از زبانِ ذَرّه / ایرج رضایی

کتابها و آدمها

آیا تا به حال به شباهتِ میانِ کتابها و آدمها فکر کرده‌اید؟ اگر پاسخ‌تان منفی است پیشنهاد می‌کنم در جمعِ اهلِ خانه به اتفاق همسر و فرزندان‌تان و یا در جمع‌های دوستانه و همچنین در محفل‌ها و حلقه‌های کتابخوانی و مطالعه‌، که امیدوارم در جامعۀ ما به حد وفور برقرار و فعال بوده و شما هم عضو یکی یا چند تا از آنها باشید، این پرسش را، که چه شباهت‌هایی میان کتابها و آدمها می‌توان یافت، بهانۀ گفتگویی لذت‌بخش و در عین حال تأمّل‌برانگیز قرار دهید. چنین پرسش‌هایی، که بر مبنای مقایسۀ میانِ دو پدیده یا دو مفهومِ به ظاهر دور و بی‌ربط به هم شکل گرفته، می‌تواند تخیّل شما، به ویژه تخیّل کودکان‌تان را، به جنبش و تکاپویی خلّاق وادارد.

با این مقدمه، باید بگویم به نظرم کتابها و آدمها را می‌توانیم از جهات و جنبه‌های گوناگونی، که به گمانم تقریبا همه یا بسیاری از آنها جذاب و قابل توجه‌اند، با یکدیگر مقایسه نماییم. از میان مواردی که در تأمّلی شتابان و کوتاه، همین طور بداهه‌وار به ذهنم رسیده، فقط از یک مورد یاد می‌کنم. گمان می‌کنم مقیّد کردن خودم به ذکر همین یک مورد، سبب می‌گردد تا شما هم با شوق بیشتری وارد این میدانِ بازیِ خوشایند و سودمند شوید. این یک مورد را به قول معروف، فقط برای تشحیذ ذهن شما می‌گویم. شاید در بخش‌های آتی به موارد دیگری اشاره کنم. احتمال می‌دهم هر یک از شما، اگر درنگ و تأمّل اندکی در این باره داشته باشید، به مورد یا مواردی خواهید رسید که به ذهن من نرسیده است.

یکم: برخی کتابها به یک بار خواندن، برخی به دو بار و یا سه بار خواندن، و برخی هم به چندین و چند بار خواندن در طول عمر می‌ارزند. این کتابهایِ اخیر که تعدادشان زیاد نیست، کتابهایی هستند که آدم هر بار، وقتی پس از گذشت مدتی، سراغ‌شان می‌رود چیز تازه‌ای از آنها می‌آموزد. شاهکارهای مسلّم ادبی و فلسفی در شمار این دسته از کتابها جای می گیرند.
از این جهت، آدمها نیز به کتاب‌ها شباهت می‌یابند؛ برخی آدمها دیدن‌شان فقط به یک بار می‌ارزد؛ به گونه‌ای که پس از همان یکبار دیدار، چنان از دیدن‌شان دلزده می‌شوی که از آن پس، هر لحظه ندیدن‌شان را مغتنم می‌شماری! برخی دیگر هم هستند که تمایل داری در ایام عمر، دستِ کم دو یا سه بار و شاید هم بیشتر، ببینی‌شان. یک بار به قول میلان کوندرا در هیچ کاری اصلا به حساب نمی‌آید؛ چه رسد به دیدار با این آدمها. و در پایان، اگر خوش‌بخت و خوش‌اقبال باشی، ممکن است در زندگی‌ات با آدم‌های نادری مواجه شوی که تا زمانی که زنده‌ای هرگز از دیدارشان سیر نخواهی شد. گویی خطابِ حال تو با آنان، در هر لحظه و هر دَمَی، این سخن مولاناست: "سیر نمی شوم ز تو، نیست جز این گناه من!" تا حدی که شاید آرزو کنی ای کاش پس از مرگ هم امکان دیدار با ایشان میسر بود. آدمهایی که به قول مولانا هم این جهان با آنان خوش است هم آن جهان، چنان که فرمود:

این جهان با تو خوش است و آن جهان با تو خوش است
این جهان بی من مباش و آن جهان بی من مرو!

دوم: ...

