌شود، و البته این ارتباطات در خور بررسی است.

اما در خصوص روایت مورد بحث، جمله مشابهی از ابوذر یا ابودرداء نقل شده است. (که یکی تصحیف دیگری است)

- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ سُلَيْمَانَ، عَنْ الْمُنْذِرِ الثَّوْرِيِّ، عَنْ أَشْيَاخٍ لَهُمْ، عَنْ أَبِي ذَرٍّ، قَالَ:" لَقَدْ تَرَكَنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَمَا يَتَقَلَّبُ فِي السَّمَاءِ طَائِرٌ إِلَّا ذَكَّرَنَا مِنْهُ‏ عِلْمًا". - حَدَّثَنَا حَجَّاجٌ، حَدَّثَنَا فِطْرٌ، عَنِ الْمُنْذِرِ، عَنْ أَبِي ذَرٍّ: الْمَعْنَى‏ (مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج‏35، ص: 346؛ مسند طیالسی، ص483 از شعبه؛ الزهد لوکیع، ص77 از فطر؛ الطبقات الكبرى، ج‏2، ص270 از وکیع)

بوصیری خبر را از این طرق و نیز ابن ابی شیبة از ابن نمیر از اعمش (م148) از مندل؛ و نیز ابویعلی از ابن ابی شیبة؛ و نیز از ابن حبان به طریقی از فطر بن خلیفة (م151) از ابوطفیل از ابوذر آورده است. (بوصیری، اتحاف الخیرة، ج1، ص233-235؛ التاسع من فوائد المنتقاة، ص49؛ صیداوی، معجم الشیوخ، 93)
بر این اساس احتمالاً در سند دیگر از فطر بن خلیفه که همین متن را از منذر و نیز عطاء از ابوالدرداء نقل کرده (همان، و مسند ابویعلی، 5109) تصحیفی رخ داده، و شاید ابوالدرداء در واقع تصحیف ابوذر است. به ویژه که در متقن نبودن احادیث فطر گفت‌و‌گوهایی شده (تهذیب التهذیب، ج8، ص271) و یک طریق از خود او و طرق دیگر از ابوذر روایت کرده‌اند.

این نقل‌ها نشان از تقدم زمانی گزارش منسوب به ابوذر/ ابوالدرداء بر خبر نبوی مروی از صحیفة الرضا دارد، چه عبد الله بن احمد بن عامر، راوی صحیفه، گفته پدرش در سال 194ق آن را از امام رضا ع گرفته است.

روایات متقدم از ابوذر نشان می‌دهد که روایت منسوب به امام رضا، خواه درست باشد یا نباشد، معنایش لزوماً آن چیزی نیست که غالبا شیعیان امروز در نگاه اول برداشت می‌کنند و گاه در سعه علم امام به آن استناد می‌کنند.
ظاهرا معنای جمله ابوذر/ ابودرداء این است که پیامبر درباره همه چیز (مبالغه) به ما چیزی یاد داده است. یا همه چیز (به صورت مبالغه) ما را به یاد پیامبر و احادیث او می‌اندازد. (بستگی دارد مرجع ضمائر را چگونه در نظر بگیریم) اما معنی نخست کاملاً همسو با برخی دیگر روایات عامی مروی از حذیفه و دیگر صحابه است.

غلوپژوهی
@gholow2

Telegram

غلو پژوهی

4- بررسی استعمال تعابیر «علم ما کان و ما یکون» در متون تاریخی، و تأثیر آن در تبیین معانی

به‌مانند تعبیر اخبار شیعی صادقین ع، در روایاتی عامی از حذیفه و برخی دیگر از صحابه نیز نقل شده که مثلاً «أَخْبَرَنِي رَسُولُ اللهِ ص بمَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى أَنْ تَقُومَ…

www.tgoop.com/gholow2/1800

2.4K viewsedited  Apr 20, 2020 at 12:05

🔸نمونه‌ای دیگر از تأثیر بررسی‌های تاریخی در دلالت اخبار علم امام

به عنوان نمونه دیگر، که برای #علم_غیب و احاطه کلی ائمه ع بر کائنات در هر حال، بدان استناد شده، این روایت نبوی است:

