tgoop.com/kalam_shia/681
Last Update:
کندی| اثولوجیا| انحراف تاریخ فلسفه اسلامی
بخش دوم
چرا نسبت دادن اثولوجیا به ارسطو به عظمت آن می‌افزود؟
کِندی در زمان مأمون و معتصم در دربار عباسی تقرب بسیاری داشت. معروف است که تربیت احمد فرزند معتصم به او سپرده شده بود؛ چنانچه در ابتدای برخی نسخه‌های خطی اثولوجیا مشاهده می‌شود این رساله توسط کندی برای همین احمد بن معتصم اصلاح و تقدیم شده است.¹
اینکه در ابتدای نسخه‌های تعریب شده اثولوجیا نوشته شده که ترجمه توسط ابن ناعمه حمصی انجام شده و تصحیح بدست کندی بوده است _با فرض اینکه می‌دانیم کندی یونانی نمی‌دانست_ دقیقا مشخص نیست کندی چه تصحیحی در آن انجام داده است، ولی از آنجا که امروزه مشخص شده است که اثولوجیا برگردان و تحریری از انئادهای ۴،۵،۶ فلوطین بوده، می‌توان حدس زد اختلافات مبنایی موجود بین این دو کتاب احتمالا حاصل تصرفات کندی بوده است در راستای همان تلاشش برای التقاط فلسفه با آموزه‌های اسلام.
اما چه ضرورتی داشته که اثولوجیا به ارسطو نسبت داده شود؟
با صرف نظر از حدیث جعلی منسوب به عمرو عاص در پیامبر دانستن ارسطو و عظمت‌سازی برای وی، گوتاس با اشاره به خواب دیدن ارسطو توسط مأمون² اشاره می‌کند که حضور ارسطو در آن رؤیا، یا انتخاب شخص وی بعنوان مرجعی که سیاست‌های مأمون می‌بایست براساس اصول اعلام شده از سوی وی استوار باشند، شاهدی است بر احترام و رفعت جایگاه ارسطو در نظر محافل روشنفکری و ارباب اندیشه در بغداد زمان مأمون.³ دستگاه خلافت چنان جایگاه رفیعی را برای ارسطو ایجاد کرده بود که گوتاس با توجه به آن می‌نویسد:
رؤیای مأمون به سهولت و بی‌درنگ در خدمت بهره‌برداری مشابهی، به منظور شرعی ساختنِ مجموعه ترجمه شده علوم باستانی قرار گرفت.³
-----------------------------------
۱. از جمله بنگرید به نسخه کتابخانه نمازی خوی [اینجا]؛ برخی نسخه‌ها نیز بدون درج نام احمد، به خود معتصم تقدیم شده است؛ نسخه کتابخانه مجلس [اینجا].
۲. دیمیتری گوتاس، اندیشه یونانی، فرهنگ اسلامی، ص۱۷۲-۱۷۱؛ گوتاس به بررسی نقل‌های مختلف این رؤیا به نقل از فهرست ابن‌ندیم و کتاب ابن‌ابی‌صیبعه می‌پردازد. روایت اول آن عبدالله بن طاهر فرزند طاهر ذوالیمینین _سردار جنگی مأمون_ و از توجیه‌کنندگان عملکرد مأمون در نهضت ترجمه، و راوی دوم با اندکی اختلاف، یحیی بن عدی، شاگرد فارابی است. خواب مأمون چه ساخته خود او باشد و چه جعل طرفدارانش، کارکردش توجیه عملکرد مأمون در نهضت ترجمه است.
۳. دیمیتری گوتاس، اندیشه یونانی، فرهنگ اسلامی، ص۱۸۰
#کندی | #تاریخ_فلسفه_اسلامی
نوشته مرتبط پیشین:
https://www.tgoop.com/kalam_shia/674
@kalam_shia
BY |بررسی‌های کلامی|
Share with your friend now:
tgoop.com/kalam_shia/681