@irajrezaie

www.tgoop.com/irajrezaie/2405

915 viewsedited  Sep 18 at 14:54

کتابها و آدمها

آیا تا به حال به شباهتِ میانِ کتابها و آدمها فکر کرده‌اید؟ اگر پاسخ‌تان منفی است پیشنهاد می‌کنم در جمعِ اهلِ خانه به اتفاق همسر و فرزندان‌تان و یا در جمع‌های دوستانه و همچنین در محفل‌ها و حلقه‌های کتابخوانی و مطالعه‌، که امیدوارم در جامعۀ ما به حد وفور برقرار و فعال بوده و شما هم عضو یکی یا چند تا از آنها باشید، این پرسش را، که چه شباهت‌هایی میان کتابها و آدمها می‌توان یافت، بهانۀ گفتگویی لذت‌بخش و در عین حال تأمّل‌برانگیز قرار دهید. چنین پرسش‌هایی، که بر مبنای مقایسۀ میانِ دو پدیده یا دو مفهومِ به ظاهر دور و بی‌ربط به هم شکل گرفته، می‌تواند تخیّل شما، به ویژه تخیّل کودکان‌تان را، به جنبش و تکاپویی خلّاق وادارد.

با این مقدمه، باید بگویم به نظرم کتابها و آدمها را می‌توانیم از جهات و جنبه‌های گوناگونی، که به گمانم تقریبا همه یا بسیاری از آنها جذاب و قابل توجه‌اند، با یکدیگر مقایسه نماییم. از میان مواردی که در تأمّلی شتابان و کوتاه، همین طور بداهه‌وار به ذهنم رسیده، فقط از یک مورد یاد می‌کنم. گمان می‌کنم مقیّد کردن خودم به ذکر همین یک مورد، سبب می‌گردد تا شما هم با شوق بیشتری وارد این میدانِ بازیِ خوشایند و سودمند شوید. این یک مورد را به قول معروف، فقط برای تشحیذ ذهن شما می‌گویم. شاید در بخش‌های آتی به موارد دیگری اشاره کنم. احتمال می‌دهم هر یک از شما، اگر درنگ و تأمّل اندکی در این باره داشته باشید، به مورد یا مواردی خواهید رسید که به ذهن من نرسیده است.

یکم: برخی کتابها به یک بار خواندن، برخی به دو بار و یا سه بار خواندن، و برخی هم به چندین و چند بار خواندن در طول عمر می‌ارزند. این کتابهایِ اخیر که تعدادشان زیاد نیست، کتابهایی هستند که آدم هر بار، وقتی پس از گذشت مدتی، سراغ‌شان می‌رود چیز تازه‌ای از آنها می‌آموزد. شاهکارهای مسلّم ادبی و فلسفی در شمار این دسته از کتابها جای می گیرند.
از این جهت، آدمها نیز به کتاب‌ها شباهت می‌یابند؛ برخی آدمها دیدن‌شان فقط به یک بار می‌ارزد؛ به گونه‌ای که پس از همان یکبار دیدار، چنان از دیدن‌شان دلزده می‌شوی که از آن پس، هر لحظه ندیدن‌شان را مغتنم می‌شماری! برخی دیگر هم هستند که تمایل داری در ایام عمر، دستِ کم دو یا سه بار و شاید هم بیشتر، ببینی‌شان. یک بار به قول میلان کوندرا در هیچ کاری اصلا به حساب نمی‌آید؛ چه رسد به دیدار با این آدمها. و در پایان، اگر خوش‌بخت و خوش‌اقبال باشی، ممکن است در زندگی‌ات با آدم‌های نادری مواجه شوی که تا زمانی که زنده‌ای هرگز از دیدارشان سیر نخواهی شد. گویی خطابِ حال تو با آنان، در هر لحظه و هر دَمَی، این سخن مولاناست: "سیر نمی شوم ز تو، نیست جز این گناه من!" تا حدی که شاید آرزو کنی ای کاش پس از مرگ هم امکان دیدار با ایشان میسر بود. آدمهایی که به قول مولانا هم این جهان با آنان خوش است هم آن جهان، چنان که فرمود:

این جهان با تو خوش است و آن جهان با تو خوش است
این جهان بی من مباش و آن جهان بی من مرو!

دوم: ...

@irajrezaie

BY از زبانِ ذَرّه / ایرج رضایی