هامِش (علی سلطانی)

آشنایی‌زدایی از «بگیر تخت بخواب، ما بیداریم»

تا از برخی موقعیت‌ها آشنایی‌زدایی صورت نگیرد، تا به موقعیت «نقص»* برده نشوند، هستی‌ و قدر و قیمتشان مشخص نمی‌شود. پردهٔ عادت از رویشان کنار نمی‌رود. شهید وطن پیش از مرگ نوشته است: «بگیر تخت بخواب، ما بیداریم.» در موقعیت آشنایی‌زدایی‌نشده: وظیفهٔ اوست، حقوق می‌گیرد که همین‌موقع‌ها بیدار باشد و ما بگیریم بخوابیم. یا طبیعی است، ارتش‌ها در همه‌جای دنیا در وضعیت‌های عادی حقوق می‌گیرند که در این موقعیت‌های غیرعادی بیدار باشند. یا ما از طرف فقط عکسی دیدیم، دستش درد نکند، خدا رحمتش کند. همین.

در موقعیت آشنایی‌زدایی‌شده، او در اوج جوانی است. در نهایت رعنایی و دلبری است. حقوق اندکی می‌گیرد و درآمدش آن‌قدرها کفاف زندگی‌ ِ آسوده را نمی‌دهد. پدر و مادرش وقتی قامت رعنایش را می‌بینند، به یاد غنچه‌ای می‌افتند که از آغوششان آرام و آرام راه‌رفتن و حرف‌زدن آموخت و نرم‌نرمک پشت لبش سبز شد و حال، گل کرده و آماده‌ی عطرافشانی است. در موقعیت آشنایی‌زدایی‌شده، او در این شب نحس می‌تواند گم‌وگور شود. می‌تواند جانش را بردارد و مثل بقیه برود تخت بخوابد. بگوید چرا من، چرا من هزینه بدهم؟ اصلاً همزمان نامهٔ استعفایش را هم بنویسد و برود پی زندگی و آرزوها و عمری که بسیاریش هنوز مانده. می‌تواند در وسط بیابان و در اوج تنهایی دلهره‌آمیزش نماند و بگوید به من چه، این جنگ جنگ با ایران نیست، جنگ نظام است! من را سَننه؟!

اما می‌ماند. شب‌های متوالی در آماده‌باش و دور از خانه، آسمان را می‌پاید. هر لحظه ممکن است نفیر نحس موشک سر برسد و بر سر شهر هوار شود. او آنجاست تا نگذارد. اوی بیست و خرده‌ای ساله. او آنجاست که یگانه دارایی بی‌برگشت و کوتاهش را خرج کند، تا بقیه آسوده بخوابند. بقیه‌ای که چه‌بسا بعضی‌ از آنها او را «مزدور» هم بنامند! اما او می‌ماند و در نیمه‌های شب به رفیقش می‌نویسد: «فدات» «خبری نیست» «بگیر تخت بخواب» «ما بیداریم.»

* ایدهٔ نقص هایدگر در کتاب هستی و زمان مطرح می‌شود. مثال مشهور «چکش» در نزد هایدگر به همین ایده مربوط است. هایدگر می‌گوید که در پدیده‌ها تا وقتی نقص حادث نشود، هستیِ آن پدیده آشکار نمی‌شود؛ شبیه چکش. چکش تا وقتی که سالم است، هستی‌اش پیدا نیست. به محض آنکه نقصی در چکش پیدا می‌شود، مثلاً دسته‌اش ترک برمی‌دارد، هستی‌اش پیدا می‌شود. چرا؟ چون دیگر کاربردی نیست و میخی را نمی‌شود با آن کوبید. تازه حالا هستی و وجودِ چکش درک می‌شود.

#یادداشت
@Hamesh1

www.tgoop.com/hamesh1/1624

1.3K viewsedited  Oct 27 at 08:03

آشنایی‌زدایی از «بگیر تخت بخواب، ما بیداریم»

تا از برخی موقعیت‌ها آشنایی‌زدایی صورت نگیرد، تا به موقعیت «نقص»* برده نشوند، هستی‌ و قدر و قیمتشان مشخص نمی‌شود. پردهٔ عادت از رویشان کنار نمی‌رود. شهید وطن پیش از مرگ نوشته است: «بگیر تخت بخواب، ما بیداریم.» در موقعیت آشنایی‌زدایی‌نشده: وظیفهٔ اوست، حقوق می‌گیرد که همین‌موقع‌ها بیدار باشد و ما بگیریم بخوابیم. یا طبیعی است، ارتش‌ها در همه‌جای دنیا در وضعیت‌های عادی حقوق می‌گیرند که در این موقعیت‌های غیرعادی بیدار باشند. یا ما از طرف فقط عکسی دیدیم، دستش درد نکند، خدا رحمتش کند. همین.

در موقعیت آشنایی‌زدایی‌شده، او در اوج جوانی است. در نهایت رعنایی و دلبری است. حقوق اندکی می‌گیرد و درآمدش آن‌قدرها کفاف زندگی‌ ِ آسوده را نمی‌دهد. پدر و مادرش وقتی قامت رعنایش را می‌بینند، به یاد غنچه‌ای می‌افتند که از آغوششان آرام و آرام راه‌رفتن و حرف‌زدن آموخت و نرم‌نرمک پشت لبش سبز شد و حال، گل کرده و آماده‌ی عطرافشانی است. در موقعیت آشنایی‌زدایی‌شده، او در این شب نحس می‌تواند گم‌وگور شود. می‌تواند جانش را بردارد و مثل بقیه برود تخت بخوابد. بگوید چرا من، چرا من هزینه بدهم؟ اصلاً همزمان نامهٔ استعفایش را هم بنویسد و برود پی زندگی و آرزوها و عمری که بسیاریش هنوز مانده. می‌تواند در وسط بیابان و در اوج تنهایی دلهره‌آمیزش نماند و بگوید به من چه، این جنگ جنگ با ایران نیست، جنگ نظام است! من را سَننه؟!

اما می‌ماند. شب‌های متوالی در آماده‌باش و دور از خانه، آسمان را می‌پاید. هر لحظه ممکن است نفیر نحس موشک سر برسد و بر سر شهر هوار شود. او آنجاست تا نگذارد. اوی بیست و خرده‌ای ساله. او آنجاست که یگانه دارایی بی‌برگشت و کوتاهش را خرج کند، تا بقیه آسوده بخوابند. بقیه‌ای که چه‌بسا بعضی‌ از آنها او را «مزدور» هم بنامند! اما او می‌ماند و در نیمه‌های شب به رفیقش می‌نویسد: «فدات» «خبری نیست» «بگیر تخت بخواب» «ما بیداریم.»

* ایدهٔ نقص هایدگر در کتاب هستی و زمان مطرح می‌شود. مثال مشهور «چکش» در نزد هایدگر به همین ایده مربوط است. هایدگر می‌گوید که در پدیده‌ها تا وقتی نقص حادث نشود، هستیِ آن پدیده آشکار نمی‌شود؛ شبیه چکش. چکش تا وقتی که سالم است، هستی‌اش پیدا نیست. به محض آنکه نقصی در چکش پیدا می‌شود، مثلاً دسته‌اش ترک برمی‌دارد، هستی‌اش پیدا می‌شود. چرا؟ چون دیگر کاربردی نیست و میخی را نمی‌شود با آن کوبید. تازه حالا هستی و وجودِ چکش درک می‌شود.

#یادداشت
@Hamesh1

BY هامِش (علی سلطانی)