tgoop.com/hamanandyab/366
Last Update:
دربارهٔ واژهٔ آنچه که
برخی معتقدند پس از آنچه نیازی به استعمال که نیست و در متون معتبر فارسی نیز که همراه آنچه به کار نرفته‌است. در قدیم، حتی از استعمال را پس از آنچه پرهیز داشته‌اند و از استعمال که پس از آنچه، خواه به‌صورت آنچه که و خواه به‌صورت آنچه را که، باید پرهیز کرد.
پاسخ:
۱. آنچه که دست‌کم از سدهٔ پنجم و آنچه را که دست‌کم از سدهٔ ششم، با بسامد بالا، در متن‌های معتبر فارسی به‌کار رفته‌است:
آنچه که:
قرن ۵: ای همه رادی و راستی و درستی / یافتی از روزگار آنچه که جستی (قطران، دیوان).
قرن ۶: چون در تو دید آنچه که هرگز ندیده بود / زان صد یکی ز جملهٔ انسان روزگار (انوری، دیوان).
قرن ۷: ما آنچه که بیشتر حرام باشد منع کرده‌ایم (مؤید خوارزمی، احیاء علوم‌الدین، ج ۲، ص ۳۰۰).
قرن ۸: بیان شرح تغیّر منصور با فرزندان حسن‌بن حسن‌بن علی‌بن علی‌بن ابی‌طالب و شرح آنچه که با ایشان کرد (هندوشاه نخجوانی، تجارب‌السّلف، ص ۱۰۸).
قرن ۹: مورخ باید که همچنان‌که فضایل و خیرات و عدل و احسان پادشاهی و بزرگی می‌نویسد از آنچه که معلوم او شده‌است، باید که مقابح و رذایل او مستور ندارد (حافظ ابرو، جغرافیای حافظ ابرو، ج ۱، ص ۸۷).
قرن ۱۰: حاتم آن آب را نوشید و آنچه که خورده بود، همه هضم گردید (حاتم‌نامه، روایت دوم، ص ۱۰۶).
قرن ۱۱: از تو طلب می‌کنم آنچه که با دیگری‌ست / نقد خزاین تو را، بردن همت مرا (زلالی، دیوان، ص ۸).
قرن ۱۲: یسوع و شاگردان او رفتند به‌جانب دریا و ازپی او روان شدند جمع کثیری از جلیل و یهودیه، و از اروشلیم و از ادوم و از کنار اردن و کسانی که در اطراف صور و صیدا بودند، جمع کثیری که می‌شنیدند آنچه که او می‌کرد (مهدی استرآبادی، انجیل نادرشاهی، ص ۱۱۴).
قرن ۱۳: حضرات جالسین آنچه که لازمهٔ احترام و اکرام بود در حق من به‌عمل آوردند (آخوندزاده، الفبای جدید و مکتوبات، ص ۸۱).
قرن ۱۴: امیدوارم که در پیشگاه خدا و ملت همیشه روسفید بوده باشم و غیر از آنچه که می‌بینم و می‌دانم، چیزی بر خلاف آن نگفته باشم (دهخدا، مقالات دهخدا، ج ۲، ص ۲۸۹).
آنچه را که:
قرن ۶: مردمان دشمنان‌اند آنچه را که ندانند (ترجمهٔ نهج‌البلاغه، ج ۲، ص ۵۹۶).
قرن ۷: هرکه بر برادر خود به درمی چیزی فروشد که اگر خود او خواستی به پنج دانگ خریدی، نصیحتی که در معاملت فرموده‌اند بگذاشته باشد، و برای برادر خود دوست نداشته باشد آنچه برای خود دوست دارد. و این برسبیل اجمال است. و اما تفصیل او در چهار کار است: آن‌که کالا را نستاید به چیزی که در او نیست؛ و از عیب‌ها و صفت‌های نهانی آن اصلا چیزی پوشیده ندارد؛ و از وزن و اندازهٔ آن چیزی نپوشد؛ و از بهای آن نپوشد آنچه را که اگر معامله‌کننده بداند از خریدن آن امتناع نماید (مؤید خوارزمی، احیاء علوم‌الدین، ج ۲، ص ۱۶۱).
قرن ۱۰: آنچه را که دارید بگذارید و به تعلم و حفظ این سورت‌ها تقرب کنید به خدای‌تعالی (ابوالمحاسن جرجانی، تفسیر گازر، ج ۱۰، ص ۴۱۶).
قرن ۱۲: ثرید… نان خوردکرده است که در آبگوشت ریخته، تناول نمایند و شامل است نیز نان خوردکرده و آنچه را که در دوغ و شیرینی‌ها و غیر آن کنند و بخورند (عقیلی خراسانی، مخزن‌الادویه، ص ۲۸۵).
قرن ۱۳: ای سید، قبول کن آنچه را که جد تو به آن تو را ملقب ساخته‌است (تنکابنی، قصص‌العلما، ص ۵۲۷).
قرن ۱۴: نمی‌توان گفت مردم آنچه را که تولید می‌کنند، تملک می‌نمایند … غالباً شخص مالک شیء نمی‌شود مگر به‌واسطهٔ کار (فروغی، اصول علم ثروت، ص ۱۹۶).
۲. فارسی‌زبانان برای تأکید بیشتر بر معنیِ آنچه، که را نیز به آن افزوده‌اند.
ازاین‌رو، آنچه که درست است.
پیکره‌های زبانیِ استفاده‌شده در این پژوهش:
۱. کتابخانهٔ دیجیتال نور
۲. پیکرهٔ گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به سرپرستی دکتر علی‌اشرف صادقی
۳. نرم‌افزار درج ۴، شرکت مهرارقام رایانه
۱۳۹۷/۰۶/۰۶
▫️فرهاد قربان‌زاده
@azvirayesh
BY همانندیاب
Share with your friend now:
tgoop.com/hamanandyab/366