«ما ینقلب جناح طائر فی الهواء الا و عندنا فیه علم»
بال هیچ پرنده‌ای در هوا نچرخد، جز آنکه دانشی از آن نزد ماست.
(صحیفة الرضا ع، ص62؛ و به نقل از آن: عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص32)

مصدر این روایت صحیفة الرضا، منبعی تقریباً عامی و مورد توجه عامه است. (نک: رحمتی، صحیفة الرضا به روایت شیخ صدوق و ابو عبد الرحمان سلمی؛ مقدمه صحيفة الرضا ع، ص14-26) هرچند برخی از ایشان نیز منتقد آن بوده‌اند. (تاريخ بغداد، ج‏9، ص394؛ لسان الميزان ج1، ص190) عموم روایات آن به امام رضا ع منسوب است، و بسیاری از آن در منابع عامه به طرق دیگر یافت می‌شود، و البته این ارتباطات در خور بررسی است.

اما در خصوص روایت مورد بحث، جمله مشابهی از ابوذر یا ابودرداء نقل شده است. (که یکی تصحیف دیگری است)

- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ سُلَيْمَانَ، عَنْ الْمُنْذِرِ الثَّوْرِيِّ، عَنْ أَشْيَاخٍ لَهُمْ، عَنْ أَبِي ذَرٍّ، قَالَ:" لَقَدْ تَرَكَنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَمَا يَتَقَلَّبُ فِي السَّمَاءِ طَائِرٌ إِلَّا ذَكَّرَنَا مِنْهُ‏ عِلْمًا". - حَدَّثَنَا حَجَّاجٌ، حَدَّثَنَا فِطْرٌ، عَنِ الْمُنْذِرِ، عَنْ أَبِي ذَرٍّ: الْمَعْنَى‏ (مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج‏35، ص: 346؛ مسند طیالسی، ص483 از شعبه؛ الزهد لوکیع، ص77 از فطر؛ الطبقات الكبرى، ج‏2، ص270 از وکیع)

بوصیری خبر را از این طرق و نیز ابن ابی شیبة از ابن نمیر از اعمش (م148) از مندل؛ و نیز ابویعلی از ابن ابی شیبة؛ و نیز از ابن حبان به طریقی از فطر بن خلیفة (م151) از ابوطفیل از ابوذر آورده است. (بوصیری، اتحاف الخیرة، ج1، ص233-235؛ التاسع من فوائد المنتقاة، ص49؛ صیداوی، معجم الشیوخ، 93)
بر این اساس احتمالاً در سند دیگر از فطر بن خلیفه که همین متن را از منذر و نیز عطاء از ابوالدرداء نقل کرده (همان، و مسند ابویعلی، 5109) تصحیفی رخ داده، و شاید ابوالدرداء در واقع تصحیف ابوذر است. به ویژه که در متقن نبودن احادیث فطر گفت‌و‌گوهایی شده (تهذیب التهذیب، ج8، ص271) و یک طریق از خود او و طرق دیگر از ابوذر روایت کرده‌اند.

این نقل‌ها نشان از تقدم زمانی گزارش منسوب به ابوذر/ ابوالدرداء بر خبر نبوی مروی از صحیفة الرضا دارد، چه عبد الله بن احمد بن عامر، راوی صحیفه، گفته پدرش در سال 194ق آن را از امام رضا ع گرفته است.

روایات متقدم از ابوذر نشان می‌دهد که روایت منسوب به امام رضا، خواه درست باشد یا نباشد، معنایش لزوماً آن چیزی نیست که غالبا شیعیان امروز در نگاه اول برداشت می‌کنند و گاه در سعه علم امام به آن استناد می‌کنند.
ظاهرا معنای جمله ابوذر/ ابودرداء این است که پیامبر درباره همه چیز (مبالغه) به ما چیزی یاد داده است. یا همه چیز (به صورت مبالغه) ما را به یاد پیامبر و احادیث او می‌اندازد. (بستگی دارد مرجع ضمائر را چگونه در نظر بگیریم) اما معنی نخست کاملاً همسو با برخی دیگر روایات عامی مروی از حذیفه و دیگر صحابه است.

غلوپژوهی
@gholow2

BY غلوپژوهی